Мавзунинг долзарблиги

Биринчи гуруҳга,
Ўзбекистон Республикасининг Қонунлари, асосийлари: 

Ўзбекистон Республикаси Конституцияси; 

Ўзбекистон Республикасининг Жиноят, Жиноят-процессуал ва 
Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекслари; 

Ўзбекистон Республикасининг 2014 йил 14 майдаги “Ҳуқуқбузарликлар 
профилактикаси тўғрисида”ги;

Ўзбекистон Республикасининг 2010 йил 29 сентябрдаги “Вояга 
етмаганлар ўртасида назоратсизлик ва ҳуқуқбузарликларнинг профилактикаси 
тўғрисида”ги;

2008 йил 7 январдаги “Бола ҳуқуқларининг кафолатлари тўғрисида”ги; 

2008 йил 17 апрелдаги «Одам савдосига қарши курашиш тўғрисида»ги; 
- Ўзбекистон Республикасининг 2016 йил 14 сентябрдаги «Ёшларга оид 
давлат сиёсати тўғрисида»ги;
- Ўзбекистон Республикасининг 2016 йил 16 сентябрдаги «Ички ишлар 
органлари тўғрисида»ги; 
- Ўзбекистон Республикасининг 2011 йил 5 октябрдаги «Алкоголь ва 
тамаки маҳсулотларининг тарқатилиши ҳамда истеъмол қилинишини чеклаш 
тўғрисида»ги; 
- Ўзбекистон Республикасининг 2017 йил 11 сентябрдаги «Жисмоний ва 
юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси 
қонунига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш ҳақида»; 
- Ўзбекистон Республикасининг 2017 йил 7 сентябрдаги «Ҳуқуқий 
ахборотни тарқатиш ва ундан фойдаланишни таъминлаш тўғрисида»ги ва 
бошқа бир қатор қонунларни киритиш мумкин. 
Иккинчи 
гуруҳга,
Ўзбекистон 
Республикаси 
Президентининг 
Фармонлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари, Ички ишлар вазирлигининг 
идоравий шунингдек, бошқа ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари билан 
биргаликда қабул қилган идоралараро норматив-ҳуқуқий ҳужжатлари, 

---

86 
маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг норматив-ҳуқуқий ҳужжатлари, 
асосийлари: 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармонлари, асосийлари:
- Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги ПФ-
4947-сон «Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича 
ҳаракатлар стратегияси тўғрисида»ги; 
- Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 10 апрелдаги 
«Ички ишлар органларининг фаолияти самарадорлигини тубдан ошириш, 
жамоат тартибини, фуқаролар ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний 
манфаатларини 
ишончли 
ҳимоя 
қилишни 
таъминлашда 
уларнинг 
масъулиятини кучайтириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги; 
- Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 2 февралдаги 
“Хотин-қизларни қўллаб-қувватлаш ва оила институтини мустаҳкамлаш 
соҳасидаги 
фаолиятни 
тубдан 
такомиллаштириш 
чора-тадбирлари 
тўғрисида”ги;
- Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 3 февралдаги ПФ-
4944-сон «Маҳалла институтини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари 
тўғрисида»ги Фармонлари;
- Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 14 мартдаги
ПҚ-2833-сон «Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ва жиноятчиликка қарши 
курашиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги;
- Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 18 апрелдаги 
“Ички ишлар органларининг ҳуқуқбузарликлар профилактикаси бўлинмалари 
фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги; 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 14 февралдаги 
“Тошкент 
шаҳрида 
жамоат 
тартибини 
сақлаш, 
ҳуқуқбузарликлар 
профилактикаси ва жиноятчиликка қарши курашишнинг сифат жиҳатидан янги 
тизимини жорий этиш тўғрисида”ги ПҚ-3528-сонли ва бошқа бир қатор
Қарорларини киритиш мумкин.
Юқорида келтириб ўтилган ҳуқуқий асосларнинг маълум бир 

---

87 
фаолиятлари айнан оммавий маданият хуружларининг профилактикасига 
қаратилгандир. Энди шуларнинг айримларини кўриб чиқсак: 
Конституциямизнинг барча нормаларидаги қоидалар демократик 
жамиятдаги ижтимоий муносабатларни адолат ва инсонпарварлик 
принципларига асосланган ҳолда тартибга солишнинг бирламчи асосий манбаи 
сифатида хизмат қилиши ҳар қандай ҳуқуққа хилоф, шу жумладан, жиноий 
қилмишнинг олдини олишни таъминлайди. Шунингдек, Ўзбекистон 
Республикаси Конституциясининг бир қанча қоидалари, ўз навбатида, бевосита 
оммавий маданият хуружларининг айнан халқнинг соғлиғи ва маънавиятига 
тажовуз қилувчи ахлоқий бузуқлик ва зўравонликнинг олдини олиш 
хусусиятига эга бўлиб, фуқароларнинг соғлиғи ва маънавиятига тажовуз 
қилувчи турли ахлоқий бузуқлик ва зўравонликдан ҳимоя қилишда, шу билан 
бирга фуқароларнинг умуминсоний, ахлоқий ҳамда ҳуқуқий нормаларига риоя 
қилиш руҳида тарбиялашда асосий манба бўлиб ҳисобланади, ҳақиқатдан ҳам 
оммавий маданият хуружларнинг профилактикасини амалга оширишда энг 
асосийси фуқароларнинг умуминсоний, ахлоқий ҳамда ҳуқуқий нормаларга 
риоя руҳида тарбиялашдир, чунки шахс умуминсоний, ахлоқий ҳамда ҳуқуқий 
қоидалар ва нормаларга риоя қилинса ўз ўзидан ахлоқий бузуқлик ва 
зўравонликка барҳам берилган бўлади. 
Шу билан бирга, Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 57-
моддаси билан Конституциявий тузумни зўрлик билан ўзгартиришни мақсад 
қилиб қўювчи, республиканинг суверенитети, яхлитлиги ва хавфсизлигига, 
фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқ ва эркинликларига қарши чиқувчи, 
урушни, ижтимоий, миллий, ирқий ва диний адоватни тарғиб қилувчи, 
халқнинг соғлиғи ва маънавиятига тажовуз қилувчи, шунингдек 
ҳарбийлаштирилган бирлашмаларнинг, миллий ва диний руҳдаги сиѐсий 
партияларнинг ҳамда жамоат бирлашмаларининг тузилиши ва фаолияти 
тақиқланиши ҳамда махфий жамиятлар ва уюшмалар тузиш тақиқланиши
1
ҳамда 49-моддаси билан фуқаролар Ўзбекистон халқининг тарихий, маънавий 
1
Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. “Ўзбекистон” 2014. 40-б. 

---

88 
ва маданий меросини авайлаб асрашга мажбурдирлар ва маданият 
ёдгорликлари давлат муҳофазасидалиги белгиланганлигининг ўзи ҳам айнан 
омаввий маданият хуружлари профилактикасининг ҳуқуқий асоси дейишимиз 
мумкин
1
.
Ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш бўйича Конституция талабларини 
бажаришда вужудга келадиган ижтимоий муносабатларни ҳуқуқий тартибга 
солишда Ўзбекистон Республикасининг Жиноят, Жиноят-процессуал ва 
Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекслари муҳим ўрин тутади. 
Ўзбекистон Республикасининг Жиноят кодексининг 2-моддасида