Mavzu: Yosh va pedagogik psixologiya fanining tadqiqot sohasi va muammolari. Psixik rivojlanish va uni davrlashtirish muammosi (2soat) Reja

Yosh davrlari psixologiyasi fanining asosiy muammolari.
Yosh davrlari psixologiyasi fanining mavzu baxsi bolaning tug’ilishidan boshlab voyaga yetgunicha har psixologik rivojlanishi, shaxsining tarkib topishi muammolarini, ularning psixologik mexanizmlarini o`rganishdan iborat.
Yosh davrlari psixologiyasi faniga oid ilmiy bilimlarning vujudga kelish tarixi.
Yosh psixologiyasi aloxida fan sifatida XIX asr boshlarida vujudga kelgan. Rossiyada mazkur sohadagi tadqiqotchilar namunalari Sharq va G`arb madaniyati ta’sirida inson ruhiyati bilan bog’liq qator og`zaki va yozma, amaliy va ilmiy asarlarda paydo bo`la boshladi. Dastlabki pedagogik-psixologik mazmunidagi asarlar 17-18 asrlarda diniy-axloqiy tarzda yozilgan edi.
Yosh davrlari psixologiyasi fanining asosiy sohalari.
Yosh psixologiyasi umumiy psixologiyaning asosiy tamoyillariga asoslangan xolda ish olib boradi .U quyidagi tamoyillariga ega
1. Psixika yuksak darajada tashkil topgan materiyaning xususiyati yoki miyaning maxsulidir .Psixika tashqi dunyoning sezgi organlari orqali insonning miyasiga bevosita ta’sir etish asosida vujudga kelib ,sezgi ,idrok ,tasavvur ,xotira ,tafakkur ,nutq ,xayol kabi bilish jarayonlarida ,shaxsning xususiyatlari va xolatlarida ,diqqati ,xarakteri ,qiziqishi va extiyojlarida o`z ifodasini topadi.
2. Psixikaning negizidir miyaning reflektor faoliyati yotadi .Tashqi dunyodan kirib keladigan k o`zgatuvchilarga ichki yoki tashqi biologig organlari javob reaktsiyasini bildiradi. Bosh miya katta yarim sharlarida vujudga keladigon muvaqqat nerv bog`lanishlari psixik xodisalarning fiziologik asoslari xisoblanadi,ular tashqi ta’sirining natijasida xosil b o`ladi.
3. Psixikani tadqiq etish insonning butun ongli faoliyatini-uning xam nazariy, xam amaliy xayot faoliyatini o`rganishdir.Odam zotining onglilligi uning turli-tuman faoliyatida (o`yin, o`qish,mexnat) xatti- xarakatlarida namoyon b o`ladi.
Inson shaxsni shakllanishida muxit ,irsiy belgilar,tarbiya asosiy omil bo`lib xizmat qiladi. Ontogenezda insonda uning xis-tuygulari xarekteri,qobilyati,iktidori,tafakkuri,extiyoj, e’tiqodlari, Xarakat motivlari , istaktilaklari asta –sekin o`zgarib boradi
4 .Insoning bilish faoliyati rivojlanishi unga o`zini qurshib turgan borliqni yanada chuqurroq,to`liqroq aks ettirish imkonini beradi. Bundan borliqqa,voqelikka, , kishilarga, o`ziga bo`lgan munosabativujudga keladi.

5. 
   .Inson ongining rivojlanishi uning tashkqi olamni faol aks ettirishda namoyon b o`ladi. Insonning moddiy turmushi,u xayot kechirayotgan tuzumning moddiy asosigina emas, uni qurshab olgan odamlarning turmush tarzlari,umumson qiyofalari,e’tiqodlari,dunyo qarashlari,intilishlari,faolyatlari,ijod maxsullari, va xatti- xarakatlarining majmuasidir.
   
6. 
   .Insonning borlikni aks ettirish -faol jarayonidir . Inson zotining rivojlanishi voqelikka va uziga faol ta’sir k o`rsatishida sodir b o`ladi .