Mavzu: “Safaviylar davlati inqirozi va feodal guruhlar o’rtasidagi nizolar”

O’zbekiston Respublikasi
Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi
Denov tadbirkorlik va pedagogika istituti
“Ijtimoiy-gumanitar” fakulteti
Tarix yo’nalishi 3 -kurs 306-guruh talabasi
Xoliqov Qobilbekning
“Jahon tarixi” fanidan yozgan

KURS ISHI

Mavzu: “Safaviylar davlati inqirozi va feodal guruhlar
o’rtasidagi nizolar”
Bajardi:Xoliqov.Q
Qabul qildi:Mamarajobov.B


Mundarija
Kirish………………………………………………………3-5
I.Bob. XIV-XV asrlarning ikkinchi yarmida Erondagi feodal munosabatlari.
1.1.Safaviylar hukmronligi ostida Eron………………6-11
1.2. Safaviylar davrida Eronda feodal
munosabatlari…………………………………………12-16
1.3.Safaviylar davlatining tanazzulga uchrashi……..16-19
II.Bob. Eron afg'on hukmronligi ostida
2.1.Nodirxonning yuksalishi………………………….20-22
2.2.Eron Nodirshoh hukmronligi ostida. Nodirning
istilolari………………………………………………..23-30
2.3.Nodirshoh hokimiyatining qulashi……………....31-36
Xulosa………………………………………………….37
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati………………….38


Kirish
Mustaqil O`zbekiston davlatining tashkil topishining hozirgi bosqichida tarix o`qitishning yanada yaxshilab, yangilab borish, o`qitish jarayonini, uning ob’ektiv suratda amal qiluvchi qonuniyatlarini aniq va mukammal bilib olish, bu qonuniyatlardan huquqiy demokratik davlatning faol va ongli quruvchilarini tayyorlab yetishtirish maqsadida to`g`ri foydalanishi zarur. O‘zbekiston tarixini o`rganish shuning uchun kerakki, u soxta tarixiy tushuncha va tarixiy xotirasizlikka barham beradi, milliy g`oya va mafkura takomillashuvini tezlashtiradi. Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev aytganlaridek: “Milliy ma’naviyatimizni rivojlantirish, uni xalqimiz, ayniqsa, yoshlarimiz hayotiga singdirishda ijtimoiy-gumanitar fanlarning ahamiyati juda katta”.<sup>1</sup>
Mustaqil O`zbekiston Davlatining tashkil topishining hozirgi bosqichida tarix o`qitishning yanada yaxshilab, yangilab borish, o`qitish jarayonini, uning ob‘ektiv suratda amal qiluvchi qonuniyatlarini aniq va mukammal bilib olish, bu qonuniyatlardan huquqiy demokratik davlatning faol va ongli quruvchilarini tayyorlab yetishtirish maqsadida to`g`ri foydalanishi zarur. Jahon tarixini o`rganish shuning uchun kyerakki, u soxta tarixiy tushuncha va tarixiy xotirasizlikka barham byeradi, milliy g`oya va mafkura takomillashuvini tyezlashtiradi. Yurtboshimiz aytganlaridek: «O`z tarixini bilgan, undan ruhiy quvvat oladigan xalqni yengib bo`lmaydi». ² Xorijiy tarixchi-sharqshunoslar Safo-vido davlatida eroniylarning turkiy bosqinchilar bilan kurashi natijasida vujudga kelgan Eron milliy davlatini ko‘p ko‘rgan va hozir ham ko‘rib turadi. Bu to'g'ri emas, birinchi navbatda Eronda 16-asrda. hali feodalizmning parchalanishi va kapitalistik taraqqiyotning boshlanishi unsurlari mavjud emas edi, boshqacha aytganda, millatning shakllanishi uchun zaruriy shart-sharoitlar mavjud emas edi. Bundan tashqari, XVI asrdagi Safaviylar davlatida. fors xalqi hukmron mavqeni egallamagan. Ismoil I Safaviy tomonidan qabul qilingan "Eron shahanshohi" unvonining o'zi Eron unsurining siyosiy roli kuchayganidan dalolat bermadi. Gap shundaki, umumbashariy “dunyo” monarxiyasi g‘oyasi G‘arbiy va Markaziy Osiyoda sosoniylar davlati davridan boshlab Eronning Shahanshoh (“shohlar podshosi”) unvoni bilan bog‘liq bo‘lgan, xuddi o‘rta asrlarda Yevropada ham. xuddi shu g'oya Rim imperatori unvoni bilan, Uzoq Sharqda esa Xitoy imperatori unvoni bilan bog'liq edi.
Safaviylar hokimiyati asosan turkiy koʻchmanchi qabilalarning saʼy-harakatlari bilan yaratilgan. Darhaqiqat, Shoh Ismoil I va uning bevosita vorislari davrida 16-asr oxirigacha davlatda yetakchi rol ozarbayjon (qizilbosh) koʻchmanchi zodagonlariga tegishli edi; uning saflaridan edi (Asosiy saroy amaldorlari, viloyatlar hokimlari va harbiy boshliqlar tayinlangan. Qoʻshin bir xil koʻchmanchi qabilalarning qoʻshinlaridan va ozroq darajada oʻtroq feodallar qoʻshinlaridan iborat edi.
Uzoq vaqt davomida saroyda va qoʻshinda Eronning barcha turkiy qabilalariga tushunarli boʻlgan ozarbayjon tili hukmron boʻlgan va Shoh Jomoil Ining oʻzi bu tilda Xatay taxallusi bilan sheʼrlar yozgan; faqat rasmiy yozishmalarda, eski feodal anʼanaga koʻra, saljuqiylar davrida ham, moʻgʻul xonlari davrida ham fors tilidan foydalanilgan. Safaviylar davlati tarkibiga Erondan tashqari aholisi fors boʻlmagan bir qancha davlatlar – Ozarbayjon, Armaniston, Janubiy Turkmaniston, Afgʻoniston kirgan.