Mavzu. Urug‘-qabila va milliy dinlar Ma’ruza rejasi

Shomanizm. Shomonizm ham kishilik jamiyatining eng qadimgi davrlaridagi dinlaridan biridir. «Shomon» tunguscha so‘z bo‘lib «o‘ta hayajonlangan», «jazavali kishi» degan ma’noni anglatadi. Bu dinning ruhoniysi shomon hisoblangan. Shomonizmda ayrim kishilar alohida ilohiy qudratga ega ekanligiga ishonadilar. Shomonlar o‘z qavmlarini, odam yaxshi va yovuz ruhlar, arvohlar panohida, homiyligida yashaydi, odamning sog‘lig‘i, baxti va taqdiri shularning qo‘lida, deb ishontiradilar.

Shomonlar odamlar va ruhlar o‘rtasida vositachilik qila olish qudratiga ega bo‘lgan kishilardir. Odamlar shomonlar kelajakni oldindan aytib berish, uzoq joylardagi voqealarni bilish, kasalliklarni daf etish, tabiat xodisalarini o‘zgartirish va boshqalarga qodir deb qarab ularga ishonganlar. Shomonlar g‘ayritabiiy qobiliyatiga ega bo‘lib, ashula aytish, raqsga tushish, nog‘ora, childirma chalish yo‘li bilan jazavaga tushib, yovuz va sahiy ruhlar bilan bevosita aloqa va munosabatda bo‘lish orqali kasalliklarni davolash, tabiat kuchlarini jilovlash, pol boqish amallarni bajarishgan.¹

Shomonlar odamlar diqqatini o‘ziga qaratish uchun turfa rasm-rusmlarga rioya qilishgan, turli buyumlar osilgan maxsus kiyimlarni kiyishgan, qo‘ng‘iroqli childirma va nog‘oralardan foydalanganlar.

Xulosa shuki, shomonizmning totemizm, fetishizm, animizmdan farqi bor. Bu dinlarda odamlar hayvonlar, o‘simliklar, turli buyumlar va ruhlarga sig‘ingan bo‘lsa, shomonizmda odamlar odamga-shomonga ishongan va sig‘ingan.