Mavzu: qog’oz va kartonni qayta ishlash texnikasi

Qog’oz va kartonning sanoat va turmushda qo’llanilishi. Qog’ozga kitob va gazetalar bosiladi, undan yozishda foydalaniladi. Hozirgi kunda qog’ozning xilma-xil navlari ishlab chiqilib, undan faqat turmushda emas, balki sanoatda ham foydalanilmoqda. Ishlab chiqilayotgan qog’ozning yarmidan ko’prog’i gazeta‚ jurnallarga ishlatiladi va yozishda foydalaniladi. Qog’ozlar turli tovarlarni (oziq-ovqat mahsulotlari, yashiklar, upakovka qoplari) upakovka qilish va o’rash uchun ham sarflanmoqda.
Texnikada qog’ozning maxsus navi va kartondan keng foydalaniladi. Telegraf lentasi, fotosurat qog’ozi, elektr o’tkazmaydigan qog’oz shular jumlasidandir. Qog’oz massasi va asbest aralashmasidan asbestli o’tga chidamli karton, gips bilan aralashmasidan esa quruq shkaturka listlari tayyorlanadi. Oddiy qog’oz suvda namlanadi va oson yirtiladi, undan tayyorlangan fibra tayyorlanadi‚ u juda pishiq va yengil material bo’lib, g’iloflar, chamdonlar va shu kabilarni yasashda foydalaniladi. Qog’oz massasidan turli o’yinchoqlar, xonalar bezaklari, maxsus modda singdirilgan, nam o’tkazmaydigan qog’ozdan sut mahsulotlari uchun idish, muzqaymoq stakanlarini tayyorlashda foydalaniladi. Har yili qog’ozning yangi navlari yaratilmoqda. Maxsus elektrokimyoviy qog’ozning kashf etilishi tufayli oyning orqa tomonini suratga tushirishga muvaffaq bo’lindi.
Qog’oz va kartonning tasnifi. Qog’oz va kartondan faqat poligrafiya sanoatidagina emas, balki xalq xo’jaligining hamma tarmoqlarida keng foydalaniladi. TSellyuloza qog’oz sanoati qog’oz va kartonning ikki yuzga yaqin turini ishlab chiqaradi. Yuqorida aytib o’tilganidek texnikada qog’ozning telegraf va magnitlangan magnitofon lentalari, foto sezgir qog’ozlar, elektr o’tkazmaydigan qog’ozlar, nam o’tkazmaydigan fibra va shu kabi xilma-xil turlaridan foydalaniladi. Qog’ozdan qurilishda ham keng foydalaniladi. Masalan, qog’ozdan g’isht, to’siqlar uchun plitalar tayyorlanadi. Qog’ozga kitoblar, gazetalar bosilishini, unga ruchka, qalam bilan yozilishini barcha yaxshi biladi. SHuning uchun mehnat ta’limi o’qituvchisi bolalarning ko’proq e’tiborini qog’ozning turmushda tez-tez uchratadigan yoki qo’l mehnati darslarida foydalanadigan turlariga jalb qilishi lozim.