Mavzu: Uzunlik o`lchov birliklari. Kilometr

3.Yangi mavzu bayoni:

Uzunlik o`lchov birliklari. Kilometr.

O`qituvchi quyidagi jadval asosida sanoq birliklarini uzunlik o`lchov birliklari bilan taqqoslashni taklif qiladi:

Mingliklar	Yuzliklar	O`nliklar	Birliklar
m	Dm	Sm	Mm
1	0	0	0

O`quvchilarga savollar bilan murojaat qilinadi: Bu yerda necha metr,detsimetr,santimetr va millimetr berilgan?

O`qituvchi: O`lchash ishlarida asosiy o`lchov birligi metr hisoblanadi,qolgan birliklar metrdan hosil bo`ladi.Metrning o`ndan bir qismi (jadvalda yo`nalish chapdan o`ngga qarab ko`rsatiladi) detsimetr (detsi-o`nlik degani) ,yuzdan bir qismi santimetr (santi-yuzlik degani),mingdan bir qismi millimetr (milli-minglik degani) deyiladi.

345-misol birgalikda og`zaki bajariladi:

1sm=10 mm             5 sm 4 mm =54 mm            1 dm=10 sm

1 m=10 dm              8 dm 6 sm =86 sm                 1 m=10 sm

346- misol. “Chaqqon hisobchi” o`yini o`tkaziladi. 4 ta guruhga taqsimlab beriladi va musobaqa boshlanadi.

1-guruhga: Sm va mm da ifodalang: 18mm,35mm,60mm,87mm.

2-guruhga: Dm va sm da ifodalang: 23 sm,45 sm,74 sm,90 sm.

3-guruhga: Metr va dm da ifodalang: 17 dm, 38 dm, 54 dm, 100 dm.

G`olib guruh aniqlanadi va guruhlarga rag`bat kartochkalari beriladi.

347-masala..Har bir shaklning tomonlarini o`lchash orqali perimetr va yuzlarini toping. “Mohir quruvchi” o`yini o`tkaziladi.(quruvchilik kasbi, unda geometrik shakllardan qanday foydalanish haqida suhbat o`tkaziladi) Rasmda 5 ta shakl berilgan. 1-shaklning yuzi va perimetri o`qituvchi yordamida birgalikda topiladi. Qolgan 4 ta shakl guruhlarga topshiriladi.

348-masala. Masala sharti o`quvchi tomonidan ovoz chiqarib o`qiladi: “Neksiya” shahardan birinchi qishloqqacha 64 km,birinchi qishloqdan ikkinchi qishloqqacha yana 28 km yo`l bosdi. “Neksiya” hammasi bo`lib necha km yo`l bosgan?  O`qituvchi rasm asosida tushuncha beradi.  O`quvchilar masalaning qisqacha shartini va yechilishini mustaqil bajaradilar. Tez va to`g`ri yechgan o`quvchilar baholanadi.

Dam olish daqiqasi o`tkaziladi .

Bunda o`quvchilar “Hushyor haydovchi” qo`shig`ini ijro etib, haydovchi harakatlarini bajaradilar.  Shu o`rinda o`zbek avtomobil zavodi ,O`zbekistonda ishlab chiqarilayotgan avtomobillar, erishilgan boshqa yutuqlar haqida suhbat o`tkaziladi.

Mavzu yuzasidan quyidagicha qoida keltirib chiqariladi:

 Katta masofalar kilometr bilan o`lchanadi.Kilometr qisqacha qilib km deb yoziladi. Kilometr metrdan ming marta katta bo`lgan uzunlik o`lchov birligidir.