Mavzu: Seysmik hodisalar. Zilzila

Kuchli tektonik harakatlar natijasida uzilma dislokatsiyala hosil bo‘ladi. Ularga misol: uzilma, ko‘tarma , siljish, siljiq, do‘nglik, o‘pirilmalar kiradi.

Kuchli tektonik harakatlar natijasida uzilma dislokatsiyala hosil bo‘ladi. Ularga misol: uzilma, ko‘tarma , siljish, siljiq, do‘nglik, o‘pirilmalar kiradi.

Uzilma natijasuda hosil bo‘lgan yoriqlar tektonik yoriqlar deyiladi. Bu yoriqlarning kengligi 1 smdan bir necha yuz, ming metrgacha boradi. Bu yoriqlar tog‘ jinslarining nuragan mahsuloti bilan to‘lib qolishi, ularda yer osti suvlari paydo bo‘lishi mumkin

Seysmik hodisa. Tog‘ jinslarini turli ta‘sirlar natijasida tebranishiga zilzila deyiladi. Yer yuzasida zilzi natijasida sodir bo‘ladigan o‘zgarishlar yig‘indisiga seysmik xodisa deyiladi. Har yili yer shari bo‘yicha bit necha ming zilzila bo‘lib turadi. Ularning yuztasi kuchli zilza hisoblanadi.

Seysmik hodisa. Tog‘ jinslarini turli ta‘sirlar natijasida tebranishiga zilzila deyiladi. Yer yuzasida zilzi natijasida sodir bo‘ladigan o‘zgarishlar yig‘indisiga seysmik xodisa deyiladi. Har yili yer shari bo‘yicha bit necha ming zilzila bo‘lib turadi. Ularning yuztasi kuchli zilza hisoblanadi.

Zilzilalar hosil bo‘lishiga qarab 3 turga bo‘linadi.

1. Denudatsion zilzila- tabiatda ro‘y beradigan turli hodisalar (o‘pirilishlar, ko‘chki, ag‘darma va hakoza) natijada ro‘y beradi. Bunday zilzilaning kuchi o‘sha hodisaning hajmiga bog‘liqdir.

2. Vulqon zilzilalari- vulqon otilishida yer qobig‘ini yorib chiqadi, natijada o‘sha joyda tebranishi hosil bo‘ladi. Ularning tarqalish o‘sha hududning o‘zida bo‘ladi

3.Tektonik zilzila- tektonik harakatlar natijasuda sodir bo‘ladi. Bu zilzila eng kuchli bo‘lib, tarqalish masofasi katta

Zilzila hosil bo‘ladigan yer qobig‘idagi o‘chog‘i giposentr deyiladi. Uning yer yuzasigi aksi episentr deyiladi.

Zilzila hosil bo‘ladigan yer qobig‘idagi o‘chog‘i giposentr deyiladi. Uning yer yuzasigi aksi episentr deyiladi.