Mavzu: sath o`lchagichlarning alohida uzellari va bloklarini tajribaviy tadqiq qilish reja: kirish asosiy qisim

3- rasm.Suyuqlik sathini qalqovichli o`lchash sxemasi.
suyuqlik sathining oshishi qalqovich chuqurligini o ‘zgartiradi va unga
qo‘shimcha itaruvchi kuch ta’sir etadi. yuqorida yozilganlar natijasida tenglik
buziladi va qalqovich o g ‘irligiga qarshi yuk toki osilgan qalqavuch bakandlikka tenglashguncha pastga tushaveradi
bu o ‘lchagichning asosiy kamchiligi —
shkalasining teskariligi va tros og‘irligining

o ‘zgarishi hisobga olinmasligi, baland idishlarda hisoblash qiyinligi buladi

4-rasm. davriy cho‘kadigan qalqovichli va ko‘rsatishlami masofaga
pnevmatik uzatadigan satho'lchagich sxemasi.
paydo bo‘lishi mumkin. shu kattaliklaming o ‘zgarishiga idishdagi harorat va
bosimning o ‘zgarishi sabab b o ‘ladi, bu yerda p —pg ayirmaning o ‘zgarishidan
hosil bo‘ladigan xatolik eng katta bo‘ladi.
4- rasmda davriy cho‘kadigan qalqovichli sathoichagichning sxema
ko‘rsatilgan. bu asbob ko‘rsatishlami pnevmatik usulda masofaga uzatadi.
qalqovich 1 torsionli naycha 3 uchiga o ‘rnatilgan richag 2 ga osilgan.
qalqovich o‘z og‘irligi bilan torsionli naycha va uning ichidagi p o ‘lat steijen
4 ni buradi, burilish burchagi sath o ‘zgarganda qalqovichning o ‘zgaradigan
og‘irlik kuchiga mutanosib.
qalqovich shunday og'irlikka egaki, u suyuqlikka batamom cho'kkanda,
qalqib chiqmaydi. sterjen 4 ning b o ‘sh uchida pnevmoqurilma 7 ning
zaslonkasi (to ‘siq) 5 mahkamlangan. torsionli naychaning steijeni buril-
ganda to ‘siq soplo 6 ga nisbatan shu burilish burchagiga teng burchakka
siljiydi. pnevmoqurilma 7 to ‘siqning burchakli siljishini ikkilamchi asbob 8
orqali o ‘lchanadigan bosimning mutanosib o ‘zgarishiga aylantiradi. bosim
o ‘lchaydigan asbobning shkalasi 8 sath birligida darajalangan.
suyuqlik sathni masofadan o‘ichash uchun kuch kompensatsiyasi prin-
sipiga asoslangan, o ‘zgarmas tokning 0-5 va 0-20 ma unifikatsiyalangan
chiqish signaliga (u b-e rusumli) yoki 20... 100 kpa havo bosimiga
mo'ljallangan (ub-p rusumli) qalqovichli satho‘lchagichlari q o ilaniladi va
qalqovichli sath o ‘lchagichlarining o ic h o v chegarasi ushbu q ato rd an
tanlanadi: 0-0,25; 0,4; 0,6; 1,6; 2,5; 4,0; 6,0; 10,0; 16,0 va 20 m. aniqlik
sinfi 0,6; 1,0; 1,6 va 2,5 b o ‘lishi mumkin. hisob-kitob amallari uchun
sath- o ‘lchagichlar asosiy xatoliklari ± 1,0 dan 10,0 mm gacha b o ‘ladigan
qilib tayyorlanadi.
agressiv suyuqliklar sathini o ‘lchash uchun m oijallangan qalqovich
korroziyabardosh materialdan tayyorlanadi.
qalqovichli satho‘lchagichlardan katta zichlikka ega b o ‘lgan (azot, neon
va b.) suyultirilgan gaz sathini o‘lchashda ham, 32 mpa bosimda va 400 °c
gacha b o ig an haroratda muhitni nazorat qilishda ham foydalaniladi.
qalqovichli sathoichagichlar m aiu m afzalliklarga ega: qurilma sodda,
o ich ash chegarasi katta, aniqligi yetarlicha katta, agressiv muhitlar sathini
o ic h as h mumkin, oichashning harorat chegarasi keng. ularni qoilanishni
chegaralovchi kamchiliklari: idishda qalqovich borligi, metall ko‘p ketishi,
kinematik qismlari borligi sababli yetarlicha mustahkam emasligi, idishlarda
bosim ostida sathni o ich ash qiyinchiliklari.