Mavzu: personalni boshqarish tizimlarini takomillashtirish


Personalni boshqarish tamoyillari va usullari



Download 1,89 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/45
Sana11.01.2022
Hajmi1,89 Mb.
#348215
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   45
Personalni boshqarish tamoyillari va usullari

Ushbu o‘ziga xos faoliyat turi bo‘lgan boshqarishning maq-

sadi — ijtimoiy mehnatni tartibga solish va muvofiqlashtirishdan 

iborat. Bu ta’rif umuman boshqarishga ham, «umumiy 

boshqarish»ga ham taalluqlidir.

Boshqarish to‘rt kichik sohaga bo‘linadi

, ular boshqarishning 

turli tarkibiy jihatlarini: 

mahsulotni boshqarish, bozorni 

boshqarish, moliyaviy boshqarish va personalni boshqarishdan 

iborat.



28

Ayni paytlargacha «personalni boshqarish» tushunchasining 

o‘zi bizning boshqaruvga doir tajribamizda yo‘q edi. To‘g‘ri, har 

bir korxona va tashkilotni boshqarish tizimi kadrlarni boshqarish 

va jamoani ijtimoiy rivojlantirishni boshqarishdan iborat kichik 

funksional tizimga ega edi, lekin kadrlarni boshqarishga doir 

ishlarning ko‘pchilik qismini bo‘linmalarning rahbarlari ado 

etishardi.

Hozirgi paytda pog‘onali (iyerarxik) boshqarishdan, 

ma’muriy ta’sir ko‘rsatishning qat’iy tizimidan, amalda 

cheklanmagan ijrochilik hokimiyatidan bozor munosabatlariga 

sekinlik bilan o‘tish sodir bo‘lmoqda. U iqtisodiy usullarga 

tayanadi. Shu munosabat bilan, butunlay yangicha 

yondashuvlarni ishlab chiqish zarur bo‘lmoqda. Ma’lumki, 

tashkilot ichida 

asosiy kuch 

— xodimlar, uning tashqarisida 

esa 

mahsulot iste’molchilaridir. 

Shu boisdan, ishlovchining 

ongini iste’molchi tomonga (boshliq tomonga emas) burish 

zarur; talon-taroj, isrofgarchilikka emas, foydani o‘ylamasdan 

ijro qiluvchiga emas, balki tashabbuskorga tomon burish kerak. 

Sog‘lom iqtisodiy ma’noga asoslanuvchi ijtimoiy me’yorlarga 

o‘tish lozim. Hozirgi vaqtda kadrlarni boshqarishning maqsadi 

korxona doirasida inson resurslarini samarali tashkil etishni 

ta’minlashdan iborat ekanligi hech kimga sir emas. Masalan, V. 

Grant va J. Smitning «Kadrlar ma’muriyati va ishlab chiqarish 

munosabatlari» asarida ko‘rsatib o‘tilishicha, 

«kadrlarni 

boshqarish funksiyasi korxonani boshqarish tizimining asosiy 

elementi bo‘lgan inson omilini birxillashtirish, unga baho 

berish, muvofiqlashtirish va nazorat qilish bilan bog‘liqdir»

Biroq, kadrlar muammosini yana ham kengroq tushunish 



tarafdorlari ham bor. Masalan, Vashington universitetining 

boshqarish va tashkil etish professori Uondel French 

universal kadrlarni boshqarish konsepsiyasining eng ashaddiy 

himoyachilaridan biridir. «Kadrlarni boshqarish jarayoni: inson 

resurslari ma’muriyati» kitobida umumiy boshqarish jarayoni 



29

«kadrlarni boshqarish dinamik aspekt sifatida» 

tasvirlanadi. 

Shuni aytish kerakki, tashkiliy maqsadlarga erishmoq uchun 

asosiy vosita bo‘lgan kadrlarni boshqarish tushunchasi ancha 

ilgari ishlab chiqilgan. Orduey Tid va Genri Metgelfning 

«Kadrlar ma’muriyati: uning prinsiplari va amaliyoti» kitobida 

(birinchi marta 1920-yilda nashr etilgan) ko‘rsatib o‘tilganidek, 

«kadrlar ma’muriyati tashkil etish faoliyatini rejalashtirish, 

nazorat qilish, boshqarish va muvofiqlashtirishdir, u eng kam 

odam kuchi va qiyinchiliklarsiz muayyan maqsadga erishishni, 

tashkilotning barcha a’zolari farovonligi haqida g‘amxo‘rlik 

qilishni o‘z ichiga oladi». 

Keyinchalik Anri Fayolning mashhur 

besh bo‘g‘inli boshqaruv sxemasi (rejalashtirish, tashkil etish, 

tasarruf qilish, koordinatsiya, nazorat) o‘rniga tashkil etishning 

ancha murakkab boshqaruv jarayonlari va operatsiyalarining 

maqsad va resurslarining o‘zaro bog‘liqligi modeli joriy etiladi. 

Shu munosabat bilan, U.Frenchning tashkilotni muntazam 

tahlil qilish nuqtai nazariga muvofiq kadrlarni boshqarish 

vazifasining umumiy ta’rifi yanada aniqroq ko‘zga tashlanadi: 

«Kadrlarni boshqarish — bu, tashkilotning butun tarmog‘ini 

rejalashtirish, koordinatsiyalash va nazorat qilishdir. Bular 

tizimni takomillashtirishning keng ko‘lamli jarayonlari bo‘lib, 

mehnatni ixtisoslashtirishni ta’minlashi, kadrlarga bo‘lgan 

talabni qondirishi, rahbarlar tarkibining yetakchiligini, 

huquqiy kafolatni, mehnatga baho berishni, uning sarf etilishini 

kompensatsiyalashi, jamoa shartnomasi, tashkiliy ta’lim va 

taraqqiyotni ta’minlashi lozim»

. Tadbirkorlik faoliyati ustuvor 

yo‘nalishlarining o‘zgarishi (biznesning amal qilishi) ishlab 

chiqarish faoliyati prinsiplarining o‘zgarishiga olib keldi, bu esa, 

o‘z navbatida, personal bilan ishlashga ta’sir ko‘rsatdi. Firma 

ichidagi boshqaruvning muhim xususiyati umuman, personalga 

yagona va kompleks ta’sir ko‘rsatishdan iborat bo‘lib qoladi. 

Shu 

munosabat bilan, kadrlar bilan ishlash tizimi vujudga keladi:



93

Personalni rivojlantirish 

— ishchi kuchi sifatini oshirishga 

qaratilgan.


Download 1,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   45




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish