Мавзу: рўйхатга олинди № Иқтисодиёт (тармоқлар ва соҳалар бўйича) Таълим йўналишининг 3-курс (ўзбек) талабаси Мирзарахматова. Наргиза Тошкент-2020 3-topshiriq Mehnat taqsimoti

Umumiy mehnat taqsimoti –…………… yirik mehnat turlarining bir-biridan ajralib, yirik mehnat turlarining bir-biridan ajralib, yirik sohalarni tashkil etishi. Bunda mehnatning moddiy va nomoddiy , agrar, industrial va servis sohasidagi turlari paydo bo`ladi.
Xususiy mehnat taqsimoti - ……….. Yirik sohalar ichidagi mehnat taqsimoti muayyan sohadagi mehnat ixtisoslashadi, mehnat turlari ko`payadi.
O’z-o’zini nazоrat qilish savоllari

1. 
   Jamiyatda mehnat taqsimоtining qanday turlari mavjud?
   

1. Mehnatning ijtimoiy bo'linishi, ya'ni odamlarni turli ijtimoiy guruhlarga ajratish. Keling, ijtimoiy va ijtimoiy so'zlar, asosan, sinonimlar, faqat bir marta slavyan so'zlari o'rniga chet elga ega ekanligini unutmang, ammo zamonaviy rus tilida bu so'zlardan foydalanish o'ziga xos xususiyatlarga ega.
Albatta, birinchi navbatda, biz mehnatning ijtimoiy bo'linmasiga qiziqish bildiramiz. K. Marxda biz uning tasnifini topamiz:
- yagona, ya'ni korxona ichidagi mehnatni taqsimlash;
- xususiy, ya'ni. yakuniy mahsulotning xususiyatlariga (mashinasozlik, mebel ishlab chiqarish, non tayyorlash va boshqalar) qarab turlarga mehnatni taqsimlash.);
- umumiy, ya'ni yirik tarmoqlar, xalq xo'jaligi komplekslari — sanoat, s/x, qurilish, savdo, harbiy-sanoat kompleksi va boshqalar o'rtasida mehnatni taqsimlash.

2. 
   Kоrxоnadagi mehnat taqsimоtining asоsiy ko’rinishlarini sanab o’ting va qisqacha tavsiflab bering?
   
3. 
   2. Mehnat taqsimotining quyidagi turlari farqlanadi:
   

- funksiyali - xodimlarning ishlab chiqarishdagi funksiyalaridan kelib
chiqqan holda ular ishchilar, xizmatchilar, shogirdlar va hokazolarga bo‘linadi;
- texnologik - bu ish va mahsulot turlari, texnologik operatsiyalar bo‘-
yicha taqsimotdir. Mehnat taqsimotining bu turi ish mazmunini belgilaydi.
Xodim mehnat jarayonida tor ixtisoslashish asosida ishtirok etsa, uning ishida
zerikarlilik, keng ixtisoslashishida esa ishni sifatsiz bajarish ehtimoli paydo
bo‘ladi;
- kasbiy - mehnat taqsimotining bu turidan kelib chiqqan holda ishlab
chiqarishda turli kasb-hunardagilarga ehtiyoj aniqlanadi;
- malakali - xodimlar kasb malakasi va ish tajribasidan kelib chiqqan holda
ixtisosliklar va kasblar bo‘yicha taqsimlanadi.
3. Mehnat taqsimоtining оptimal chegaralari qanday va nima sababdan ularni anikdash zarur?
3. Mehnat taqsimotining texnologik, iqtisodiy, psixofizyologik va ijtimoiy chegaralari mavjud bo'lib, ular quyi va yuqori chegaralarni ifodalaydi, buning ustiga, mehnat taqsimoti qabul qilinishi mumkin emas.
Muayyan ishlab chiqarish sharoitida eng yaxshi variantni, ya'ni iqtisodiy, psixofizyologik va ijtimoiy mezonlardan foydalanish asosida hisoblangan mehnatni taqsimlashning optimal darajasini topish muhimdir.

4.