Мавзу: замонавий менежмент. Ишбилармонликнинг этикаси ва этикети

Этик меъёрлар бу ёзилмаган қоидалар бўлгани учун, қандайдир иш-харакатни бахолаш масаласи кўпинча зиддиятларни келтириб чиқаради. Этик дилемма қачон пайдо бўлади, качон-ки, барча муқобил ечимлар ёки хулқ-атвор вариантлари ўзларининг рўй бериши мумкин бўлган салбий ахлоқий оқибатлари туфайли мақбул эмас, қачон-ки яхшини ёмондан, яхшиликни ёвузликдан ажратиш қийин бўлса.

• Этик меъёрлар бу ёзилмаган қоидалар бўлгани учун, қандайдир иш-харакатни бахолаш масаласи кўпинча зиддиятларни келтириб чиқаради. Этик дилемма қачон пайдо бўлади, качон-ки, барча муқобил ечимлар ёки хулқ-атвор вариантлари ўзларининг рўй бериши мумкин бўлган салбий ахлоқий оқибатлари туфайли мақбул эмас, қачон-ки яхшини ёмондан, яхшиликни ёвузликдан ажратиш қийин бўлса.
• Ташкилотда пайдо бўладиган этик масалаларни ечиш учун масъулиятни ўз бўйнига оладиган инсонни кўпинча ахлоқ агенти деб атайдилар.

Этик жихатдан мураккаб бўлган қарорларни қабул қилиш меъзонлари

• Этик танлов муаммоси билан тўқнаш келганда менежерлар одатда норматив нуқтаи назарга, яъни маълум меъёр ва қадриятларга асосланадилар, кейин уларга мувофиқ тегишли қарорлар қабул қилинади. Норматив этикада қадриятлар тизимини тавсифлашга бўлган, ва демак, этик жихатдан мураккаб бўлган қарорларни қабул қилишга бўлган бир неча ёндашув ажратилади, улар менежмент амалиётида қўлланилиши мумкин:
• Утилитар ёндашув,
• Индивидуал ёндашув,
• Ахлоқий-хуқуқий ёндашув,
• Адолат концепцияси.

?

• Масалан, нима мухимроқ: корхонанинг чиқинди сувлари ва ахлатлар билан атроф-мухит ифлосланишими ёки йирик иш берувчи сифатида корхона яратаётган иш ўринларими?

Утилитар ёндашув

• 19-асрда файласуфлар Иеремий Бентам ва Жон Стюарт Милл томонидан ишлаб чиқилган Утилитар ёндашувнинг асосий тамойилларида айтилишича, ахлоқ меъёрларига мос келувчи хулқ-атвор энг кўп инсонларга энг кўп фойда келтиради.