Mavzu: Pul massasi va pul agregatlari

3. Pulning aylanish tezligi. Pul multiplikatori.

Bank multiplikatori

Bank	Hisobvaraqqa kiritilgan summa	Berilgan kreditlar	Zahiralar
A	100	80	20
B	80	64	16
C	64	51.20	12.80
D	51.20	40.96	10.24
E	40.96	32.77	8.19
F	32.77	26.21	6.55
G	26.21	20.97	5.24
H	20.97	16.78	4.19
I	16.78	13.42	3.36
J	13.42	10.74	2.68
K	10.74
			Jami zahiralar:
			89.26
	Hisobraqamdagi umumiy summa:	Umumiy kreditlar miqdori:	Umummiy zahiralar+ hisobvaraqqa kiritilgan oxirgi summa:
	457.05	357.05	100

Pul aylanish tezligini aniqlashda boshqa formulalar ham mavjud:
n- tugagan yoki o’tgan oylar soni
Pul massasini tavsiflovchi muhim ko’rsatkichlardan biri pul aylanish tezligi hisoblanadi.
Xalqaro valyuta fondi ekspertlari fikricha bu ko’rsatkich 30% bo’lishi kerak.
Jahon bankining ekspertlari fikriga ko’ra bu ko’rsatkich 40% bo’lishi kerak. O’zbekistonda 2020 yil 1-yanvar holatiga monetizatsiya koeffisenti 17 % ni tashkil qiladi.
Pul massasi darajasini tavsiflovchi muhim ko’rsatkichlardan yana biri monetizatsiya koeffitsienti:
MK- monetizatsiya koeffitsienti

Pul muomalasining belgilangan muddat va belgilangan davr uchun miqdoriy o‘zgarishlarini bilish uchun, shuningdek pul massasi hajmi va o‘sish su’ratlarini tartibga solish bo‘yicha tadbirlarni ishlab chiqarish uchun turli xil ko‘rsatkichlar (pul agregatlari) dan foydalaniladi.

Pul muomalasining belgilangan muddat va belgilangan davr uchun miqdoriy o‘zgarishlarini bilish uchun, shuningdek pul massasi hajmi va o‘sish su’ratlarini tartibga solish bo‘yicha tadbirlarni ishlab chiqarish uchun turli xil ko‘rsatkichlar (pul agregatlari) dan foydalaniladi.

4. Pul agregatlari va ularning tarkibi
AQSh da pul massasini aniqlash uchun 4 ta pul agregati, Yaponiya va Germaniyada – 3 ta, Angliya va Frantsiyada – ikkita pul agregatidan foydalaniladi.
Pul agregatlari – bu pul massasini muqobil o’lchash imkoniyatini beruvchi ko’rsatkichlardir.

Rivojlangan mamlakatlarning moliya statistikasida pul massasini aniqlashda quyidagi asosiy pul agregatlari to‘plamidan (guruhidan) foydalaniladi:

Rivojlangan mamlakatlarning moliya statistikasida pul massasini aniqlashda quyidagi asosiy pul agregatlari to‘plamidan (guruhidan) foydalaniladi: