Мавзу: Табиий ресурслардан самарали фойдаланишда солиқларнинг таъсирчанлигини ошириш масалалари


    2-BOB.  TABIIY  RESURSLARDAN  SAMARALI  FOYDALANISHDA



Download 0,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/38
Sana19.09.2021
Hajmi0,57 Mb.
#179188
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   38
Bog'liq
tabiiy resurslardan samarali foydalanishda soliqlarning tasirchanligini oshirish masalalari

 


30 

 

2-BOB.  TABIIY  RESURSLARDAN  SAMARALI  FOYDALANISHDA 



SOLIQLAR  TA’SIRCHANLIGINING  AMALDAGI  HOLATI  TAHLILI 

(YUNUSOBOD TUMANI KORXONALARI MISOLIDA). 

2.1.  Yuridik  shaxslardan  olinadigan  yer  solig’ini  hisoblash  va  budjetga 

to’lash tartibi tahlili. 

 

Ma’lumki,  yuridik  shaxslardan  olinadigan  yer  solig’i  O’zbekiston 



Respublikasi  Soliq  kodeksining  278-286  moddalari  bilan  undiriladi  va  huquqiy 

tartibga  solinadi.  Soliq  kodeksida  belgilanishicha,  yer  uchastkalaridan 

foydalanganlik  uchun  budjetga  to’lovlar  yer  solig’i  yoki  yer  uchun  ijara  haqi 

tariqasida amalga oshiriladi.  

O’zbekiston 

Respublikasi 

Vazirlar 

Mahkamasi, 

Qoraqalpog’iston 

Respublikasi  Vazirlar  Kengashi,  mahalliy  davlat  hokimiyati  organlari  tomonidan 

ijaraga  berilgan  yer  uchastkalari  uchun  to’lanadigan  ijara  haqi  yer  solig’iga 

tenglashtiriladi.  Yer  uchastkalarini  ijaraga  olgan  yuridik  shaxslarga  yuridik 

shaxslardan  olinadigan  yer  solig’i  stavkalari,  yuridik  shaxslardan  olinadigan  yer 

solig’ini  to’lovchilar  uchun  belgilangan  imtiyozlar,  soliqni  hisoblab  chiqarish, 

soliq hisob-kitoblarini taqdim etish va soliqni to’lash tartibi tatbiq etiladi. Yuridik 

shaxslar  mulk  huquqi,  egalik  qilish  huquqi,  foydalanish  huquqi  yoki  ijara  huquqi 

asosida foydalaniladigan yer uchastkalari uchun yer solig’i to’laydilar. 

Soliq kodkesining 279-moddasiga muvofiq yuridik shaxslardan olinadigan yer 

solig’ini to’lovchilari bo’lib, mulk huquqi, egalik qilish huquqi, foydalanish huquqi 

yoki  ijara  huquqi  asosida  yer  uchastkalariga  ega  bo’lgan  yuridik  shaxslar,  shu 

jumladan  O’zbekiston  Respublikasining  norezidentlari  hisoblanadi.  Ko’chmas 

mulk ijaraga berilgan taqdirda, ijaraga beruvchi yer solig’ini to’lovchi bo’ladi. Yer 

uchastkasidan  bir  nechta  yuridik  shaxs  birgalikda  foydalangan  taqdirda,  har  bir 

yuridik shaxs yer uchastkasining foydalanilayotgan maydonidagi o’z ulushi uchun 

yer solig’ini to’lovchidir. 



31 

 

Soliq kodeksining 280-moddasiga muvofiq mulk huquqi, egalik qilish huquqi, 



foydalanish  huquqi  yoki  ijara  huquqi  asosida  yuridik  shaxslaga  tegishili  bo’lgan 

yer uchastkalari soliq solish ob’ektidir. 

Quyidagilarga soliq solish ob’ekti sifatida qaralmaydi: 

  aholi  punktlarining  umumiy  foydalanishdagi  yerlari.  Aholi  punktlarining 



umumiy  foydalanishdagi  yerlari  (maydonlar,  ko’chalar,  tor  ko’chalar,  yo’llar, 

sug’orish tarmog’i, sohil bo’yi yerlari va boshqa shu kabi yerlar); 

  aholining  madaniy-maishiy  ehtiyojlarini  qondirish  va  dam  olishi  uchun 



foydalaniladigan yerlar (daraxtzorlar, bog’lar, sayilgohlar, xiyobonlar, shuningdek 

ariq tarmoqlari egallagan yerlar); 

  kommunal-maishiy  yerlar  (qabristonlar,  chiqindilarni  zararsizlantirish  va 



ularni utilizatsiya qilish joylari va boshqa shu kabi joylar); 

  zahira yerlar. 



Soliq  solinadigan  baza  yer  uchastkasining  soliq  solinmaydigan  yer 

uchastkalari  maydonlari  chegirib  tashlangan  holdagi  umumiy  maydoni  soliq 

solinadigan bazadir. 

Qaysi  yer  uchastkalariga  bo’lgan  mulk  huquqi,  egalik  qilish  huquqi, 

foydalanish  huquqi  yoki  ijara  huquqi  yil  mobaynida  soliq  to’lovchiga  o’tgan 

bo’lsa,  o’sha  yer  uchastkalari  uchun  soliq  solinadigan  baza  yer  uchastkalariga 

tegishli  huquq  vujudga  kelganidan  keyingi  oydan  e’tiboran  hisoblab  chiqariladi. 

Yer  uchastkasining  maydoni  kamaytirilgan  taqdirda,  soliq  solinadigan  baza  yer 

uchastkasi maydoni kamaytirilgan oydan e’tiboran kamaytiriladi. 

Yuridik  shaxslarda  yer  solig’i  bo’yicha  imtiyoz  huquqlari  vujudga  kelgan 

taqdirda,  soliq  solinadigan  baza  ushbu  huquq  vujudga  kelgan  oydan  e’tiboran 

kamaytiriladi.  Yer  solig’i  bo’yicha  imtiyoz  huquqi  bekor  qilingan  taqdirda,  soliq 

solinadigan baza ushbu huquq bekor qilinganidan keyingi oydan e’tiboran hisoblab 

chiqariladi (ko’paytiriladi). 

Yuridik  shaxslardan  olinadigan  yer  solig’i  stavkalari  O’zbekiston 

Respublikasi  Prezidenti  qarori  asosida  belgilanadi  va  soliq  to’lovchilarga  Moliya 




32 

 

vazirligi  va  Davlat  soliq  qo’mitasi  va  ularning  quyi  organlari  tomonidan 



belgilangan tartibda etkaziladi.  

Masalan, 2016 yil uchun yuridik shaxslardan olinadigan yer solig’i stavkalari 

O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  2015  yil  22  dekabrdagi  PQ-2455-sonli 

qaroriga  muvofiq  belgilangan.  Qarorda  soliq  stavkalar  quyidagilarga  ajratilgan 

holda tabaqalashtirilgan: 

 



sug’oriladigan  jamoat  qishloq  xo’jaligi  yerlari  uchun  undiriladigan  yer 

solig’i stavkalari; 

  lalmi  ekinzorlar,  bo’z  yerlar  va  ko’p  yillik  ko’chatlar  uchun  undiriladigan 



yer solig’i stavkalari; 

 



sug’orilmaydigan pichanzorlar va yaylovlar uchun undiriladigan yer solig’i 

stavkalari; 

  qishloq  xo’jaligi  va  o’rmon  xo’jaligida  foydalanilmaydigan  boshqa  yerlar 



uchun undiriladigan yer solig’i stavkalari; 

  Toshkent  shahrida  yer  uchastkalaridan  foydalanganlik  uchun  yer  solig’i 



stavkalari; 

  shahar  va  qo’rg’onlarda  yer  uchastkalaridan  foydalanganlik  uchun  yer 



solig’i stavkalari; 

  qishloq  joylarda  joylashgan  yer  uchastkalaridan  foydalanganlik  uchun 



yuridik shaxslardan undiriladigan yer solig’i stavkalari 

Qishloq  xo’jaligida  foydalanilmaydigan  yer  uchastkalari  uchun  yer  solig’i 

stavkalari  zonalarga  bo’lingan  holda  tabaqalashtirilgan  bo’lib,  masalan,  Toshkent 

shahri  5  zonaga,  Qoraqalpog’iston  Respublikasi  va  viloyatlardagi  hududlar  ko’pi 

bilan  4  zonaga  bo’lingan.  Quyida  keltirilayotgan  jadvalda  Toshkent  shahri  uchun 

yer  solig’i  stavkalarining  miqdorlari  to’g’risida  ma’lumot  berilgan  (jadvalga 

qarang): 

Jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, Toshkent shahar hududi 5 zonaga 

bo’lingan  va  har  bir  zona  uchun  alohida  yer  solig’i  stavkalari  belgilangan. 

Masalan,  1-zona  uchun  yer  solig’i  stavkasi  1  gektar  maydon  uchun  99  187  500 




33 

 

so’m belgilangan bo’lsa, 5-zona uchun har gektariga 19 837 500 so’m belgilangan. 



Xulosa qilish mumkinki, zonalar yuqoriga ortib borishi bilan yer solig’i stavkalari 

miqdori ham shunga mos ravishda arzonlashib boradi. 




Download 0,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish