Mavzu: transport logistikasi

Amaliy mashg‘ulotni o‘tkazish tartibi.
Guruh ishini baholash jadvali

Guruhlar olgan ballarni ko‘rsatkichlar bo‘yicha jamlash asosida har bir guruh bir birini chiqishlarini baholaydi.

Guruhlar olgan ballarni ko‘rsatkichlar bo‘yicha jamlash asosida har bir guruh bir birini chiqishlarini baholaydilar.

Har bir ko‘rsatkich bo‘yicha max 5 bal beriladi.

Gurux	Aniq va to‘g‘ri javob	Ko‘rgazmalikligi	Guruhni faolliligi	Jami ballar soni
1
2
3

Umumiy hisob va baho

Guruh	Guruhning umumiy bali
1
2
3
Umumiy ballar soni
Baho (umumiy ballar sonini 5 ga bo‘lingani)

Tezkor so‘rov savollari

№	Tezkor so‘rov savollari	Javoblar
1.	Strategiya va uni logistikada amalga oshirish yo‘llari qanday?
2.	Logistika tizimida strategiya qanday tuziladi?
3.	Logistika tizimida taktikani qanday tanlanadi?
4.	Logistika faoliyatida strategiyanining turlari qanday?
5.	Moddiy oqimlarni bashorat qilish deganda nimani tushunasiz?
6.	Logistika tizimi ko‘rsatkichlari to‘g‘risida nima bilasiz?

IJTIMOIY ISHLAB CHIQARISHDA TRANSPORTNING O‘RNI

Ijtimoiy ishlab chiqarish







Moddiy ishlab chiqarish

Nomoddiy ishlab chiqarish

Moddiy oqimning birinchi xom-ashyo manbaidan oxiri iste’molchigacha harakatdagi logistika tadbirlarining muhim qismi turli transport – vositalaridan foydalanish orqali amalga oshiriladi. Bu tadbirlarni bajarishga ketgan xarajatlar logistikaga ketgan umumiy xarajatlarning 50 % ni tashkil etadi.

TRANSPORTNI GURUHLARGA BO‘LINISHI.



Transport bajargan ishiga qarab 2 asosiy guruhga bo‘linadi





Ommaviy foydalaniladigan transport yuk va yo‘lovchi tashishda xizmat qiladi.

Noommaviy foydalaniladigan transport ishlab chiqarish ichidagi transport




Transportning noommaviy turidan foydalangan holda yuklar tashishni tashkil qilish ishlab chiqarish logistikasi predmetidir.

Temir yo‘l transporti

Suv transporti

Avtomobil transporti

Xavotrasporti


T
Trasport logistikasini

vazifalari.
RANSPORT LOGISTIKASINING VAZIFALARI.

Transport tizimlarini jumladan transport karidorlari va transport zanjirlarini tashkil etish.

Transport jarayonlarining turli xil transport birligini rejalashtirish

Transport ombor jarayonlarining texnologik birligini ta’minlash

Transport jarayonini ombor va ishlab chiqarish bilan rejalashtirish

Transportr vositasi turini tanlash

Transport vositasini tekin ta’minlash

Yetkazishning to‘g‘ri marketurasini aniqlash



XAVO YO‘LLARI TRANSPORTI


«O‘zbekiston xavo yo‘llari»




+ishloq xo‘jaligi ishlariga mo‘ljallangan AN-2

Milliy xavo yo‘llarida qatnaydigan AN-24,8K--40

Xalqaro toifa IL-86, TU-154, A-310.

VertalyotlarMI-2, MI-8, KA-26



SUV TRANSPORTI.


Suvtransporti


Dengiz

orqali

Ichkisuvlarorqali.

Xalqxo‘jalikyuklari

Xo‘jayli – To‘rtko‘l

Qoratog‘ - Taxnatosh



Termiz – Xayraton





Shорловуq - To‘рткo‘л





Xo‘jayli – Beruniy

AVTOMOBIL TRANSPORTI

4-slayd (5.1)

T-sxema avtomobil transporti

Abzalligi	Kamchiligi
Yuqori tezlikda yurish. Yukni kerakli muddatda yetkazib berish. Yetkazishning muntazamligini ta’minlaydi. +adoqlanishga kamroq talabalar qo‘yilgan.	Tashishga nisbatan yuqori tannarx, ya’ni avtomobilning yuk ko‘tarish qobiliyati bo‘yicha olinadigan to‘lov kiradi. Yuk tushirish va tashish jarayonida yukni yo‘qotish imkoniyati. Yo‘lda buzilishi mumkinligi. Yuk ko‘tarish quvvatining nisbatan pastligi.
T-sxema. Temir yo‘l transporti
Afzalligi	Kamchiligi
Turli ob-havo sharoitida yuklarni tashishga yaxshi moslashganligi. Yuklarni uzoq masofaga tashish. Tashishni muntazamligini ta’minlaydi. Yuklash, tushirish ishlari foydali natija beradi. Yuklarning tashish tannarxining pastligi.	1. Yo‘lda buzilishi mumkinligi. 2. Yetkazish vaqti buzilishi mumkin. 3. Yuk tushirish va tashish vaqtida yukni yo‘qotilishi imkoniyati.
T-sxema. Suv transporti
Afzalligi	Kamchiligi
Yuk ta’rifi past. Uzoq masofaga tashish.	Tezligining pastligi. Jo‘o‘natish chastotasi pastligi. Yuklarni qadoqlanishiga o‘ralishi va mustahkamlanishiga qattiq talab.
T-sxema. Havo transporti
Tezligi. Alohida rayonlarga yetkazish imkoniyati.	Yuk ta’rifining yuqoriligi. Ob-havo sharoitiga bog‘liqligi.

Tashiladigan yuk turlari



TRANSPORT TURINI TANLASHGA TA’SIR QILADIGAN OMILLAR BO‘YICHA TURLI TRANSPORT BAHOSI

Transport turi	Trasport turini tanlashga ta’sir qiluvchi omil
	Yetkazib berish muddati	Yuk jo‘natish chastotasi	Yetkazib berish jadvaliga rioya qilish ishonchliligi	Turli xil yuklarnitashish qobiliyati	Xududning istalgan nuqtasiga yukni yetkazish qobiliyati	Tashish qiymati
Temir yo‘l	3	4	3	2	2	3
Suv	4	5	4	1	4	1
Avtomobil	5	1	1	5	5	2
Quvur	5	1	1	5	5	2
Havo	1	3	5	4	3	5

Daryo tarnsporti

AVTOMOBIL TRANSPORTI VAZIFALARI.

Avtomobil transportida mahsulotlarni yetkazib berish usullari.


Avtomobil transportida mahsulotlarning yetkazib berish usullari






Tebranish

usuli

Xalqa

usuli

Tebranish usuli asosan 2 ta yuk tashish punktini o‘zaro bog‘laydiva bu jarayon takrorlanadi.

Xalqausulidaavtomobilbirnechaishlabchiqaruvchivaiste’molchinibog‘laydi.


AVTOTRANSPORT XARAKATLANUVChI TARKIBINING XIZMATLARI

Taransport turini tanlash masalasini yechishdagi holatlari




Zaxiralarni ushlab turish

Qadoqlash

O‘rash turini tanlash



Zaxiralarni eng qulay darajasini tashkil qilish

№	Munozara uchun savollar ro‘yxati
	Ishlab chiqarishda transportning o‘rni qanday?
	Transport logistikasining vazifalari nimada?
	Logistika nuqtai nazaridan avtomobil, temir yo‘l, suv , havo transportining kamchiligi va afzalliklari aytib bering? (T-sxema)
	Avtomobil transporti vazifalari gapirib bering?
	Temir yo‘l transportini iqtisodiy aloqalarni amalga oshirishdagi o‘rnini tushuntirib bering?
	«O‘zbekiston havo yo‘llari» aviakompaniyasi haqida nima bilasiz?
	Daryo transporti: magistral, rayonlararo, maxaliy turlari haqida aytib bering?
	Suv tarsporti turlarini tavsiflab bering?

T-sxema avtomobil transporti

Afzalligi	Kamchiligi
T-sxema. Temir yo‘l transporti
Afzalligi	Kamchiligi
T-sxema. Suv transporti
Afzalligi	Kamchiligi
T-sxema. Havo transporti
Afzalligi	Kamchiligi

II. Amaliy mashg‘ulotning texnologik kartasi.

Ish jarayonlari vaqti	Faoliyatning mazmuni
	O‘qituvchi	Talaba
I. bosqich. Mavzuga kirish (10 min)	1.1. O‘quv Mashg‘uloti mavzusi, maqsadi va o‘quv faoliyati natijalarini aytadi. Ta’lim jarayoni interfaol usullar orqali amalga oshirilishini e’lon qiladi. 1.2. Talabalarni 2 guruxga bo‘ladi. Avvalgi amaliy mashg‘ulotlarda berilgan test savollari asosida test o‘tkaziladi (5 min). Vaqt tugagandan so‘ng testlar yeg‘ib olinadi (Ilova-4).	1.1. Eshitadilar va yozib oladilar. 1.2. Savollarga javob beradilar.
II. bosqich. Bilimlarni faollashtirish (5 min)	Mahsulotlarni yetkazib berish tizimini boshqarish logistikada tutgan o‘rni va ahamiyati bo‘yicha talabalarga savol beradi. Savol. Mahsulot yetkazib berish tizimini boshqarishni tushuntirib bering? Berilgan javoblarni eshitadilar va mavzuning yoritilishini guruh bo‘lib ko‘rib chiqish kerakligini aytadi. Mavzunimuhokama qilish «Doira atrofida» bo‘lishi e’lon qilinadi. «Doira atrofida» ishlash qoidasi bilan tanishtiradi (ilova1).	2.1. Tinglaydilar va muokama qilib so‘ngra javob beradilar. 2.2. Eshitadilar va qoida bilan tanishadilar.
III. bosqich. Asosiy qism. (55 min)	Talabalarni guruhlarga bo‘ladi «Doira atrofida» muhokama qilish uchun tarqatma materiallar beradi. Savollarni taqsimlaydi (2-ilova). Baholash varag‘ini tarqatadi. (3-ilova) Guruh ishini boshlaganligini e’lon qiladi, zarur bo‘lgan holda maslaxat berishini aytadi. Jamoa bo‘lib muhokama qilishni tashkil qiladi. Mavzuni yoritilishiga, xulosa qilinishiga e’tibor beradi va baholaydi.	3.1.O‘quv vazifasini qoidalarini natija kartochkalari bilan tanishib chiqadi. 3.2.Vazifani bajaradilar taqdimot varag‘ini to‘lg‘izadilar. 3.3.Guruh liderlari jamoa fikrini birlashtiradi. Talabalar qo‘shimcha qiladilar.
IV. bosqich. Yakunlash (10 min)	Mavzuda qo‘yilgan savollar va ulardan chiqqan muammolarni qanday xal qilinganligini o‘qituvchi yakun yasaydi (xulosa qiladi) va yechilmagan muammolar ustida ishlash lozimligini aytadi. Darsda aktiv qatnashgan talabalarni taqdirlaydi. Mustaqil ishlashga vazifa beradi: Mavzudagi savollarga puxta tayyorgarlik ko‘rib kelish kerakligini aytadi. Mavzuni yoritilishiga xulosa qilinishiga e’tibor berish kerakligini aytadi.	Eshitadilar va o‘zlarini qiziqtirgan savollarini beradilar. Tinglaydilar yozib oladilar.

TEST

1-guruh

1. Iste’molchi buyurtmasini bajarish vaqti qanday faktorlarga bog‘liq?

A) mahsulotni tarnsport bilan yetkazib berish muddati

B) o‘rtakashlar soni

V) yetkazib berish qismlarini o‘lchami

2. Transport vazifasini turini tanlashni asosiy kategoriyalari?

A) yukni yetkazib berish tezligi va transport vositasini yuk ko‘tarish qobiliyati

B) elitib berish narxi va elitib berish tezligi

V) yetkazib berish grafigi ishonchliligi

3. Transportning asosiy turlari.
TEST

2-guruh

1. Transport tarifi tarkibi?

A) yuk va yo‘lovchilarni tashish uchun to‘lov

B) qo‘shimcha bajariladigan ishlar uchun to‘lovlar

V) yuklar va pasajirlar tashish bilan bog‘liq to‘lov va soliqlarni hisoblash qoidasi

G) hamma javoblar to‘g‘ri

D) A va B javoblar to‘g‘ri

2. Transport tarifiga ta’sir qiluvchi faktorlar, transportning hamma turi uchun bir xil.

A) transport vositasini yuk ko‘tarish qobilyati, tashish masofasi, tumani

B) tashish masofasi, transport vositasi turi, yukni og‘irligi

V) tashish masofasi va yuk ko‘tarish miqdori.

3. Transport logistikasini asosiy vazifalari?
«Doira atrofida» muhokama qilish uchun savollar.

Logistikaning rivojlanishida transport siyosatini o‘rni. Konban (Aniq muddat) tizimi mohiyati. Avtotransport xizmatlari turlari. Mol yetkazib berish tizimi. Avtomobil transporti mahsulotlarini yetkazib berish usullari. Tebranish va halqa usullarini salbiy va ijobiy tomonlari. «Aniq grafik» tizimini tushuntirib bering.

Natijalarini baholash varag‘i
Yakka baholash (1 ball) va gurhda ishlash bahosi (2 ball). Amaliy mashg‘ulotda maksimal baho – 3 ball: 2.2 - 3 balgacha - «a’lo»; 1,2 – 2 balla – «yaxshi»; 0,5 – 1,1 – «qoniqarli»; 0-0,5 ballov – «qoniqarsiz».

Savol nomer iva guruhlar	Javob (1 ball)	Boshqalarga savol 0,2 ball	Qo‘shimcha 0,2 ball	Qo‘shimcha ishlar (sxema, jadval va boshqalar 0,6)	Jami ballar 2 ball