Mavzu: Tabiatshunoslikning zamonaviy konsepsiyalari Reja: Tabiiy fanlarning zamonaviy konsepsiyasi haqida

Shu o‘rinda “konsepsiya” atamasining mazmuni bilan tanishib o ‘tish o‘rinlidir. M a’lumki, ilmiy tadqiqotlaming natijalari bular nazariyalar, qonunlar, modellar, gipotezalar, empirik umumlashmalar hisoblanadi [3]. Bu tushunchalaming barchasini “konsepsiya” so‘zi ostida birlashtirish mumkin. Tabiatshunoslik deganda olamni, uni qanday bo‘lsa, shunday o‘rganish, uning tabiiy holatini insonga bog‘lamagan holda tadqiq etadigan bilim sohasi nazarda tutiladi. Hozirgi zamon tabiatshunosligiga XX asrda yuzaga kelgan konsepsiyalar tegishlidir (rasmda natural filosofiya matematik tuzilishining kitobdagi titul varag'i). Fan tez sur’atlar bilan rivojlanmoqda, ilmiy kashfiyotlar bizning ko‘z oldimizda yangilanib, takomillashib, shu bilan birga mukammallashib bormoqda.

Shuni ta’kidlash joizki, ilmiy hodisalaming o‘zi hozirgi zamonni ifodalab qolmaydi, balki bu tushuncha hozirgi fanlar suyanadigan barcha tayanchlami ham nazarda tutadi. Hozirgi zamon tabiatshunosligi konsepsiyalari ahamiyati va tuzilmasini tasavvur etish uchun awalambor, fanning o‘zini, uning tarixi, strukturasi va dinamikasi masalalarini tadqiq etish zarur.

Shuni ta’kidlash joizki, ilmiy hodisalaming o‘zi hozirgi zamonni ifodalab qolmaydi, balki bu tushuncha hozirgi fanlar suyanadigan barcha tayanchlami ham nazarda tutadi. Hozirgi zamon tabiatshunosligi konsepsiyalari ahamiyati va tuzilmasini tasavvur etish uchun awalambor, fanning o‘zini, uning tarixi, strukturasi va dinamikasi masalalarini tadqiq etish zarur.

3. Fanning natural filosofiya sifatida rivojlanishi

• 3. Fanning natural filosofiya sifatida rivojlanishi

Fan asosi qadimda Gretsiyada natural filosofiya formasida keng rivojlandi. Shu bois u natural filosofiya deb ham yuritiladi. Antik davrdagi fanda inson va tabiatni bir butun deb qarab, bitta qonunga bo‘ysunadi deyishgan. Keyinchalik esa u tabiiy va gumanitar fanlarga bo‘lindi. Tabiiy fanlar tabiatni, gumanitar fanlar esa jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy muammolari bilan shug‘ullanadi.