Mavzu: Seminar va laboratoriya mashg`ulotlarini tashkil etish va o`tkazish uslubiyoti

Seminar mashg`ulotiga tayyorlanish: O`qituvchining seminar mashg`ulotiga tayyorlanishi, talabaning seminar mashg`ulotiga tayyorlanishi

Seminar jarayonida o‘qituvchining o‘rni juda yuksak, ya’ni o‘qituvchi talabaning o‘rniga javobni aytib bermaydi, balki muhokamalarni tashkil etadi, unga derijerlik qiladi.
Seminarda o‘qituvchining kirish so‘zi konkret sharoitga qarab talabani muammoga jalb qiladi, hal qilinishi lozim bo‘lgan masalalar doirasidagi savollar bo‘yicha aniqliklar kiritadi, ba’zan esa oldingi mashg‘ulotlardagi fikrlar esga tushiriladi. SHu tariqa seminardagi kirish so‘z aniq, keng qamrovli va qisqa bo‘lishi lozim.
O‘qituvchi har bir seminar mashg‘ulotiga yakun yasaydi, unda quyidagilar e’tiborga olinadi:

• 
  zamonaviy fan erishgan muammo muhokamasining holati umumiy darajasiga tavsif berish;
  
• 
  ayrim talabalarning chiqishlarini tahlil qilish va baholash;
  
• 
  mashg‘ulotga umumiy baho berish (talabaning faolligi, uning tayyorgarlik va o‘sish darajasi, madaniyati va fikrlashdagi xususiyatlari).
  

Ta’kidlash joizki, seminar mashg‘ulotlarida talabalarni faollashtirish, ular tomonidan referatlar yozish, ularni muhokama qilish va taqrizdan o‘tkazishga olib keladi.
Seminar mashg’ulotiga tayyorgarlik ko’rishda:
O’qituvchi:
1) mashg’ulotning texnologik modeli va texnologik xaritasini ishlab chiqadi;
2) mashg’ulot o’tkaziladigan xonani, ko’rgazmali qurollarni, tarqatma materiallar va test banklarini tartibga keltiradi;
3) darslik, o’quv qo’llanmalar va qo’shimcha adabiyotlardan ma’lumotlar yozadi;
Talaba:
1) seminar mavzulariga tayyorlanish jarayonida: darslik, o’quv qo’llanmalar va qo’shimcha adabiyotlar(gazeta va jurnallar) ustida ishlaydi;
2) seminar mavzulari bo’yicha talabalar ma’ruza, ilmiy axbarotlar yig’adi;
3) ko’rgazmali slaydlar, tarqatma materiallar, krassvord, muammoli savollar tayyorlaydi.
Bundan tashqari, seminar mashg’uloti davomida o’qituvchi quyidagi maxsus vazifalarni hal qiladi:
 Bilimlarni takrorlash va mustahkamlash
 Nazorat
 Pedagogik muloqat
Tajribali pedagoglar auditoriya ijodiy muhitni yaratish bilan birga talabalarni tayyorlangan mavzu bo’yicha sodda bayon qilishga, referatlarni tinglashga, munozaraga, baholash tasnifidagi chiqishlar qilishga yo’naltiradi. O’qituvchi talabalar diqqatini mavzuning mohiyatidan va vaziyatdan kelib chiqib munozara qilishga va baholashga yo’naltiradi. Talabalarning tasnifining sifatini (kirishib keta olishi, o’ziga nisbatan ishonch, havotirlanish) inobatga olgan holda o’qituvchi munozarani boshqaradi va rollarni taqsimlaydi. O’ziga ishonmaydigan, kirishib ketolmaydigan talabalarga engilroq, ayrim qismlar berilganda psixologik to’siqni engib o’tishni xis qiladi va o’zlarini darsda erkin tutishadi. Seminar mashg’ulotini tashkillashda birgalikdagi faoliyat, hamkorlik prinsipi amalga oshiriladi. Tadqiqot natijalariga ko’ra, agar topshiriqni hal etish individual bo’lmay, jamoaviy tasnifga ega bo’lsa hamkorlikdagi o’quv faoliyatida fikrlash jarayoni va bilimlar yanada samarali egallanadi. SHuning uchun seminar mashg’ulotining samaradorligi oshirishda o’quv mashg’ulotining guruhli shaklini tanlash va pedagogikanig innovasion texnologiyalaridan samarali foydalanish maqsadga muvofiq bo’ladi. Yuqori kurslardagi seminarlar sekin-asta talabalarni biror bir ilmiy mavzu bo’yicha olib borayotgan tadqiqot ishlarini kuchaytirib maxsus seminarga tayyorlaydi. Bu erda ishning muvaffaqiyati ko’pincha boshqaruvchining tajribasiga bog’liq. Yuqori kurslarda olib boriladigan maxsus seminar-seminar ilk ilmiy tadqiqotchilik ishi bilan shug’ullanayotgan talabalarni o’zaro hamkorlik qilishlariga imkon beradi.
O`qituvchi va talaba hamkorligi samarali yo`lga qo`yilgan hamda to`g`ri tashkillashtirilgan seminar mashg’ulotlari talabalarda:
1) ilg’or pedagogik texnologiyalar asosida pedagogik terminalogiyalarni bilib olish;
2) ko’rgazmalarni namoyish etish (slaydlar tayyorlash);
3) mashg’ulotlarning asosoiy maqsadini anglash va natijaga erishilgan muvaffaqiyatlarini sezish, taxlil etish;
4) o’z-o’zini boshqarish, auditoriyaga raxbarlik, ekspert vazifalarini bajarish va odilona baholash;
5) erkin, mustaqil va tanqidiy fikirlash malaka va ko’nikmalarini hosil qiladi.

4.