Mavzu: toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti “jismoniy madaniyat” yo’nalishi

Maktab jismoniy madaniyatsi esa madaniyatlanuvchida jismoniy madaniyatning zaminini shakllanishida asosiy poydevordir. Sport jismoniy madaniyatining tarkibiy qismiidir. Sport, xususan, axamiyatli darajada jismoniy va unga bog’liq bulgan kobiliyatlarning rivojlanishini va usishini ta’minlaydi. Jamiyat jismoniy madaniyatsining tarkibiy qismii xisoblanga sport, boshlangich ma’noda "kuch sinashaman" , "musobakalashaman" degan ma’noni beradi. XIX asrning oxiri va XX asrning boshlarigacha unga dam olish, kungil ochish, sung, jismonan yuqori kursatgichga erishish vositasi, musobakalarda galaba koeonish tarzidagi faoliyat deb karaldi. Sportning rivojlanishi asosan uch kurinishda - o’quv predmeti sifatida, ommav iy kungilli sport, "k a t t a "s p o r t" tarzida ruy bermokda.

O’quv predmeti sifatida sport o`rta va oliy maktabda, armiyada jismoniy madaniyatning vositasi bo’lib xizmat kilmokda. Ommaviy kungilli sport darsdan tashkari va ish vaqtidan sung davlat va jamoat tashkilotlari orqali va har bir shaxs ning initsiativi bilan amalga oshirilmokda. «S p o r t ch i» so’zi talaffo’z etilganda, ko’z ungimizga nafaqat kuchli, chidamli va chakkon xamda kaddi komati kelishgan yigit yoki kiz obrazi gavdalanibgina kolmay, irodali, to’g’ri, xakso’zli, hayotga doim yaxshi umid bilan karaydigan, optimistik kayfiyatdagi, har kanday qiyin chiliklarni oson yenguvchi, kamtarin va o’z yutuklriga xotirjam insonni tushunamiz.SHunday ekan, sport jamiyat manfaati uchun xizmat kiladigan fao liyat bo’lib, madaniyatviy, va kommunikativlik funksiyasini bajaradi, lekin doimiy kasb emas. Sport ishlab chikarishsiz faoliyat, ya’ni u moddiy ne’mat (boylik) yaratish bilan boglanmagan va o’quv madaniyat jarayoni qonuniyatlariga buysundirilgan.

Bolalar sportida yuqorida qayd qilingan ikkala belgi shunday ifodalanganki, o’quvchilarning sport foaliyati darsdan tash karida xisoblanib, o’quv fani sifatida umumta’lim maktablari o’quv rejalari va dasturlariga qismian kiritilgan va sinfdan tashkari ishlar, maktabdan tashkari muossasalaridagi mashg’ulotlar shaklida alohida axamiyat, e’tibor bilan kungilli tarzda iulga kuyiladi. Sportning harak terli alomatlarining barchasi bir butun bo’lib, bolalar sportida o’z aksi ni topgan. Uni bolaning darsdan tashkari faoliyatining turli kurinishi deb belgilash xam, maxsus tayyorgarlik, musobakalarda katnashish yoki o’zidagi mavjud imkoniyatlarini xisobga olgan xolda, oldindan belgilangan optimal harakat kobiliyatlarini rivojlantirishdan iborat bulgan jarayon deb karash mumkin. Bolalar sporti ularning yoshi bilan chegaralangan, maxsus tayyorgarlikka kirishishga ruxsat beril gan muddatdan to umumta’lim maktabini bitirgungacha bulgan davrni o’z ichiga oladi.