Mavzuning qisqacha tafsiloti. Ish

Raqobatning turli sharoitlarida ish haqining shakllanishi
206 
Ishchi kuchi bozorida ish haqi darajasi (W) va band bo’lganlar soni (L) talab (D) 
va taklif (S) ning o’zaro ta’siri natijasida aniqlanadi (15 chizma) 
Mazkur bozorda muvozanatlik barcha tadbirkorlar W0 darajasida ish haqi 
to’lashga roziligini, etarli miqdorda bo’sh qo’llar mavjudligini va ishchi kuchiga 
talabi to’liq qondirilganligini anglatadi. 
Bozor muvozanati holatda barcha xodimlar to’liq ish bilan ta’minlangan va 
ish haqining W
0 
darajasida o’zlarining mehnatini tavsiya qilishiga tayyor bo’ladi.
Shu sababli E nuqta to’liq bandlik holatini ko’rsatadi. Boshqa har qanday sharoitda 
ish haqi W
0 
darajadan farq qilib ishchi kuchi bozoridagi muvozanatlik buziladi. 
Real ish haqi muvozanatlik W
0
dan W
1
darajaga ortganda ish kuchi bozorida taklif 
(0 S
1
) talab (0 D
1
)dan D
1
S
1
miqdorga ortadi. Bunday sharoitda to’liq bandlikdan 
foydalanish ro’y beradi, ish o’rinlari barcha xoxlovchilarning ish haqining W
1 
darajasida ishchi kuchini sotishi uchun etarli bo’lmaydi. Yotiq o’qda D
1
S
1 
kesma 
bilan aniqlanadigan ishchi kuchi taklifi ortiqchaligi vujudga keladi. Real ish haqi 
muvozanatlik darajaga nisbatan pasayganda ishchi kuchiga talab uning taklifidan 
S
11
D
11
miqdorga ortadi. Har ikki vaziyatda (ishsizlik va band bo’lmagan ish 
o’rinlari mavjud bo’lgan) sof raqobat bozor sharoitlari barqaror bo’lishi mumkin 
emas. Haqiqatda, agar ishchi kuchi taklifi unga bo’lgan talabdan ortsa, ishsizlik 
vujudga keladi, ishlab chiqarishda band bo’lganlar, ish o’rinlarini yo’qotib 
qo’ymaslik uchun, o’zlarining mehnat qilish layoqatini ancha past ish haqi 
darajasida ham taqdim qilishga tayyor turadi. 
w 
D 
S
w
S 
w
1 
w
0
E 
w
2
D 
S 
D
w
0 S
11 
D
1
L
0
S
1
D
11 
L