Mavzu: Standartlarni ishlab chiqish tartib qoidalari. Reja

- rasm. Standart loyihasini tasdiqlashga berishda taqdim etiladigan

hujjatlar to‘plami.

2. 
   Standartlarni tasdiqlash va davlat ro’yxatidan o’tkazish.
   

O„zbekiston Respublikasi Davlat standarti, Davarxitektqurilishqum, Tabiatni muhofaza qilish Davlat qumitasi va Sog„liqni saqlash vazirligi tomonidan nomlari bo„yicha o„zlariga tegishli standartlarning loyihalari va hujjatlarini ko„pi bilan 15 kun mobaynida ko„rib chiqilishini, shuningdek davlat ekspertizasidan o„tkazilishini ta’minlaydilar.




O„zbekiston Respublikasi davlat standarti, Davarxitektqurilishqum, Tabiatni muhofaza qilish davlat qumitasi, Sog„liqni saqlash vazirligi standart loyihalarini ko„rib chiqadi va uni tasdiqlash yoki kam - ko„stini to„ldirib qayta ishlash to„g„risida qaror qabul qiladi.
Standart uni tasdiqlagan tashkilotning qarori bilan tadsiqlanadi va joriy qilinadi.
Standart muddati cheklanmagan yoki cheklangan tarzda tasdiqlanadi.
O„zbekiston Respublikaci hududidagi standartlarni davlat ro„yxatiga olishni O„zstandart Agentligi amalga oshiradi. Davlat ro„yxatidan o„tkazish uchun standart 4 nusxada topshirilishi lozim: asl nusxasi, ikkinchi nusxasi va ikkita ko„chirmasi.
Standartni davlat ro„yxatidan o„tkazish uchun juz band qilib, muqovalab topshirish lozim. Standart 5 kundan oshmagan muddatda davlat ro„yxatidan o„tkaziladi.


Standartning qaysi tashkilot tomonidan tasdiqlanishidan qat’iy nazar, standartga raqamli belgini O„zstandart Agentligi beradi.


Belgi o„z navbatida:
Hujjatning ko„rsatkichidan - O„zRST (O„z
DST); ro„yxatning tartib raqamidan va tasdiqlangan
yilning oxirgi ikki sonidan iborat bo„ladi.





Masalan, O„zRST 5 - 92 «Paxta ipli piliklar»


Ro„yxatga oluvchi idora asl nusxa, ikkinchi nusxasi va ikkita ko„chirmaning birinchi betiga o„zining nomini ko„rsatadigan turtburchak muhrni bosadi, sana va davlat ro„yxatining nomerini yozib qo„yadi. Ikkinchi nusxa O„zstandart Agentligida qoladi, asl nusxa va ko„chirmaning ikkinchi nusxasi esa ishlab chiquvchiga qaytariladi.

Ishlab chiqarishda standartlarni taqdim etadigan afzalliklari. Standartlarni samaradorligi quyidagi yo'nalishlarda namoyon ilmiy- texnik jarayonlarni tezlashuvida; - ishlab chiqarishni samaradorligini oshirishda;
v y
■■	\
- mahsulot sifatini oshirishda;
<	J

• 
  mahsulotlarni loyihalovchi va ishlab chiqaruvchi mutaxassislar malakasini oshirishda;
  

• 
  barcha turdagi resurslarni tejashda;
  

- aholi sog'lig'ini va mehnat xafsizligi va himoyasini ta'minlashda;


- xalqaro iqtisodiyot va texnikaviy hamkorlikni rivojlantirishda o'z aksini topadi


Tejamkorlik manbaini mahsulot hayot siklining barcha bosqichlarida namoyon bo'ladi shu jumladan:
Loyihalash bosqichida:

• 
  standart-texnik hujjatlardan foydlanish hisobiga mehnat hajmini kamaytiradi;
  
• 
  loyihalar sonini kamaytiradi ishlab chiqariladigan texnik hujjatlar birligini qisqartiradi;
  

• 
  tajriba namunalarini, ishlab chiqarishga sarflanadigan xarajatlarni kamaytiradi.
  

Ishlab chiqarish bosqichida:

• 
  mahsulot nomenklaturasini qisqartiradi;
  
• 
  material va resurslarni kamaytiradi;
  
• 
  jihozlarni qayta o'rnatish bo'yicha mehnat jarayonini kamaytiradi;
  
• 
  standart tarkibiy qism va buyumlarni xarid qilish uchun xarajatlar kamaytiriladi;
  
• 
  buyumlarni tanlashni va sinovlar uchun xarajatlarni kamaytiradi;
  
• 
  nuqsonlarni kamaytiradi;
  
• 
  jihozlardan foydalanishni yaxshilaydi;
  
• 
  mehnat xafsizligini oshiradi.
  

Foydalanish bosqichida:

• 
  foydalanishdagi chiqimlarni qisqartiradi;
  
• 
  zahira qismlarini, instrument va moslamalarni kamaytiradi;
  
• 
  ta'mir va texnik xizmatdagi mehnat hajmini kamaytiradi;
  
• 
  foydalanilayotgan jihoz ish unumdorligini oshiradi;
  
• 
  mahsulot xossalarini yaxshilaydi;
  
• 
  mahsulotlarni tashishda va saqlashda daxlsizligini oshiradi;
  
• 
  transport vositalaridan foydalanishni oshiradi;
  
• 
  omborxonalardan foydalanishni yaxshilaydi.
  

Tashqi savdo sohasida:

• 
  eksport mahsulot hajmini ko'payitiradi;
  
• 
  eksport qilinayotgan sifatli mahsulot narxini oshiradi;
  
• 
  import mahsulot hajmini kamaytiradi.
  

Standartlarni tasdiqlash vaqtida ularni o'rnatilgan muddatda joriy qilish zarur. Standartni ishlab chiquvchi tashkilot standart loyihasi bilan birgalikda uni joriy qilish bo'yicha tadbirlar ro'yxatini ham taqdim qiladi. Ularga quyidagilar kiradi:

• 
  yangi texnik hujjatlarni ishlab chiqish;
  
• 
  yangi ishlab chiqarishni tashkil qilish yoki amaldagini qayta tiklash;
  
• 
  loyihalashtirish, uskunalarni va to'plovchi detallarni tayyorlash va yetkazib berish;
  
• 
  yangi texnologik jarayonlarni, o'lchash va sinash texnikalarini ishlab chiqish.