Mavzu: xalqaro audit standartlarining mohiyati. O‘zbekiston respublikasida auditorlik faoliyatining huquqiy asoslari

O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi auditorlik faoliyatini tartibga solish sohasida maxsus vakolatli davlat organi hisoblanadi.

• Vakolatli organ:
• o‘z vakolatlari doirasida auditorlik faoliyatini tartibga soluvchi normativ hujjatlarni tasdiqlaydi va auditning xalqaro standartlarini qo‘llash tartibini belgilaydi; 
• auditorlarning respublika jamoat birlashmalari bilan kelishgan holda sertifikati olish uchun malaka imtihonlarini topshirish reglamentini tasdiqlaydi;
• auditorlarning respublika jamoat birlashmalari ishtirokida malaka imtihonini o‘tkazadi;
• auditorlarning respublika jamoat birlashmalari bilan kelishgan holda auditorlarning malakasini oshirishning yagona dasturini tasdiqlaydi va unga amal qilinayotganligi monitoringini o‘tkazadi;
• auditorlik tashkilotlari reyestrni yuritadi;
• auditorlarning respublika jamoat birlashmalari ishtirokida majburiy auditorlik tekshiruvini o‘tkazadigan auditorlik tashkilotlari ishning tashqi sifat nazoratini o‘tkazadi;
• auditorlik xizmatlar bozori holatini tahlil qiladi.

• Vakolatli organning veb – sayti
• auditorlik faoliyatining standartlarini;
• auditorlik tashkilotlari reyestri va auditorlik tashkilotlarining xalqaro auditorlik tizimi hamda xalqaro assotsatsiyalarga a'zoligi to‘g‘risida ma'lumotlar;
• auditorlar reyestri to‘g‘risida ma'lumotlar;
• taqdim etiladigan hujjatlar ro‘yxati va malaka imtihonini topshirish, qayta rassmiylashtirish hamda sertifikat dublikatini olish uchun arizalar namunasi;
• malaka imtihonini o‘tkazish reglamenti;
• auditorlar malakasini oshirishning yagona dasturi;
• majburiy auditorlik tekshiruvini o‘tkazadigan auditorlik tashkilotlar ishini tashqi sifat nazoratidan o‘tkazish uslubiyoti va dasturi;
• majburiy auditorlik tekshiruvini o‘tkazadigan auditorlik tashkilotlar ishini tashqi sifat nazoratidan o‘tkazish natijalari;
• auditorlik xizmatlari bozori rivojlanishi to‘g‘risida ma'lumotlar;
• ushbu Qonunga muvofiq boshqa ma'lumotlar.

• Oʼzbekiston buxgalterlar va auditorlarining milliy assotsiatsiyasi (OʼBАMА) – xududiy yoki kasbiy printsip teng huquq asosida, umumiy mafaat va o’z a’zolarining maqsadlari asosida birlashgan buxgalterlar, auditorlar, ilmiy va pedagog xodimlar, soliq maslaxatchilarining Respublika jamoat tashkiloti.
• Аssotsiatsiya Oʼzbekiston Respublikasida buxgalterlar va auditorlar kasb malakasini rivojlantirish va ularni xalqaro standartlar talablariga moslashtirishni taʼminlaydi. Shuningdek, buxgalterlar va auditorlarni professional himoyalashda amaliy yordam koʼrsatadi.

• Oʼzbekiston Аuditorlar Palatasi (OʼАP) – malaka sertifikatiga ega mustaqil auditorlarni ixtiyoriy tarzda birlashtiruvchi, mustaqil notijorat jamoat tashkiloti.
• Аuditorlar Palatasining asosiy maqsadi auditorlarning professionallik darajasini rivojlantirish va qoʼllab-quvvatlashga yordam koʼrsatish, oʼz aʼzolarining kasbga oid manfaatlarini davlat va jamoat organlarida himoya qilish, hamda kasbga oid talablar boʼyicha barcha oʼzgarishlar toʼgʼrisidagi va axborot taʼminoti boʼyicha aloqa oʼrnatishdan iborat.

• Jamoat tashkilotlarining asosiy vazifalari

• Oʼquv dasturlarini hamda malakaviy imtixonlarni topshirish tartibini ishlab chiqish va tasdiqlash

• Аuditorlik malaka sertifikatini olish uchun daʼvogarlar uchun malakaviy imtihonlarni oʼtkazish

• Аuditorlarni tayyorlash va qayta tayyorlash boʼyicha oʼquv markazlari tashkil etish

• Аuditorlarni kasb ahloqi kodeksi qoidalariga rioya qilishini nazorat qilish

• Malakali auditorlarni jalb etish uchun xalqaro tashkilotlar va boshqa davlatimiz organlari bilan hamkorlik qilish

• Oʼzbekiston Respublikasi auditorlarining boshqa davlatlar jamoat tashkilotlari tomonidan tan olinishiga erishish

• Аudit sohasiga oid meʼyoriy hujjatlarni ishlab chiqishda ishtirok etish

• Yangi tahrirdagi “Auditorlik faoliyati to‘g‘risida"gi Qonunga ko‘ra, Banklarni va boshqa kredit tashkilotlarini auditorlik tekshiruvidan o‘tkazishning o‘ziga xos jihatlari O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki tomonidan belgilanadi. Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O‘zbekiston Respublikasining auditorlik faoliyati to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.