Mavzu: strategiyani amalga oshirish: kompetentlik, qayta tashkil etish va struktura

Tashkiliy strukturalarning strategik ustunliklari va kamchiliklari.
Strukturani strategiyaga moslashtirishda asosiy beshta rasmiy yondashuv mavjud:

1. 
   Funksional ixtisoslashuv;
   
2. 
   Geografik tashkiliy qurilma;
   
3. 
   Markazlashmagan xo‘jalik bo‘linmalari;
   
4. 
   Strategik xo‘jalik birliklari;
   
5. 
   Ikki tomonlama vakolatlar va strategik ustunliklarga matritsali strukturalar.
   

Ularning har biri strategik ustunliklarga va kamchiliklarga ega bo‘lib, ular rasmiy va norasmiy tashkiliy elementlar bilan to‘ldiriladi.
Funksional tashkiliy strukturalar. Funksional ixtisoslashgan bo‘limlar asosida yaratilgan tashkiliy strukturalar – bu bitta korxona bilan faoliyat ko‘rsatadigan firmalarning strukturasini strategiyaga moslashishining keng taršalgan usulidir. Funksional ixtisoslashuvning shakli xaridorlar talabini e’tiborga olish uchun, mahsulot turlari va texnologiyalarga moslashish uchun o‘zgartiriladi. Masalan, texnik asbob-uskunalarni ishlab chiqaruvchi sifat nazorati, marketing, kadrlar, moliya va kayd etish, tadqiqot va ishlanmalarni yaratish xizmatlari asosida tashkilotni yaratishi mumkin.

Funksional tashkiliy strukturaning ustunligi

Funksional tashkiliy strukturaning kamchiliklari

Strategik natijalarni markazlashgan nazorati. Yagona xaridor asosida firmani tarkiblashtirish uchun qulay. Tayanch ishlarni funksional tashkilotlarga ajratish yordamida strategiya struktura bilan chambarchas bog‘langan. Mukammal maxsus bilim olishni rag‘batlantiradi. Funksional ko‘nikmalarni va kompetentlikni rivojlantirish uchun mos keladi. Funksional ixtisoslashuv orqali malaka oshirish samaradorligini oshiradi Ishlarni zerikarli va ko‘p marta takrorlanishida operatsiyalar samaradorligini oshiradi.

Strategik muhim jarayonlarni haddan tashqari tarqoqligi Bo‘limlar o‘rtasidagi raqobat hamkorlikka emas ixtilofga sabab bo‘lishi mumkin, shu sababli menejer ќakam sifatida harakat qilishi lozim. Ko‘p pog‘onali byurokratik markazlashgan boshqaruv jarayoni tashkilotning reaksiyasini sekinlashtiradi. Lavozimlar bo‘yicha o‘sish bir funksional yo‘nalishda bo‘lganligi uchun menejerlarni har tomonlama rivojlanishi uchun sharoit yaratmaydi Foyda olish uchun javobgarlik yuqori pog‘ona rahbariga o‘tadi. Funksional mutaxassislar faqat funksional yo‘nalishning rivojlanishiga asosiy e’tibor qaratishi tufayli «davlat ichida davlat» paydo bo‘lishi mumkin.

Rasm 9.2. Funksional tashkiliy struktura

Funksional strukturalar asosan uzoqni ko‘ra olmaslik va strategik muhim xo‘jalik jarayonlarini an’anaviy funksional bo‘limlar o‘rtasida tarqoqligidan jabr ko‘radi. Funksional mutaxassislar o‘z bo‘limlari manfaatlarini jiddiy mudofaa qiladilar. Bunda ular firmaning, mijozlarning yoki biznesning manfaatlarini e’tiborga olmaydilar. Yuqorida keltirilgan muammolar avtoritar, byurokratik, muammoga nisbatan bir tomonlama qaror qabul qilish kabi salbiy ta’sir etuvchi omillarni funksional strukturalar kuchaytiradi. Bundan tashqari funksional strukturalar bozor va texnologiya o‘zgarishlariga tezkorlik bilan javob bera olmaydi.