Mavzu: Xizmat xatlarining turlari va ularni rasmiylashtirish tartibi. Da’vo xati va da’vo arizasi. Kafolat xatlari Bajardi

Rasmiy xatlarni yozishda quyidagilarga e’tibor berilishi kerak!

• 
  Xat qisqa boʻlishi;
  
• 
  Bir betdan oshmasligi;
  
• 
  Fikrlar aniq, ravshan ifodalanishi
  
• 
  Matnda koʻchma ma’nodagi soʻzlar ishlatmas;igi;
  
• 
  Gapning kesimi hujjat turi mazmuniga muvofiq 3-shaxs yoki 1-shaxs koʻplik ma’noda shakllantirish kerak.
  

Rasmiy xatlarda fikriy bogʻliqlik
1.“Bu”
2.“Ushbu”
3.“Mazkur”
4.“Shu sababli”
5.“Shunga koʻra”
6.“Shunga muvofiq”
Kabi soʻzlar yordamida ta’minlanadi.

Rasmiy xatlarga taklif va e’tirozlar

1. 
   “Bizningcha”
   
2. 
   “Shartnomaga koʻra”
   
3. 
   “Biroq”
   
4. 
   “Shu bilan bir qatorda”
   
5. 
   “Deb oʻylaymiz”
   

kabi soʻzlar yordamida ifodalanadi.

Rasmiy xatlarda bayon qilingan fikr mantiqi izchillikda ifodalanishi yetarli dalillar bilan asoslanishi va xulosalanishi lozim. Zarur hollarda oʻrinli taklif va e’tiroz bildirilishi mumkin.

Ammo mutasaddi rahbarga nisbatan hurmat saqlashi, murijaat odobiga amal qilish zarur. Shu maqsadda, rahbarga murojaat shakli “Siz” soʻzini bosh harfda yozish orqali ifodalanadi.
Shaxsiy xat bir kishining ikkinchi bir kishiga yuborgan yozishmasi boʻlib unda muallif suhbatdoshi bilan gʻoyibona muloqotga kirishadi. Ularda badiiy, soʻzlashuv, publitsistik yoki muallif tanlagan uslubdan foydalanishi mumkin. 
Shuningdek, ularda oʻta shaxsiy masala, ichki kechinma, oilaviy muammolar, kundalik turmush, ijtimoiy hayot yorqin aks ettiriladi.
Shaxsiy xatlar vazifasi va mazmuniga koʻra ikki xil boʻldi: 
1. Shaxsiy- xususiy xatlar(maktub, noma) 
Bunday xatlar oʻta shaxsiy mazmunga ega boʻladi va uning mavzusi bir kishiga taalluqli boʻldi. Bunday xatlarni begonalar oʻqishi, uning mazmunini
bilishi shart emas. Agar uning mazmunidan muallifning ruxsatisiz oʻzgalar voqif 
boʻlsa, bu madaniyatsizlik hisoblanadi. Bunday xatlar turiga harbiy xizmatdagi yigitlarning onasi, otasi, doʻsti yoki boshqa yaqinlariga joʻnatgan xatlarini kiritish 
mumkin. Ularda adabiy til me’yorlariga hamma vaqt ham amal qilinmaydi. 
Koʻproq ichki kechinmalar, salomnomalar, minnatdorchilik soʻzlari bayon 
qilinadi. Matn izchillikka ega boʻlmaydi, hamma xohlagan usulda yozadi. Hazil-
mutoiyba, qochiriq, gina, afsus, taklif, e’tiroz kabi mazmunda boʻlib, oddiy soʻzlashuvdagi ifodalardan koʻproq foydalaniladi. Ular orasida badiiy asar 
darajasiga koʻtarilgan nomalar ham bor. Mazkur maktublarning namunaviy 
nusxalarini Xorazmiy “Muhabbatnoma” asarida bitib ketgan.