Мavzu: Urug’-qabila va milliy dinlar Reja

Hnduizm

• Bu din asosan Hindistonda tarqalgan bo’lib, mamlakat aholisining 83 %I yani 650 mln kishi shu dinga e’tiqod qiladi.Hinduizm e’tiqod qiluvchilar soni jihatidan jahonda 3-o’rinda turadi.Bangladeshda (12 mln), Indoneziyada (3.6 mln), Shri-lankada (3 mln), Pokistonda (1.5 mln),Malayziyada(1 mln), AQSHda(0.5 mln) mavjud.

Hinduizmning Braxmanizmdan farqlari

Hinduizmda ham brahmanlar asosiy o’rinni egallaydi,lekin hinduizm brahmanizmdan katta farq qiladi. Unda “Mahabharata”va boshqa sheriy matnlar qadimgi sansikrit tilidan zamonaviy hind tiliga tarjima qilinib,muqaddasligi jihatidan asl matni bilan bir xil hisoblanadi.Hinduizm talimotiga ko’ra brahmanlar nafaqat oliy tabaqa vakillaridan,balki oddiy xalq ichidan,hatto ayollardan bo’lishi mumkin.

Hinduizm xudolari

Hinduizmda “trimurti” (uchlik)- Brahma,Vishnu,Shiva asosiy xudolar sanalib, BRAHMA ularning eng kattasi- dunyoni yaratgan xudo hisoblanadi.Biroq hinduizmda Vishnu va Shivaga sig’inadilar.

SHIVA.

• Shiva oddiy xalq ommasi-qambag’allarning ilohi hisoblanadi.U Regvedaning birinchi nushalarida Rudra nomi bilan zikr etilgan.Yajurvedada Rudra Agni tiomsolida berilgan.U Ishana,Mahadeva(buyuk xudo) nomlari bilan ham atalgan. Xalq orasida Shivaning 1008 ta nomi bor. Shiva jangari xudo.

TIRIDANDINALAR.

• Hindistonda shivaizimning 13 ga yaqin asosiy oqimlari mavjud. Shivachlar orasida asosiy oqim sifatida Tiridandinalar(uch oyoqlilar)hisoblanadi.Ularning markazi Varanasi unda tarkidunyochilikda hayot kechiradilar .

YO’GLAR.

• Yo’glar o’zlarini tarkidunyo qilgan odam sifatida turli ko’yga soladilar.
• Uzoq vaqt nafas olmay o’laridan ketadilar,bu vaqt ular Shiva bilan yolg’iz qiladilar;omma oldida havoga ko’tariladilar;yana gipnos usulida o’rgatigan echki yoki ilon yordqamida sadaqa yig’adilar.

VISHNU

• Vishnu –hozirgi Hindiston panteonida birinchilik uchun kurashayotgan ikkinchi ilohdir.Rigvedada tabiatga jon ato etuvchi quyosh xudosi Vishnu birinchi darajali ilohdir.Unda Vishnu juda sahiy qilib tasvirlangan.Ibodat paytida uni Savitar, Rohita,Surya,Adita nomlari bilan ham ataydilar.U koinotni 3 qadamda bosib o’tishi va havoda muallaq yura olishi hususiyati bilan tasvirlangan.Yarim inson yarim xudo shaklidagi qahramon Krishna Vishnuga qo’shilib ketgan,deb tasavvur qilinadi.