Mavzu: Tuproqning fizik va fizik mexanik xossalari. Reja: tuproqning umumiy fizikaviy xossalari Tuproqning kovakligi va uning turlari

Tuproq qattiq fazasining zichligi. Tuproq qattiq fazasining zichligi (solishtirma massasi) - ma‘lum hajmdagi tuproq qattiq qismining 4 ⁰C da, shuncha hajmdagi suvga bo‘lgan nisbati hisoblanadi va g\sm³ bilan ifodalanadi. Qattiq fazasining zichligi tuproq tarkibidagi organik moddalar miqdoriga va mineral qismi komponentlari (tarkibiy qismlari) ning nisbatiga bog‘liq. Tuproq qattiq fazasidagi organik moddalar (o‘simliklarning qoldiqlari, torf, gumus) ning qattiq fazasi zichligi 0,2-0,5 dan 1,0-1,4 g\sm³ gacha, mineral birikmalardan iborat qismida esa 2,1-2,5 dan 4,0-5,18 g/sm³ gacha o‘zgaradi. Bu ko‘rsatkich tuproqdagi birlamchi va ikkilamchi minerallarning tarkibi va solishtirma massasiga bog‘lik. Masalan, dolomitning solishtirma massasi 2,8-2,99, limonitniki 3,50-4,0, gematitda

4,9-5,3, montmorillonitniki 2,0-2,20 g/sm³ ni tashkil etadi. Ko‘pchilik tuproqlarning mineralli gorizontlarida qattiq fazasining zichligi 2,4-2,65 g/sm³ oralig‘ida bo‘lib, torfli qatlamlarda 1,4-1,8 g/sm³ ni tashkil etadi. (1-jadval)

Tuproqning solishtirma massasiga doir ma‘lumotlar tuproq qatlamlari tuzilishini o‘rganishda va tuproqning umumiy g‘ovakligini hisoblab chiqarishda foydalaniladi.