Mavzu: Tadbirkorlik faoliyati, uning asosiy belgilari va tadbirkorlik faoliyati shakillari

Xususiy firma – bu ayrim shaxslar va oilalarga qarashli korxona bo’lib, xususiy mulkka kiradi. Xususiy firma egasi ayrim shaxslar hisoblanadi. U yakka sohibga tegishli bo’lganidan, uning o’zi tomonidan boshqariladi.

Biz yuqorida takidlaganimizdek firma xususiy bo’lgani uchun uning foydasi ham zarari ham unga tegishli bo’ladi va albatta firma yo’liqishi mumkin bo’lgan risk ham uning zimmasiga tushadi. Kichik xususiy firmalarda oila a’zolarining mehnati bilan yollangan ishchilar mehnati qo’llaniladi. Orta va yirik korxonalarda uning egasi faqat ishni boshqarish bilan shug’ullanadi, tovar va xizatlarni esa yollangan ishchilar mehnati yaratadi.

Sherik, korporativ korxonalar – bu bir necha odamlar egalik qilayotgan mulkka ( bir necha so’zi mulkka nisbatan ishlatilgan ) va tushgan daromadning ular tomonidan kelishilgan tartibda taqsimlanishiga asoslangan firmalardir. Shirkat firmalar o’zining uchta belgisi bilan ajralib turadi.

Birinchidan, ular o’zlarining pul mablag’larini ya’ni kapitallarini bir joyga to’plashadi va katta hajmdagi kapital hosil bo’ladi, kapital egalarining sherikligiga asoslanadi.

Ikkinchidan, tadbirkorlik riski ham taqsimlanishi kerak bo’ladi va sheriklarning har biriga yuklanadi. Bu yerda sheriklarning birgalikdagi ma’sulyati va javobgarligi bo’ladi.

Uchinchidan, bu yerda qo’lga kiritilgan foyda ham ular o’rtasida kelishilgan tartibda bo’linadi, bu bilan manfaatalarinig uyg’unligi ta’minlanadi. Shirkat firmalarida demokratik siyosat hukmronlik qiladi, uncha katta bo’lmagan pul mablag’ini ham kapitalga aylantirib, ularning egasiga daromad toppish imkonini beradi, aynan shu sababli ham ular bozor tizimida keng tarqalgan firmalardir. Shirkat firmalari aslida ikki xil bo’ladi, ulardan birinchisi, bular ma’sulyati cheklangan va ma’sulyati cheklanmagan firmalardir.