Mavzu XIX asrning 2-yarmi va XX asr boshlarida tarbiya, maktab va pedagogik fikrlar reja

Jadidchilikning asoschisi Ismoilbek G`aspirali «usuli jadid» degan yangi o`quv usuliga asos soldi. O`zi maktab ochib, 12 o`quvchini 40 kunda savodini chiqaradi. «Xo`jai sibyon» («Bolalar muallimi») nomli birinchi darslikni tuzadi. 1883 – yildan «Tarjimon» gazetasini chiqara boshlaydi.

ABDUQODIR SHAKURIY (1875—1943)

• SHakuriy o’z qishlog’i Rajabaminda 1901 yilning kuzida yangi usuldagi maktab tashkil qiladi. Dastlab maktabda o’quv jihozlarini o’zgartiradi. U ustalarga parta va doskalar buyuradi. SHakuriy maktabida tojik va o’zbek bolalari birga o’qitilar edi. Bu yerda tojik tili asosiy til hisoblanar, bolaning savodi chiqqach, o’zbek va tojik tillarida yozilgan kitoblar o’qitilar edi. SHakuriyning tarjimai holida aytilishicha, bu maktabning to’liq dasturi bo’lgan.

SAIDAHMAD SIDDIQIY - AJZIY (1864-1927)

• 1900-01 yillarda Misr, Arabiston, Тurkiya, Rossiyaga boradi.
• 1903 yili qaytib kelib, Хalvoiy qishlog`ida yangi maktab ochadi. Asosan rus tili o`rgatishga ahamiyat beradi. U birinchi bo`lib katta yoshdagi kishilar uchun kechki maktab tashkil qiladi.
• 1914 yili o`quv qurollari, darsliklar sotadigan «Zarafshon» nomli magazin ochadi. Kutubxona ochishda qatnashdi.
• Uning «Mir’oti ibrat» (Ibrat oynasi (1912), «Anjumani arvox» (1912), «Ganjinai hikmat» (1914), «Aynul adab» (Odob ko`zi (1915)) she’riy to`plamari chiqadi. O`zbek va tojik tillarida yozadi. She’rlarida pedagogik g`oyalarini targ`ib qiladi. Тa’lim-tarbiyadagi eski usullarga qarshi chiqadi.
• 1911-14 yillarda maktablar ochishda qatnashadi.

Maxmudxo`ja Behbudiy(1874-1919)

• Mahmudxo’ja Behbudiy 1874 yil 10 martda Samarqandning Baxshitepa qishlog’ida ruhoniy oilasida tavallud topdi.
• 6-7 yoshlarida o’qib xat-savod chiqargach, otasi uni qori qilish maqsadida Qur’onni yodlata boshladi
• Hajni yetuklik imtihoni deb biladi va nihoyat 27 yoshida Makkada bo’lib, Hoji va mufti unvonlari bilan qaytadi