Mavzu rejasi: Toklarning o`zaro magnit tasiri

1-rasm. To`g`ri burchakli ramkali Amper stanogi. Ikki to`g`ri tokning o`zaro magnit tasiri.

O`tkazgichlarda zaryadlar bo`lganida elektr o`zaro tasir paydo bo`ladi va u zariyadlar kattaligiga bog`liq. Magnit o`zaro tasir esa o`tkazgichlardagi zariyadlarga bog`liq bo`lmaydi va o`tkazgichlarda tok bor bo`lganda paydo bo`ladi va u toklar kattaligiga bog`liq. Agar zaryadlangan jism yopiq metall qobiq ichida tursa, unda qobiqdan tashqarida turgan boshqa zaryadlarning unga tasiri kuzatilmaydi.Agar tokli konturning bir uchi o`tkazuvchi qobiq bilan ekranlansa, unda magnit o`zaro tasir saqlanib qoladi.

• O`tkazgichlarda zaryadlar bo`lganida elektr o`zaro tasir paydo bo`ladi va u zariyadlar kattaligiga bog`liq. Magnit o`zaro tasir esa o`tkazgichlardagi zariyadlarga bog`liq bo`lmaydi va o`tkazgichlarda tok bor bo`lganda paydo bo`ladi va u toklar kattaligiga bog`liq. Agar zaryadlangan jism yopiq metall qobiq ichida tursa, unda qobiqdan tashqarida turgan boshqa zaryadlarning unga tasiri kuzatilmaydi.Agar tokli konturning bir uchi o`tkazuvchi qobiq bilan ekranlansa, unda magnit o`zaro tasir saqlanib qoladi.

2. Magnit maydon induksiya vektori.

• Har bir sinov konturiga ta’sir etuvchi maksimal aylantiruvchi momentni kontur magnit momenti ga nisbati, magnit maydonning ayni berilgan nuqtasi uchun o`zgarmas kattalik bo`lib, magnit induksiya vektori B deb ataladi.

( 1 )

( 2 )

( 2 ) - tokli kontur magnit momenti.

Magnit induksiya vektorining SI dagi birligi Tesla (Tl) dab atalgan

•  

(1) ga binoan magnit maydonning induksiya vektorini quyidagicha ta’riflash mumkin.

(1) ga binoan magnit maydonning induksiya vektorini quyidagicha ta’riflash mumkin.

• Ta’rif Magnit maydonning biror nuqtasidagi induksiya vektori deb, maydonning shu nuqtasiga kiritilgan, magnit momenti bir birlikka teng bo`lgan “sinov konturi” ga ta’sir qiluvchi maksimal aylantiruvchi kuch momentiga miqdor jihatdan teng bo`lgan fizik kattalikka aytiladi.