Мавзу: Табиий ресурслардан самарали фойдаланишда солиқларнинг таъсирчанлигини ошириш масалалари

3-jadval 

Yunusobod tuman budjeti daromadlarida resurs soliqlarining 

salmog’i dinamikasi

16

 

 

Ko’rsatkichlar 

2012 yil 

2013 yil 

2014 yil 

2015 yil 

foiz 

foiz 

foiz 

foiz 

Soliq tushumlari, jami  

100 

100 

100 

100 

shundan: 

 

 

 

 

Resurs soliqlari, jami  

16,5 

17,1 

17,6 

18,9 

Yer solig’i 

16,4 

16,9 

17,3 

18,6 

Suv resurslaridan 

foydalanganlik uchun soliq 

0,1 

0,2 

0,3 

0,3 

                                                 

16

 Yunusobod tuman DSI hisobot ma’lumotlari asosida tayyorlandi. 

---

28 

 

Jadval  ma’lumotlaridan  ko’rishimiz  mumkinki,  Yunusobod  tumanida  tabiiy 

resurslardan  foydalanganlik  uchun  soliqlar  unchalik  katta ahamiyat  kasb  etmaydi. 

Tuman yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliqni to’lovchilar mavjud emas.  

Tuman budjetiga undirilgan jami resurs soliqlari 2012 yilda 16,5 foizni, 2013 

yilda  17,1  foizni,  2014  yilda  17,6  foizni, 2015  yilda  esa  18,9  foizni  tashkil  etgan 

holda o’sish tendentsiyasi kuzatiladi.  

Yuqolrida  ta’kidlaganimizdek,  resurs  soliqlarining  jami  soliq  tushumlaridan 

ulushining so’nggi yillarda o’sishi kuzatilgan bo’lib, resurs soliqlaridan yer solig’i 

2012 yilda jami tushumga nisbatan 16,4 foizni, 2013 yilda 16,9 foizni, 2014 yilda 

17,6  foizni,  2015  yilda  esa  18,9  foizni  tashkil  etgan.  Suv  resurslaridan 

foydalanganlik  uchun  soliq  2012  yilda  jami  tushumga  nisbatan  0.1  foizni,  2013 

yilda 0,2 foizni, 2014 yilda 0,3 foizni, 2015 yilda ham 0,3 foizni tashkil etmoqda. 

Tabiiy  resurs  soliqlarining  nazariy  jihatlarini  o’rganish  jarayonida  guvohi 

bo’ldikki, ularning joriy etilishi natijasida xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning tabiiy 

resurslardan  samarali  va  oqilona  foydalanishini,  atrof-muhitga  ta’sirini 

kamaytirishga  erishish  mumkinligi  borasida  umumiy  xulosa  chiqarish  mumkin. 

Xo’sh,  ushbu  mexanizm  respublikamizning  amaldagi  soliq  tizimida  qay  darajada 

o’z  ifodasini  topgan  va  xo’jalik  yurituvchi  sub’ektlarning  tabiiy  resurslardan 

foydalanishiga,  atrof  tabiiy  muhitga  ta’sirini  qay  darajada  kamaytirishga 

erishilmoqda?  Bu  kabi  savollarga  faqatgina  respublikamizda  tabiiy  resurs 

soliqlarining  amaldagi  mexanizmini  o’rganish  orqaligina  javob  berish  mumkin. 

Shu  bois  mazkur  ishimizning  keyingi  bobida  bevosita  respublikamizda  tabiiy 

resurs soliqlarining amal qilish mexanizmini tahlil qilamiz.