|
Koronar arteriyalar miyokard va yurakning boshqa qismlarini qon bilan ta'minlash. Aortaning chap qorinchadan chiqqandan keyingi birinchi qismi koronar arteriyalarni hosil qiladi. Aortaning yarim oy qopqog'idan yuqoriroqda joylashgan aorta devorida uchta kengayish mavjud. Ulardan ikkitasi, chap orqa aorta sinusi va oldingi aorta sinusi mos ravishda chap va o'ng koronar arteriyalarni keltirib chiqaradi. Uchinchi sinus, o'ng orqa aorta sinusi, odatda, tomirni keltirib chiqarmaydi. Arteriya yuzasida qoladigan va sulkuslarni kuzatib boradigan koronar tomir shoxlari deyiladi epikardial koronar arteriyalar.
Chap koronar arteriya qonni yurakning chap tomoniga, chap atrium va qorinchaga va qorinchalararo septumga tarqatadi. The sirkumfleks arteriyasi chap koronar arteriyadan kelib chiqadi va chapga koronar sulkusni kuzatib boradi. Oxir-oqibat, u o'ng koronar arteriyaning kichik shoxlari bilan birlashadi. Kattaroq oldingi interventrikulyar arteriya, shuningdek, chap oldingi tushuvchi arteriya (LAD) sifatida ham tanilgan, chap koronar arteriyadan kelib chiqadigan ikkinchi yirik filialdir. U o'pka magistralining atrofidagi oldingi interventrikulyar sulkusni kuzatib boradi. Yo'l davomida u orqa qorinchalararo arteriya shoxlari bilan o'zaro bog'lanib, anastomozlarni hosil qiluvchi ko'plab mayda shoxchalarni keltirib chiqaradi. An anastomoz tomirlar o'zaro bog'lanishlarni hosil qilish uchun birlashadigan hudud bo'lib, ular odatda qonning boshqa filialda qisman tiqilib qolishi mumkin bo'lgan hududga aylanishiga imkon beradi. Yurakdagi anastomozlar juda kichik. Shu sababli, bu qobiliyat yurakda biroz cheklangan, shuning uchun koronar arteriya blokirovkasi ko'pincha ma'lum bir tomir tomonidan ta'minlangan hujayralarning o'limiga (miokard infarkti) olib keladi.
O'ng koronar arteriya koronar sulkus bo'ylab boradi va qonni o'ng atriumga, ikkala qorincha qismlariga va yurak o'tkazuvchanlik tizimiga tarqatadi. Odatda, bir yoki bir nechta marginal arteriyalar o'ng atriumdan past bo'lgan o'ng koronar arteriyadan chiqadi. The marginal arteriyalar o'ng qorinchaning yuzaki qismlarini qon bilan ta'minlash. Yurakning orqa yuzasida o'ng koronar arteriya hosil bo'ladi posterior interventrikulyar arteriya, shuningdek, posterior tushuvchi arteriya sifatida ham tanilgan. U qorinchalararo boʻshliqning orqa qismi boʻylab yurak choʻqqisiga qarab oʻtib, qorinchalararo septum va ikkala qorincha qismlarini taʼminlovchi shoxchalar hosil qiladi. 15-rasmda koronar qon aylanishining oldingi va orqa ko'rinishdagi ko'rinishlari keltirilgan.
Yurak kasalliklari: Miyokard Infarkt
Miyokard infarkti (MI) odatda yurak xuruji deb ataladigan rasmiy atamadir. Bu odatda yurak mintaqasiga qon oqimi (ishemiya) va kislorod (gipoksiya) etishmasligidan kelib chiqadi, natijada yurak mushaklari hujayralari nobud bo'ladi. MI ko'pincha koronar arteriya lipidlar, xolesterin va yog 'kislotalari va oq qon hujayralari, birinchi navbatda makrofaglardan iborat aterosklerotik blyashka to'planishi bilan bloklanganda paydo bo'ladi. Bu, shuningdek, beqaror aterosklerotik blyashka qismi koronar arterial tizimdan o'tib, kichikroq tomirlardan birida joylashganida ham paydo bo'lishi mumkin. Natijada paydo bo'lgan blokirovka qon va kislorodning miyokardga oqishini cheklaydi va to'qimalarning o'limiga olib keladi. Qisman tiqilib qolgan arteriya etarli miqdordagi qonni pompalay olmaydigan haddan tashqari jismoniy mashqlar yoki tomir devorlarining silliq mushaklarining spazmini keltirib chiqaradigan kuchli stress tufayli MI qo'zg'alishi mumkin.
O'tkir MI bo'lsa, ko'pincha sternum ostida to'satdan og'riq (retrosternal og'riq) angina pektoris deb ataladi, ko'pincha erkaklarda chap qo'ldan pastga tarqaladi, lekin ayollarda emas. Jinslar o'rtasidagi bu anomaliya aniqlanmaguncha, MI bilan og'rigan ko'plab ayol bemorlarga noto'g'ri tashxis qo'yilgan va uyga yuborilgan. Bundan tashqari, bemorlar odatda nafas olish qiyinlishuvi va nafas qisilishi (nafas qisilishi), yurak urishining buzilishi (palpatsiya), ko'ngil aynishi va qusish, terlash (diaforez), tashvish va hushidan ketish (senkop) bilan namoyon bo'ladi, garchi bu alomatlarning hammasi bo'lmasa ham. Ko'pgina alomatlar boshqa tibbiy sharoitlar, jumladan, tashvish hujumlari va oddiy ovqat hazm qilish buzilishi bilan bo'linadi, shuning uchun differentsial tashxis juda muhimdir. Hisob-kitoblarga ko'ra, MIlarning 22 dan 64 foizigacha hech qanday alomatlarsiz namoyon bo'ladi.
MIni bemorning EKGni tekshirish orqali tasdiqlash mumkin, bu ko'pincha ST va Q komponentlarida o'zgarishlarni aniqlaydi. MI ning ba'zi tasniflash sxemalari ST ko'tarilgan MI (STEMI) va yuqori bo'lmagan MI (STEMI bo'lmagan) deb ataladi. Bundan tashqari, ekokardiyografi yoki yurak magnit-rezonans tomografiyasi qo'llanilishi mumkin. MI ni ko'rsatadigan umumiy qon testlari kreatin kinaz MB (kreatinning fosfokreatinga aylanishini katalizlovchi ferment, ATP iste'mol qiladi) va yurak troponini (mushaklarning qisqarishini tartibga soluvchi protein), ikkalasi ham shikastlangan yurak mushak hujayralari tomonidan chiqariladi. .
MI uchun zudlik bilan davolash juda muhim va qo'shimcha kislorod, pıhtıların parchalanishiga yordam beradigan aspirin va uning so'rilishini osonlashtirish uchun til ostiga (til ostida) yuboriladigan nitrogliserinni o'z ichiga oladi. 1880-yillardan beri davolashda va qo'llashda shubhasiz muvaffaqiyatga qaramay, nitrogliserinning mexanizmi hali to'liq tushunilmagan, ammo ma'lum bo'lgan vazodilatator bo'lgan azot oksidi va endoteliydan kelib chiqadigan relizing omilining chiqarilishini o'z ichiga oladi, bu ham silliq mushaklarni bo'shashtiradi. koronar tomirlarning tunika mediasi. Uzoq muddatli davolanishga trombolitik vositalarni in'ektsiya qilish kiradi, masalan, trombni erituvchi streptokinaz, antikoagulyant geparin, balonli angioplastika va tiqilib qolgan tomirlarni ochish uchun stentlar va qonning tiqilib qolgan joyidan o'tishiga imkon beruvchi bypass operatsiyasi. Agar zarar keng bo'lsa, yurak tomirlarini donor yurak yoki koronar yordamchi qurilma bilan almashtirish, yurakning nasos faoliyatini to'ldiruvchi murakkab mexanik qurilmadan foydalanish mumkin. E'tiborga qaramay, yurak donorlarining cheklangan ta'minotini ko'paytirish uchun sun'iy yuraklarni ishlab chiqish qoniqarli emasligini isbotladi, ammo kelajakda yaxshilanishi mumkin.
MI yurak tutilishiga olib kelishi mumkin, ammo ikkalasi sinonim emas. MI uchun muhim xavf omillari orasida yurak-qon tomir kasalliklari, yosh, chekish, past zichlikdagi lipoproteinlarning yuqori qon darajasi (LDL, ko'pincha "yomon" xolesterin deb ataladi), yuqori zichlikdagi lipoproteinlarning past darajalari (HDL yoki "yaxshi" xolesterin) ), gipertoniya, diabetes mellitus, semirib ketish, jismoniy mashqlar etishmasligi, surunkali buyrak kasalligi, spirtli ichimliklarni haddan tashqari iste'mol qilish va noqonuniy giyohvand moddalarni iste'mol qilish.
Koronar tomirlar
Do'stlaringiz bilan baham: |
