|
мавзу: Технологик таълим сохасининг узлуксиз таълим
тизимидаги узвийлигининг ахамиити. Узбекистонда технология фани
ўқиту вчиларини тайёрлаш муаммолари.
Режа:
“Мсхнат таълими” фани номини “Тсхнология” фани номи билан ўзгартирилишининг асосий омиллари
Тсхнология (Мсхнат таълими) фани ўқитувчиларини тайсрлаш ва уларга қўйилган талаблар.
Таянч тушунчалар: узлуксиз таълим, тсхнология, мсҳнат таълими, компстснция, умумий ўрта таълим ўрта махсус касб-хунар таълим, олий таълим, крсатив сндашув.
“Мехнат таълими” фани номини “Технология” фани номи билан ўзгартирилишининг асосий омиллари. Мустақиллик йилларида мамлакатда хукукий дсмократик давлат, кучли фуқаролик жамияти қуришга, эркин бозор муиосабатларига ва хусусий мулк устуворлигига асосланган иқтисодиётни ривожлантиришга, халқ осойишта ва фаровон ҳаёт ксчириши учун шарт-шароитлар яратишга, таълим, маданият, илм-фан, адабиёт, санъат ва спорт сохаларини ривожлантиришга, халқаро майдонда Ўзбскистоннинг муносиб ўрин эгаллашига қаратилган комплскс чора-тадбирлар амалга оширилмокда.
Узбскистан Рсспубликаси Биринчи Прсзидснти томонидан 2016 йил 9 фсвралдаги “Соғлом она ва бола” давлат дастури тўғрисида”ги ПҚ-2487- сонли Қарорининг 62-бандида: “2016-2020 йилларда умумтаълим мактаблари учун дарсликларнинг янги авлодини ишлаб чиқиш ва нашр этиш бўйича дастурнинг лойихасини тайёрлаш ва бунда рсспубликада инглиз тилида нашр этилган дарсликларни ишлаб чиқишда орттирилган илгор тажрибадан унумли фойдаланган холда қуйидагиларга эътибор бсриш: - умумий мажбурий таълимнинг барча босқичларида ўқув фанларини, биринчи навбатда, аниқ ва табиий фанларни ўқитишнинг принципиал янги мстодологиясини жорий этиш;
янги ўқув дастурлари ва замонавий иллюстрацияли дарсликларни, бошлангич синф ўқувчилари учун иш дафтари, мультимсдиали диск илова қилинган ўқитувчи китобидан иборат холда ишлаб чиқиш;
янги таълим стандартларини, ўкув дастурларини ва рсжаларини, энг аввало, дарсликлар ва мультимсдиали иловаларни ишлаб чиқишда кўмаклашиш учун АҚШ, Гсрмания, Франция, Корся Рсспубликаси ва Япониядан стакчи ўқув марказларини, ўқитишнинг тсгишли сохдларидаги халқаро экспсртлар ва мутахассисларни жалб этиш” каби вазифалари бслгиланган бўлиб, умумий мажбурий таълимнинг барча боскичларида ўқув фанларини, биринчи навбатда, аниқ ва табиий фанларни ўқитишнинг принципиал янги мстодологиясини жорий этиш уларнинг ижросини таъминлаш мақсадида ижодий гуруҳ томонидан ишлар олиб борилди.
Халқ таълими вазирлиги, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ҳамда Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими марказининг 2015 йил 11 августдаги “Умумий ўрта ва ўрта махсус, касб-хунар таълимининг умумтаълим фанлари бўйича ўқувчиларда компетенцияларни шакллантирингга йўналтирилган Давлат таълим стандартлари ва ўкув дастурлари лойихаларини тажриба- тадқиқотдан ўтказиш тўғрисида”ги 229-КБ, 29-ҚҚ, 36-ҚБ сонли қўшма буйруги асосида 2015-2016 ўқув йилидап Қорақалпогистон Рсспубликаси ва барча вилоятларда ташкил этилган Республика миқёсидаги 70 та умумий ўрта таълим муассасаларида, шунингдск, Халқ таълими вазирлиги тасарруфидаги 6 та: Аниқ фанларга, Филология фанларига, Профилли мехнат таълимига, Табиий фанларга, Хорижий тилларга ихтисослашгирилган Давлат умумтаълим мактаблари, Рсспублика ихтисослаштирилган мусиқа ва санъат акадсмик лицсйи, 52 та касб-ҳунар коллсжи ва 18 та акадсмик лицсйларида тажриба-синов ишлари амалга оширилди. Маълумки, Ҳаракатлар стратсгияси асосида Ўзбскистон Рсспубликаси Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 15 мартдаги “Умумий ўрга таълим тўғрисидаги Низомни тасдиқлаш ҳақида’Ти 140-сонли, 2017 йил 6 апрслда “Умумий ўрта ва ўрта махсус, касб-хунар таълимининг давлат таълим стандартларини тасдиклаш тўғрисида’Ти 187-сонли Қарорлари қабул қилинганлиги таълим тизимини янада такомиллаштириш хамда узвийлигини таъминлашда кагта ахамият касб этмоқда.
Умумий ўрта ва ўрта махсус, касб-хунар таълимининг давлат таълим стандартларини тасдиклаш тўғрисидаги қарорнинг кабул килиниши таълим тизимини тубдан модсрнизация қилинастганлигидан далолат бсради.
Юқоридагилардан кслиб чиққан ҳолда “Мсхнат таълими” фани номини “Тсхнология” фани номи билан ўзгартирилишининг асосий омиллари сифатида қуйидагиларни кслтириш мумкин:
Жамиятда амалга ошириластган ижтимоий-иқтисодий ислохотлар асосида умумий ўрта таълим мазмуни ва сифатига қўйиладиган талабларни ксскин ортиб бориши.
Давлат таълим стандартлари талабларининг таълим сифати ва кадрлар тайсрлашга қўйиладиган халқаро талабларга мувофиқлигини таъминланганлиги.
Таълим соҳаси ривожланган хорижий мамлакатларнинг таълим соҳасида мсъёрларни бслгилаш тажрибасидан миллий хусусиятларни ва мамлакатда амалга оширилаётган ислохотларни ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилиб борилаётганлиги.
Таълим жараёнига миллий, умуминсоний ва маънавий қадриятлар асосида ўқувчиларни тарбиялашнинг самарали шакл, усул ва воситаларини кснг жорий этилиши.
Ўқув-тарбия жараёни самарадорилигини ва натижавийлигини таъминлашда псдагогик ва замонавий ахборот-коммуникация тсхнологияларини тадбиқ этиш масаласига катта эътибор бсрилаётганлиги.
Кадрларни мақсадли ва сифатли тайёрлаш учун таълим, фан ва ишлаб чиқаришнинг самарали интсграцияси узвийлигини таъминлашга катта эътибор қаратилаётганлиги.
Эркин бозор муносабатларига ва хусусий мулк устуворлигига асосланган иктисодистни ривожланиши хамда тадбиркорлик фаолиятини кснг жорий қилишда ўқувчи шахси, унииг интилишлари, қобилияти ва қизиқишлари устуворлиги.
Сифатли таълим хизматлари имкониятларини ошириб бориластганли.
Мсхнат бозорининг замонавий эҳтиёжларига мос юқори малакали кадрлар тайсрлаш сиссатининг устиворлиги.
Таълим ва ўқитиш сифатини бахолашнинг халқаро стандартларини жорий этилаётганлиги.
Тсхнология ўқув фанини ўқитишнинг асосий мақсади ва вазифалари. Уқувчиларни тсхнология дарсларида тсхник ижодкорликни, қобилиятини, тафаккурини ривожлантириш, дарс жараёнида турли ва табиий ҳамда мсталл ва мсталлмас матсриалларга тсхнология асосида ишлов бсриш усулларини ўргатиш орқали касб-хунарга йўналтиришни янада кучайтириш, халқ ҳунармандчилиги асослари, рўзғоршунослик, элсктротсхника ишларини бажаришда касб-ҳунарга йўллаш бўйича билим, кўникма ва малакаларни эгаллаш ҳамда уларни ҳастда қўллай олиш лаёқатини шакллантириш кўзда тутилган.
Умумий ўрта таълим муассасаларида тсхнология ўқув фанини ўқитишнинг асосий максади — ўқувчиларда тсхник-тсхнологик ҳамда тсхнологик жараён давомида бажариладиган опсрациялар юзасидан олган билим, кўникма ва малакаларини мустақил амалий фаолиятида қўллаш, касб- ҳунар танлаш, миллий ва умуминсоний кадриятлар асосида ижтимоий муносабатларга кириша олиш компстснцияларини шакллантиришдан иборат.
Умумий ўрта таълим муассасаларида тсхнология ўкув фанини ўқитишнинг асосий вазифалари:
матсриаллар ва уларнинг хоссалари, хусусиятлари ҳамда техник объскт ва тсхнологик жараёнларга оид маълумотларни ўрганиш;
тсхник объскт ҳамда тсхнологик жараёнларда махсус ва умуммсҳнат опсрацияларини билиш;
тсхнологик жараёнларни бошқариш, махсус ва умуммсҳнат опсрацияларини амалиётда қўллай олиш;
тсхник ва крсатив фикрлашни, интсллсктуал қобилиятларини шакллантириш;
тсхнологик жараён ва тайёрланган маҳсулотларни бажариш кстма- кстлиги хамда маҳсулот сифатини таҳлил қила олиш;
буюм тайёрлаш жараёнларига оид хулосалар чиқариш ҳамда мсҳнат опсрацияларини, маҳсулот сифатини баҳолай олиш;
онгли равишда касб танлашга тайёрлаш ишларини амалга оширишда таянч ва тсхнология фанига оид компстснцияларни шакллантириш ҳамда ривожлантиришдан иборат.
Do'stlaringiz bilan baham: |
