Mavzu: Valyuta kursi omillari va ularning iqtisodiy rivojlanish ta'siri

MBR-92 guruh talabasi
Shahzod Tobilov
Mavzu: Valyuta kursi omillari va ularning iqtisodiy rivojlanish ta'siri

→Reja:

• Valyuta nima?
• Valyuta turi
• Valyuta kursi
• O’zbekiston valyuta kursi (09.06.2023 holatiga ko’ra)

Valyuta nima?

• Valyuta (ital. valuta, lot. valere — qadrlanmoq, qiymat) — 1) mamlakatning pul birligi va uning turi (oltin, kumush, qogʻoz); 2) chet mamlakatlarning xalqaro muomalada qoʻllanuvchi pullari, shuningdek shu mamlakatlarning pul birligida ifodalangan va xalqaro hisobkitoblarda foydalaniladigan kredit va toʻlov hujjatlari (veksellar, cheklar, banknotlar va b.).

Valyuta turi

muayyan davlatning valyutasidir (so‘m, dollar, yevro, rubl' va boshqalar). Mazkur davlat hududida foydalanish maqsadida Markaziy bank tomonidan muomalaga chiqariladi
xorijiy davlatlarda muomalada bo‘lgan va qonuniy to‘lov vositasi hisoblangan valyutalar, shuningdek, kreditlash va to‘lovlarni amalga oshirish vositalari (banknotalar, g‘azna biletlari, tangalar, cheklar, veksellar);z
ma'lum bir davlatlar guruhi va xalqaro tashkilotlar tomonidan moliyaviy amaliyotlarni amalga oshirish uchun foydalaniladigan valyutadir. Masalan, 1999 yilning 1 yanvarida Yevropa Ittifoqi (EI) davlatlari yagona valyuta – Yevroni naqdsiz shaklda, 2002 yilning 1 yanvaridan esa banknotalar va tangalar ko‘rinishida muomalaga kiritdilar.

Valyuta kursi

• Nisbiy qiymat (xorijiy valyutaning milliy qiymati) ekanligi sababli iqtisodchilar uning o`zgarishlarini oldindan aytib bеrar va tushuntirar ekan, mamlakat iqtisodiyotini ham, mamlakat hududidan tashqaridagi iqtisodiyotni ham e`tiborga olishlari lozim. Masalan, iеna AQSH dollariga nisbatan o`sishi mumkin, chunki AQSHda foiz stavkalari pasaytirilgan, Yaponiyaning o`zida esa hеch narsa o`zgarmagan. Valyuta kurslari harakati tovar va xizmatlar bozoridagi narx harakatidan ko`ra ko`proq boshqa moliyaviy vositalar bozoridagi narxning harakatiga o`xshab kеtadi. Bu aktsiyalar va qimmatli qog`ozlar kursi kabi «oldinga qaraydigan» narxlardir. Bu Shuni anglatadiki, bugungi valyuta kursi ertaga ro`y bеrishi mumkin bo`lgan o`zgarishlarni hisobga olgan holda hisoblab chiqilgan. Mana Shuning uchun ham valyuta kursini oldindan aytib bеrish qiyin. Valyuta kursi odamlarning ro`y bеrishi mumkin bo`lgan vaziyat haqida qanday o`ylashiga ham, ularning muayyan vaziyatda nima qilishiga ham bir xilda bog`liq bo`ladi. quyida kеltirilgan omillar valyuta kursiga tеz ta`sir ko`rsatadi.

Nima Valyuta Kursini Belgilaydi? Dollar-Rubl Kurs Nima Belgilaydi?

• Mamlakatimizda so'nggi voqealar, ularning tejash va qanday milliy valyuta mumkin bo'lgan devalüasyon bilan qizil bo'lib oldini olish uchun nima qilish haqida o'ylashga ko'p odamlarni majbur qilgan. rubl susaytiradi. to'liq befoyda inkor qilish. Lekin kurs nima belgilaydi? Axir, hal qiluvchi omillar juda ko'p. Va u dollar-rubl kursi bog'liq nima? Bu pul birliklari orasida qanday bog'liqlik bor?

ROSSIYA MILLIY VALYUTA SIFATIDA RUBL

Bu uning milliy valyuta kursini ta'sir ekanini bilib, valyuta kursini belgilaydi tushunish qiyin. rubl qadim zamonlardan bizga keldi. Ammo vaqt o'tib, uning mustahkamlash va engillatish uchun sabablar o'zgardi yo'q. Avvalo, savdo balansi valyuta kursini ta'sir qiladi. Bu eksport uchun ishlab import nisbati nisbiy hisoblanadi. Bu yana bu nisbat, nol moyil bo'ladi kamroq tashvish uchun shart-sharoit bo'ladi, degan ma'noni anglatadi. Misol uchun, eksport katta import oshdi, agar Axir, u raqobat etishmasligi va eksport past darajada olib kelishi mumkin. import yetakchi o'rnini o'tadi bo'lsa, ichki valyuta xarajatlarini kamaytirish, mamlakatda xorijiy valyuta miqdori keskin kamayishiga olib kelishi mumkin. Bu, asosan, Rossiyada bugun ko'rish mumkin. Umuman olganda, u rubl bir muvozanat keladi nafaqat. geosiyosati, inflyatsiya, yalpi ichki mahsulot, ishsizlik,: uning o'sishi yoki pasayishiga ta'sir qilishi mumkin omillar, uchastkalar bor makroiqtisodiy ko'rsatkichlar mamlakat va boshqa sabablar.

JAHON VALYUTA SIFATIDA DOLLAR

Ikkinchi jahon urushi tugagandan so'ng, AQSh super kuch unvonini qo'lga kiritdi. Evropada, AQSh dollari, bu rezerv valyuta holati uning shakllanishi sabab bo'ldi, ko'paydi. Bugungi kunda, dollar sezilarli darajada o'sdi. Lekin u ham kuchsiz tomonlari bor: uning qiymatini ta'sir qilishi mumkin, ayrim omillar bor. Avvalo u boshqa mamlakatlarda dollar talab, albatta, bo'ladi. Lekin u o'z mamlakat ichida muhim va qanday qilib bu o'sayotgan valyuta hisoblanadi. Axir, AQSh milliy valyutani oshirish uchun maxsus foydalaniladigan ba'zi omillar ham bor. Birinchi navbatda, ular yalpi ichki mahsulotning o'sishi, iqtisodiy rivojlanish, o'z ichiga to'lovlar balansi va ishsizlar sonini. Ko'pincha dollar o'sishiga ham mamlakat bank tizimi ta'sir qilishi mumkin. Foiz stavkalari va dividendlar maxsus dasturlari va voqealar foydalanish bilan nazorat qilinishi mumkin. Bu katta darajada valyuta kursini belgilaydi, nima deyish qiyin. Har bir omil alohida ahamiyat kasb etadi.