Mavzu: psixodiagnostik metodikalarning psixometrik asoslari

Mavzu: PSIXODIAGNOSTIK METODIKALARNING PSIXOMETRIK ASOSLARI

• Reja
• 1.Psixodiagnostik metodikalarga qo`yiladigan talablar:
• a)Validlik va uning turlari;
• b)Ishonchlilik psixodiagnostik metodikalarning muhim psixometrik
• ko`rsatkichi sifatida.
• 2.Standartlashtirish.

Validlik – metodika yordamida olingan ma`lumotlarning metodikaning nimani aniglashga qaratilganligi, ya`ni metodika mohiyati bilan mosligi.

• Validlik turlari

• Mazmuniy validlik

• Joriy validlik

• Prognostik validlik

• Konstruktiv validlik

MAZMUNIY VALIDLIK– TEST BILAN TADQIQ QILINAYOTGAN XARAKTERISTIKANING O`ZARO

• MAZMUNIY VALIDLIK– TEST BILAN TADQIQ QILINAYOTGAN XARAKTERISTIKANING O`ZARO
• MOSLIGINI IFODALAYDI.
• Joriy validlik – natijalar bilan parallel tarzda qo`llangan mezonlarning mosligi.
• Prognostik validlik – test natijalari bilan ma`lum vaqt oraliqdan so`nggi mezonlar o`rtasidagi moslik.
• Konstruktiv validlik – test bilan o`rganilayotgan belgi o`rtasidagi moslik.

Ishonchlilik – psixogiagnostik metodikaning sifati bo`lib, natijalar barqarorligi va takrorlanishini ko`rsatuvchi mezon.

• Ishonchlilik turlari
• (L.F.Burlachuk
• bo`yicha)

• Retest ishonchlilik

• Parallel shakllar
• ihonchliligi

• Test qismlari
• ishonchliligi

Retest ishonchlilik – ayni bir testni ayni bir sinsluvchilar- da bir xil sharoitlarda qayta o`tkazib, ikkala tekshiruv asosida olingan natijalar o`rtasida korrelyatciya o`rnatish.

• Retest ishonchlilik – ayni bir testni ayni bir sinsluvchilar- da bir xil sharoitlarda qayta o`tkazib, ikkala tekshiruv asosida olingan natijalar o`rtasida korrelyatciya o`rnatish.
• Parallel shakllar ishonchliligi – metodika ekvivalentini yaratish va uni ayni bir xil sinaluvchilarda o`tkazib, olingan natijalar o`rtasida korrelyatcion bog`lanishlar o`rnatish.
• Test qismlari ishonchliligi – metodikani ikki qismga bo`lib, ushbu qismlar o`rtasidagi korrelyatciyani hisoblash.

Tadqiqot natijalari aniqligini pasaytiruvchi omillar

• Diagnoz qilinayotgan sifatning stabil, barqaror emasligi.
• Diagnostik metodikalarning takomillashmagani(ko`rsatma xato tuzilgan,topshiriqlar xarakteri jihatidan turlichaligi, tekshiriluvchiga metodikani taqdim etish bo`yicha ko`rsatmaning noaniqligi).
• Tadqiqot vaziyatining o`zgarishi (kunning har xil vaqtida tekshiruv o`tkazilishi,xonaning turlicha yoritilishi, begona shovqinlarning mavjudligi).
• Eksperimentator xulq-atvor manerasining o`zgarishi, topshiriqni bajarishni turlicha stimullashtirish.
• Tekshiriluvchi funktsional holatidagi o`zgarishlar.
• Natijalarni interpretachiya qilish va baholashdagi subektivlik.

Standartlashtirish.

• Diagnostik metodika har qanday tadqiqotchilik metodlaridan
• standartlashtirilganligi bilan farq qiladi.
• A.Anastazining ta`kidlashicha, standartlashtirish – testni o`tkazish protcedurasi va uni baholashning bir xilligi.
• Standartlashtirish ikki xil jihatdan qaralishi mumkin:
• 1.Eksperiment o`tkazish protcedurasiga nisbatan yagona talablarni
• ishlab chiqish.
• 2.Diagnostik tekshituv natijalarini baholashning yagona talablarini aniqlash.

Metodika bo`yicha olingan ko`rsatkichlarni baholash uchun statistik norma qabul qilinadi.

• Statistik norma 2 ko`rsatkich - o`rtacha arifmetik qiymat va
• standart oq`ishni hisoblash orqali
• chiqariladi.

• Standartlashtirish
• tanlanmasi

• Sinaluvchilar
• bosh
• majmuyi

• Tanlanma

Sinaluvchilar bosh majmuyi – tadqiqot o`tkazilishi va xulosalar chiqarish rejalashtirilayotgan ko`p sonli kishilar to`plami.

Reprezentativlik – tanlanmaning sinaluvchilar bosh majmui xarakteristikalarini ko`rsatuvchi xususiyati.

Reprezentativlikni ta`minlash yo`llaridan biri – populyatciyani chegaralash hisoblanadi.

Populyatciyani chegaralash quyidagi belgilar asosida amalga oshirilishi mumkin: - yoshga - jinsga - ijtivoiy kelib chiqishiga - kasbiga -ijtimoiy-iqtisodiy mavqeiga -salomatligiga ko`ra.

Standartlashtirish tanlanmasiga sinaluvchilarni ajratib olish quidagicha amalga oshiriladi: - populyatciyaga tavsif beriladi. -populyatciya bir necha qismlarga ajratiladi. -sinaluvchilar tasodifiy tarzda tanlab olinadi.

Tanlanma – bosh majmuadan

• Tanlanma – bosh majmuadan
• ajratib olingan tekshiruv o`tkaziladigan sinaluvchilar.