Mavzu: Tana skeleti tuzilishi. Sindesmologiya. Miologiya

Muskullarning ishi. Muskullarning kuchi tolalarining ko’ndalang kesimiga, ko’p-ozligiga qarab aniqlanadi. Muskulning har santimetri o’rta hisobda 10 kg yuk ko’taradi. Muskullarning kuchi odamning umumiy holatiga, nerv sistemasining qo’zg’aluvchanligiga, mashq qilishga, tashqi sharoitga bog’liq. Sistemali ravishda mashq qilib borgan odamning muskullari baquvvat bo’ladi, qon tomirlari bilan yaxshi ta‘minlanadi, organizmda energiya va moddalar almashinuvi kuchayadi. Muskullar egiluvchan, biroz yopishqoq bo’lib, tashqi muhit ta‘sirida cho’ziladi yoki qisqaradi. Ular qisqarganda bo’g’imlarda harakat vujudga keladi. Muskullar bo`g`imdan o`tishga qarab, bir bo`g`imli (masalan, deltasimon muskul) va ko`p bo`g`imli (barmoqlarni bukuvchi chuqur muskul) bo`lishi mumkin. Muskullar bo`g`imlardagi harakatda ishtirok etishiga ko`ra, sinergist va antagonist muskullarga ajratiladi. Sinergist muskullar qisqarganda umumiy harakat yuzaga keladi. Masalan, yelka, yelkabilak va yelkaning 2 boshli muskullari qisqarganda tirsak bo`g`imida bukish harakati, antagonist muskullar qisqarganda qarama-qarshi harakatlar vujudga keladi. Masalan, yelka, yelkabilak va yelkaning 2 boshli muskullariga yelkaning 3 boshli muskuli antagonistdir. U qisqarsa, tirsak bo`g`imida yozish harakati bajariladi. 59 Muskullar suyaklarni harakatga keltirishda ularga richag qonuniga muvofiq ta‘sir etadi. Masalan, birinchi tartib, ya‘ni muvozanat richagida tayanch nuqta o’rtada, muskulning tortish va og`irlik kuchi ikki chetda, ularning yelkasi va yo`nalishi bir xil bo`ladi.