Мавзу: Тарихий жараёнда жамиятнинг маданий ва маънавий қадриятлари. Жамият ва тарих фалсафаси

Мавзу: Тарихий жараёнда жамиятнинг маданий ва маънавий қадриятлари. Жамият ва тарих фалсафаси.

РЕЖА:

• 1.Жамият ва тарихнинг ўзгарувчанлигининг фалсафий жиҳатлари.Тарих фалсафасининг тузилиши ва функциялари. Тарихга формацион ва цивилизацион ёндашувлар.
• 2.Жамият ривожланувчи тизим сифатида. Ижтимоий хаёт сфералари. Жамиятнинг сиёсий хаётида давлатнинг ўрни ва роли. Демократик давлат ва фуқаролик жамиятида нодавлат ташкилотларнинг тутган ўрни.
• 3.Цивилизация тушунчасининг таҳлили ва турли ёндашувлар таснифи. Цивилизация ривожининг асосий боскичлари. "Маданият" тушунчаси, унинг мохияти, структураси ва функциялари
• 4.Шарк ваҒарб маданиятларининг ўзаро бир-бирига таъсири
• 5.Қадрият тушунчасининг тавсифи ва моҳияти. Моддий ва маънавий кадриятларнинг ўзаро алокадорлиги.
•  

Жамият

• Жамият инсоният тарихий тараққиётининг маълум босқичида шаккланадиган ижтимоий муносабатлар мажмуидир.
• Жамият ижтимоий меҳнат тақсимоти асосида шуурга-онгга тил ва нутққа эга бўлган, бир-бирларининг ижтимоий ёрдами, кўмагига эҳтиёж сезувчи инсонлар ижтимоий уюшмасининг энг умумий илмий-фалсафий атамасидир.
• Жамият – табиатнинг бир қисми, яъни ижтимоий борлиқ бўлиб, одамлар уюшмасининг махсус шакли, кишилар ўртасида амал қиладиган жуда кўплаб муносабатлар йиғиндиси.
• Жамият муттасил равишда ривожланувчи такомиллашиб борувчи мураккаб тизимдир.

Фалсафа тарихида жамият масаласи

• Жамият ҳаётидаги қарашлар жуда қадимги даврлардаёқ майдонга келган қадимги Марказий Осиёда зардуштийлик динининг муқаддас китоби «Авесто» да, Маздакнинг қарашларида муътадил жамиятни барпо этишни олға сурган, шундай жамиятдаги давлат идеал давлат деб таъкидланган. Қадимги турк мифологиясида ҳам адолатли, фаравон жамият ва давлат ҳақида эътиборга сазавор қарашлар мавжуд. Қадимги юнон файласуфи Афлотун такомиллашган кишилик жамиятини, идеал давлатни барпо қилиш, лозим деб ҳисоблаган. Марказий Осиёдан етишиб чиққан Абу Наср Форобий ўзининг «Фозил одамлар шаҳри» асарида жамиятнинг вужудга келиши, мақсади ва вазифалари ҳақида таълимот яратган. Абу Райхон Беруний, Абу Али Ибн Сино каби мутафаккирлар кишилик жамияти пайдо бўлиши сабабларини инсоннинг бошқа мавжудотларга нисбатан ожизлиги бирдамлик ҳиссининг ривожланганлиги билан изоҳлаганлар.