Mavzu: Shovqinlar bilan ishlash, tovush chastotalarini o‘zgartirish

Mavzu: Shovqinlar bilan ishlash, tovush chastotalarini o‘zgartirish.

AДАБИЁТЛАРРЎЙХАТИ.

1. 
   Ҳаётфаолиятихавфсизлиги.Экология.О.Д.Рахимов,И.Х.Сиддиқов,М.О.Муродов.Олийтаълимбакалавриятйўналишлариучундарслик.Т.:“Алоқачи”,2017-332б.
   
2. 
   Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги ва экология менежменти (чизмалар,тушунчалар,фактларварақамларда):дарслик/А.Нигматов,Ш.Мухамедов,Н.Хасанова.–Т.:Наврўз.2014.–199б.
   

Internetsaytlar

1. 
   www.lex.uz–ЎзРАдлиявазирлигисайти.
   
2. 
   www.bilim.uz - ЎзРОлийваўрта махсустаълимвазирлиги
   

сайти.

3. 
   www.mintrud.uz – ЎзРМеҳнатвааҳолиниижтимоиймуҳофаза
   

қилишвазирлигисайти.

4. 
   http://www.hse.gov.uk/toolbox/introduction.htm
   
5. 
   www.nebosh.org.
   
6. 
   https://www.healthandsafetyatwork.com/
   
7. 
   www.healthyworkinglives.com/
   
8. 
   www.safetyrisk.net/free-safety-ebooks/
   

Umumiyma’lumotlar

Shovqinvavibratsiyaintensivligining ko‘rsatkichlari.Korxonava qurilishdagitexnologikjarayonlarda,jihozlarishlayotgandashovqinvavibratsiyapaydobo'ladi.Ishlayotgan maydalagichlar,tegirmonlar,kompressorhamdaventilyatsiya qurilmalari,mexanizatsiyalashtirilganasboblarvaboshqajihozlarshovqinvavibratsiyaningasosiymanbalaridir.Shovqinvavibratsiyaelastikmuhitzarralarining to'lqinsimon tarqaladigantebranma harakatidir. Ularning insongata’siritebranishlarchastotasigabog'liq.16Gtsdankamchastotalitebranishlarodamgasilkinish-vibratsiyakabita’sirqiladi.16-20000Gtschastotalitebranishlarsho
Turlibalandlikdagivachastotadagitovushlarningtartibsizravishdaqo’shilibeshitilishi shovqindeb ataladi.Tovushfizik holat sifatida havoda, suvda vaboshqatarangmuhitdankelibchiqadiganto’lqinsimonharakatlardaniboratdir.Utovushchiqaradigan jismlarning tebranishi natijasida hosil bo’ladi va bizning eshitish organimiztomonidanqabulqilinadi.
Shovqinkasbiykasallikkaolibkelishimumkin.Uboshniaylantirib,miyadaog’riq turgizadi va quloq shang’ib asab sistemasiga ham yomon ta’sir qiladi. Ayniqsafikrni to’plab, aqliy ish bilan shug’ullanishiga imkon bermaydi, butun diqqat-e’tiborniberib ishlash lozim bo’lsa, ish qobiliyatini (10-60% ga) pasaytirib yuborishi mumkin.Uzoqvaqtmobaynidashovqinningodamgasezilmasdarajadata’sirqilishiasabsistemasini ishdan chiqishga olib kelishi mumkin. Ayniqsa qattiq va kuchli tovushlar,shuningdek to’xtovsiz ravishda bir xilda chiqib turadigan tovushlar odamga yomon ta’sirqiladi.
Shovqin ta’sirida turli a’zolar va sistemalarning, masalan hazm qilish (oshqozonshirasi sekretsiyasining o’zgarishi), qon aylanishi (qon bosimning ko’tarilishi) va shungao’xshashlarningnormalfaoliyatibuziladi.
Shovqinkelibchiqishibo’yichaasosanuchxil bo’ladi:

1. 
   Sanoatshovqin.
   
2. 
   Transportshovqini.
   
3. 
   Maishiyshovqinlar.
   

Shubilanbirgagazvasuyuqliklarningharakatinatijasidahamshovqin

chiqishimumkin.Bundayshovqinlaraerodinamikshovqinlardebataladi.
Shovqin darajasi yuqori bo’lgan sexlarda ishlovchi ishchilarda kasbiykasallik “shovqin kasalligi” uchrab turadi. Shu bilan birga ayrim ish joylariningsurunkalititrashinatijasida“vibratsionkasalik”hamuchrabturadi.
Shovqin, titrash va ultra-infratovush qattiq jism, gaz hamda suyuqlikmoddiy qismlarning mexanik tabranishlaridir. Ruxsat etilgan chekli sanitariyatalablaridanortiqbo’lganishlabchiqarishshovqinlari,titrashlarivaultra-infratovushlarimuntazamravishdata’siretgandaodamorganizmigazararlita’sirqilib,keyinchalikog’irkasbiykasalliklarnikeltiribchiqarishimumkin.
Sukunatni buzadigan yoki foydali tovushni eshitishga xalaqit beradiganhar qanday tovush shovqin deb ataladi. Kuchli, keskin va uzoq davom etadiganshovqinlar odamning ahvoliga yomon ta’sir qiladi, tez charchatadi, asab vayurak-tomirsistemasiishinibuzadi.