Mavzu: «paxta ishlab chiqarish xarajatlari hisobi va mahsulot tannarxining tahlili»

6-jadval. 

Jomboy tuman “Yulduz” fermer xo’jaligila paxta ishlab chiqarish tannarxi 

dinamikasining omilli tahlili. 

t/r  Ko’rsatkichlar 

2010 

yil 

2011 

yil 1 gektar 

xarajati va 

2009 y 

hosildorlik 

bo’yicha 

2011 

yil 

O’zgarishi 

(+;-) 

Shu jumla o’z(+;-) 

Mahsulot 

miqdori 

Mahsulot 

tannarxi 

1 

Mahsulot 

miqdori, s 

784 

X 

484 

-300 

x 

x 

2 

tannarxi, 

s/ming sum 

38,4 

x 

35,4 

-3 

x 

x 

3 

Jami  xarajat, 

ming so’m 

30105,6 

27753,6 

17133,6  -13009 

-11520 

-1489 

Manba: «Yulduz»  fermer xo’jaligining 2009-2010 yil hisobotlari. 

 

7-Jadvaldagi  ma’lumotlardan  ko’rinib  turibdiki,  paxta  tannarxi  2011  yilda  22478 

so’mni tashkil qilib, 2009 yildagi 25397,2 so’mga nisbatan 2919,2 so’mga kamaygan. 

Bunday  pasayishga  asosan  o’g’it,  ish  va  xizmatlar  va  boshqa  shu  kabi  xarajat 

turlarining  barchasidan  tejab-tergab  ishlatish  orqali  erishilgan.  Bizning  fikrimizcha 

tannarx kamayishining asosiy sababi paxta hosildarligininig ko’tarilganligidir. 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

 

37 

 

Mahsulot  tannarxi  iqtisodiy  samaradorlikning  muhim  ko’rsatkichi  bo’lganligi 

tufayli uni pasaytirish choralarini ko’rish muhim ahamiyatga ega. 

 

Mahsulot  tannarxini  pasaytirish  qator  omillar  bilan  bog’liq  bo’lib  ular  har  bir 

harajatna shakllanishi, uning iqtisodiy jihatdan asoslanganligi, mahsulotni o’z vaqtida 

yo’qotishlarsiz  qabul  qilinishini  nazorat  qilinishi,  ularni  o’z  vaqtida    taxlil  qilib 

borishini toqoza etadi.  Shuningdek, xo’jalik 

 

 

 

7-jadval 

Jomboy tuman “Yulduz” f/xda 1 s. paxta tannarxi tarkibining dinamik 

tahlili. 

 

 

№ 

 

Ko’rsatkichlar 

2009 yil 

2010 

yil 

2011 

yil 

2011y 2009 y.ga 

nisb. 

o’zagrishi 

miqdori

y 

(+;-) 

nisbiy 

% 

sum  salm

og’i,

% 

sum 

sal

mo

g’i,

% 

sum 

salmo

g’i,% 

1 

Mehnat 

haqi 

ajratmalari  bilan 

birga 

8134 

32,0 

8874 

33,1 

8786 

39,1 

652 

108,0 

2 

O’g’itlar 

2644 

10,4 

2897 

10,8 

1745 

7,8 

-899 

66,0 

3 

Asosiy vositalar 

amortizasiyasi 

5584

,2 

22,0 

5456,5 

20,3 

4846 

21,6 

-738,2 

86,8 

4 

Urug’lik 

xarajatlari 

2144 

8,4 

2442 

9,1 

1849 

8,2 

-295 

86,2 

5 

Ish va xizmatlar 

1038 

4,1 

938 

3,5 

588 

2,6 

-450 

56,6 

6 

Yoqilg’i  va 

moylash 

materiallari 

3181 

12,5 

3586 

13,4 

2456 

10,9 

-725 

77,2 

7 

Sug’urta 

to’lovlari. 

700 

2,8 

680 

2,5 

400 

1,8 

-300 

57,1 

8 

Umumishlab 

chiqarish 

xarajatlari 

950 

3,7 

975 

3,6 

931 

4,1 

-19 

98,0 

9 

Boshqa xarajatlar   1022 

4,0 

976 

3,6 

877 

3,9 

-145 

85,8 

 

Jami,  

25

39

7,

2 

1

0

0

,0

 

26

82

4,

5 

1

0

0

,0

 

22

47

8 

1

0

0

,0

 

-2

91

9,

2 

88

,5

 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

 

38 

 

 

paxtachiligida  ilg’or  texnologiyalarni  joriy  etish  va  ichki  imkoniyatlarni  ishga 

solish orqali ham tannarxni pasaytirish imkoniyatlariga erishish mumkin. 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

 

39 

XULOSA VA TAKLIFLAR

 

 

Paxtachilik qishloq xo’jaligining asosiy tarmoqlaridan biri bo’lib u aholini kiyim 

–  kechak,  chorvani  yem  –  xashak,  sanoatni  xom  ashyoga  bo’lgan  ehtiyojini 

qondirishda muhim ahamiyatga ega. 

 

Paxta  yetishtirishni  mamlakat  milliy  iqtisodiyotidagi  ahamiyatini  hisobga  olib 

keyingi  yillarda  Respublikamizda  uni  yetishitirishda  ma’lum  darajadagi 

muvaffaqiyatlarga erishdi  va  uning  hajmi  keyingi  yillarda 3.5  mln tonnadan oshiqni 

tashkil etdi. 

 

Bugungi  kunda  mamlakat  paxtachiligi  olidida  turgan  muhim  masala  uning 

samaradorligini  oshirish  bilan  bog’liq.  Yer  va  tabiiy  resurslar  cheklanagan  bir 

sharoitda  nafaqat  paxtachilikda,  balki  butun  qishloq  xo’jaligida  samaradorlikni 

oshirish dolzarb muammolardan hisoblanadi. 

Qishloq 

xo’jaligi 

ishlab 

chiqarishning  iqtisodiy  samaradorligi    umumiy  ko’rinishda  ishlab  chiqarishning 

natijasi,  jonli  va  buyumlashagan  mehnat  xarajatlari  o’rtasidagi  nisbat  bilan 

ifodalanadi. 

      Bitiruv  malakaviy  ish    Samarqand    viloyati    Jomboy  tumani,  shu  jumladan 

monografik  tadqiqotlar    «Yulduz»  fermer  xo’jaligining  2009-2011  yilardagi  hisobot 

malumotlari asosida bajarildi.  

      Bitiruv malakaviy ishning mavzu bilan bog’liq bo’lgan ma’lumotlarni tahlil etish 

jaroyonida  fermer  xo’jalikda  mavjud  bo’lgan  yutiqlar  va  kamchiliklar  o’rganildi. 

Xo’jalik  foaliyatidagi yutiqlar bo’lib mahsulot tannarxi pasayganligi va pul tushimi 

oshganligini,  foyda  va  rentabillik  oshganligi,  debitorlik  va  kreditorlik  qarzlar 

kamayganligini takidlash mumkin.  

       Shu  bilan  birgalikda  hali  fermer  xo’jalikda  paxtachilik  xarajatlarini  hisobi  va 

tannarxni  pasaytirish  borasida  amalga  oshirish  mumkin  bo’lgan  imkoniyatlar  bor. 

Shu nuqtai nazardan bizning fikrimizcha quydagi chora tadbirlarni amalga oshirishni 

maqsadga mofiq deb xisoblaymiz.  

1. 

Paxta xosildorligini keskin oshirish va kamida gektariga 35-40 sentnerga 

yetkazish  kerak.  Bu  borada  ilg’or  xo’jaliklar  tajribasini  o’rganish  va  fan  texnika 

soxasidagi yangiliklardan unumli foydalanish kerak.  

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

 

40 

2. 

Foydani  ko’paytirish  uchun  paxta  tannarxini  yanada  kamaytirish 

choralarini  ko’rish  lozim.  Buning  uchun  birinchi  navbatda  mehnat  unumdorligini 

oshirishga  ham  etibor  qaratilishi  zarur.  Mexnat  unumdorligi  oshgan  sayin  mahsulot 

miqdori oshib tannarx pasayib boradi. 

3. 

Foydani  ko’paytirish  uchun  o’rtacha  sotish  bahosi  darajasini  yanada 

oshirish  choralarini  ko’rish  lozim  deb  bilamiz.  Shuning  uchun  ham  paxta  sifatini 

oshirishga  katta  ahamyat  berish  zarur.  Paxta  sifati  oshgani  sari  o’rtacha  sotish  baho 

oshib boradi. 

4. 

Xo’jalikda  iqtisodiy  taxlilga  katta  etibor  berish.  Iqtisodiy  taxlil  yetarli 

darajada  olib  borilsa,  tashkil  qilinsa  fermer  xo’jalik  faoliyatidagi  nuqsonlar  va 

kamchiliklar o’z vaqtida aniqlanib, ularni tugatish bo’yicha choralar ko’riladi. Bu esa 

o’z  vaqtida  ishlab  chiqarishni  kengaytirish  va  moliyaviy  natijalarni  oshirish  uchun 

shart – sharoit yaratib beradi. 

 

  Umuman,  paxtatachilik  tarmog’i  xarajatlar  hisobi  va  tannarxini  tahlil  etish 

natijasida qo’yidagi takliflarni bayon etamiz: 

1)  Paxtachilikda  mahsulot  tannarxini  hisoblash,  paxtachilik  tarmog’ida 

xarajatlar  va  mahsulot  chiqishi  hisobining  oxirgi  bosqichi  hisoblanadi.  Mahsulot 

tannarxini  iqtisodiy  asoslangan  holda  aniqlash  ishlab  chiqarilayotgan  har  bir 

mahsulotni  iqtisodiy  samaradorligini  obektiv  va  aniq  hisoblash  imkonini  berib, 

korxonada ishlab chiqarilayotgan har bir mahsulotning qaysi biridan ko’proq samara 

olinayotganini  to’g’ri  aniqlash  imkonini  beradi.    Chunki  hozirgi  kunda  fermer 

xo’jaliklarida  xarajatlar  hisobi  va  mahsulot  chiqishi  hisobi  boshqaruv  hisobiga 

kirganligi  tufayli,  xo’jaliklarda  ishlab  chiqarish  xarajatlari  hisobini  o’z  vaqtida  va 

iqtisodiy  asoslangan  holda  yuritishga  berilayotgan  e’tiborni  talab  darajasida  deb 

bo’lmaydi.  Bunga  sabab  mamlakatimizda  moliyaviy  va  boshqaruv  hisobini 

korxonalarda  tashkil  etish  va  yuritish  bo’yicha  me’yoriy  bazani  shakllangan 

bo’lishiga  qaramasdan,  fermer  xo’jaliklari  boshqaruv  hisobini  yuritish  uslubiyoti, 

ayniqsa xarajatlar hisobi va mahsulot tannarxini aniqlash uslubiyoti bo’yicha mavjud 

muammolar bugungi kunda yetarli darajadi hal etilgan emas. Bundan tashqari, fermer 

xo’jaliklarining  aksariyatida  "Hisob  siyosati"    ishlab  chiqilmagan.  Ushbu 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

 

41 

muammolarning  mavjudligi  paxtachilik  tarmog’ida  mahsulot  tannarxi    hisoblash 

uslubiyotiga ta’sir qilib, uni xarajatlar hisobi uslubiyoti bilan birga, takomillashtirish 

zaruriyati mavjudligini belgilab beradi. 

2)  Paxtachilik  tarmog’ida  ishlab  chiqarish  xarajatlari  va  mahsulot  chiqishining 

dastlabki  buxgalteriya  hisobini  tashkil  etish  va  yuritishda  buxgalteriya  hujjatlarini 

turkumlash,  bir-birini  takrorlashlarga  yo’l  qo’ymaslik,  rekvizitlarning  axborotlar 

to’laligini saqlagan holda bo’lishi, unifikasiyalashtirish va standartlashtirish, qog’ozni 

tejash  va  elektron  shaklga  o’tish  dolzarb  muammolardan  hisoblanadi.  Buxgalteriya 

hisobining  "1S-  Buxgalteriya"  yoki  BEM  elektron  dasturlarni  qo’llashda  kerek.  Bu 

eesa dastlabki hisobni takomillashtirish bilan birga, hisob ma’lumotlarini to’laligi va 

tezkorligini oshirib, qog’ozlarni tejash, elektron axborot almashinuvini  yaxshilashga 

olib kelib, boshqaruvchilarni o’z vaqtida to’liq axborotlar bilan ta’minlash  imkonini 

yaratadi. 

3).Paxtachilik  tarmog’ida  ishlab  chiqarish  xarajatlari  va  mahsulot  chiqishining 

sintetik  va  analitik  hisobini  tadqiq  etganimizda,  bevosita  paxtachilik  tarmog’iga 

tegishli  bo’lmagan  xarajatlar,  jumladan  boshqaruv  xarajatlari,  elektr  energiya 

xarajatlari    va  boshqalar  paxtachilik  tarmog’i  xarajatlariga  qo’shib  yuborilganligi  

ma’lum bo’ldi. Shuning uchun bevosita paxtachilikka tegishli xarajatlarni paxtachilik 

xarajatlariga  olib  borish  hamda  paxtachilik  xarajat  moddalariga  quyidagi  xarajat 

moddalari qo’shishni taklif etamiz:  

-o’z yordamchi ishlab chiqarish ish va xizmatlari; 

-chetdan bajarilgan ishlar va ko’rsatilgan xizmatlar.. 

Ushbu  xarajat  moddalarini  qo’shilishi  paxtachilik  xarajatlarini  hisobga  olishni 

yanada  aniqlashtirib,  har  bir  xarajat  turini  nazorat  qilish  va  boshqarishni  yanada 

ixchamlashtiradi.  

4).Paxtachilik  tarmog’ida  ishlab  chiqarish  xarajatlari  va  mahsulot  chiqishi 

hisobini  hisob  registrlarida  yuritishni  yanada  takomillashtirish  maqsadida,  mahsulot 

chiqarish  xarajatlari  va  mahsulot  chiqishi  hisobini  O’zbekiston  Respublikasi  Adliya 

vazirligida 2008-yil 26-martda 1781-son bilan ro’yxatga olingan Moliya vazirligi va 

Qishloq va suv xo’jaligi vazirligining 2008-yil 21-yanvardagi 1, 1/2-son qarori bilan 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

 

42 

tasdiqlangan "Fermer xo’jaliklarida buxgalteriya hisobining soddalashtirilgan tizimini 

tashkil etish to’g’risida Nizom"da taklif etilgan hisob registrida yuritish taklif etiladi. 

Ushbu  takliflar  fermer  xo’jaligida  qo’llanilashi  bir  tomondan  sotish 

operasiyalarini  sotish  kanallari  bo’yicha  alohida  hisobga  olib  borishni  ta’minlasa, 

ikkinchi tomondan mahsulot sotishdan olinadigan daromadlarni «Moliyaviy natijalar 

to’g’risidagi  hisobot»da  to’liq  hisobga  olinishini,  paxta  yetishtirish  bo’yicha 

moliyaviy  natijalarni  ishonchli  aniqlanishini,  «Buxgalteriya  balansi»da  aylanma 

mablag’lar  tarkibida  tayyor  mahsulotlarni  to’liq  aks  ettirilishini  ta’minlaydi.  Bu 

paxtachilik tarmog’ida ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulot chiqishining dastlabki, 

sintetik  va  analitik  hisobini  takomillashtirish  bilan  birga,  hisob  axborotlarini 

ishonchliligini  ta’minlab,  xarajatlarni  nazorat  qilish  va  boshqarish  asosida 

kamaytirish imkonini beradi. 

5)  Xarajatlar  mahsulotni  sotish  bahosi  bo’yicha  baholangandagi  mahsulot 

qiymatiga  mos  taqsimlanadi.  Ishlab  chiqarilgan  mahsulot  tannarxini  iqtisodiy 

asoslangan holda aniqlash, har bir turdagi ishlab chiqarilgan mahsulotdan olinayotgan 

iqtisodiy  samarali  to’g’ri  aniqlashga  olib  keladi.  Shuning  uchun  har  bir  turdagi 

mahsulot  ishlab chiqarish  uchun qilingan  xarajatlarni to’g’ri aniqlash  har  bir  xarajat 

obyekti bo’yicha  hisobga olib borilgan  xarajatlarni kalkulyasiya obyektlari o’rtasida 

tegishli  tartibda  taqsimlash  zarur.  Xarajatlarni  qaysi  ekin  turiga,  chorva  moli  turiga 

yoki  ish,  xizmat  turiga  olib  boriladigan  bo’lsa,  o’sha  xarajat  obyekti  deyiladi. 

O’simlikchilik  tarmog’i  xarajat  obyektlari  bo’lib  qishloq  xo’jalik  ekinlari,  qishloq 

xo’jalik ishlari, tugallanmagan ishlab chiqarish va boshqa obyektlar hisoblanadi. 

      Haqiqiy  tannarxi  aniqlanadigan  mahsulot,  ish,  xizmat  turiga  kalkulyasiya 

obyekti  deyiladi.  Kalkulyasiya  obyekti  qishloq  xo’jalik  korxonalarida  asosiy  va 

yondosh  mahsulotlar  hisoblanadi.  Qo’shimcha  mahsulotlar  kalkulyasiya  obyekti 

bo’lmaydi.  Mahsulot  tannarxini  aniqlashda  asosiy  muammo  bo’lib,  xarajatlarni 

kalkulyasiya obyektlari o’rtasida taqsimlash hisoblanadi. 

6)  Fermer  xo’jalikda  olingan  paxta  xom  ashyosi  daromadga  olingan,  ammo 

paxtani  yig’ishtirib  olgandan  so’ng  g’o’zapoya  daromadga  olinmagan.  Agar  fermer 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

 

43 

xo’jalikda  qo’shimcha  mahsulot  sifatida  g’o’zapoya  ham  daromadga  olinganda 

paxtaning tannarxi yanada pasaygan bo’lar edi.  

Paxta  tannarxining  pasayishi  foydaning  ko’payishiga  olib  keladi.  Foydaning 

ko’payishi esa fermer xo’jaligi iqtisodiyotining mustahkamlanishiga olib keladi.       

Paxta  yetishtirish  samaradorligi  ko’rsatkichlaridan  biri  bo’lib  mahsulot  tannarxi 

hisoblanadi. Xo’jalikda 1 sentner paxtaning tannarxi 2011  yilda 2009  yilga  nisbatan 

2919  so’mga  pasaygan.  Ammo,  bu  hali  mavjud  imkoniyatlardan  to’liq  foydalanildi 

degani emas. 

Ishda  paxta  tannarxiga  ta’sir  etuvchi  omillar  (bir  gektarga 

sarflashgan harajat va hosildorlikni o’zgarishi) ta’siri aniqlangan. 

 

Ushbu  tahlil  natijalaridan  kelib  chiqib  xo’jalik  kelajakda  paxta  hosildorligini 

yanada  oshirish  va  harajatlar  ustida  yetarli  darajadagi  nazoratni  ta’minlab  paxta 

yetishtirish tannarxini pasaytirish choralarini ko’rish lozim. 

 

Mahsulot  tannarxini  pasaytirish  qator  omillar  bilan  bog’liq  bo’lib  ular  har  bir 

xarajatni shakllanishi, uning iqtisodiy jihatdan asoslanganligi, mahsulotni o’z vaqtida 

yo’qotishlarsiz  qabul  qilinishini  nazorat  qilinishi,  ularni  o’z  vaqtida    taxlil  qilib 

borishini  toqoza  etadi.    Shuningdek,  xo’jalik  paxtachiligida  ilg’or  texnologiyalarni 

joriy  etish  va  ichki  imkoniyatlarni  ishga  solish  orqali  ham  tannarxni  pasaytirish 

imkoniyatlariga erishish mumkin. 

 

Xo’jalik  kelajakda  yetishtiriladigan  paxta  sifatini  yaxshilanishiga  erishishi,  uni 

tannarxini pasaytirish choralarini ko’rish bilan birga ular hisobini to’g’ri va obyektiv 

bo’lishiga  erishishi  lozim.  Shunda  xo’jalik  yuqoridagi  paxta  yetishtirish 

samaradorligini  oshirish  imkoniyatlaridan  to’laroq  foydalangan  ishlab  chiqarish 

moliya faoliyatini yanada yaxshilanishiga erishiladi. 

 

 

 

 

 

 

 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

 

44 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI 

1. 

O’zbekiston Respublikasi  konstitusiyasi.  – T.: “O’zbekiston”, 2008. -40 

b. 

2. 

O’zbekiston Respublikasi Yer kodeksi. -T.: “O’qituvchi”, 1998. -53 b. 

3. 

O’zbekiston  Respublikasi  Mehnat  kodeksi.  –T.:  “Adolat”,1999.  -14 

aprel. 188 b. 

4. 

O’zbekiston Respublikasining Qonuni (Yangi tahrirda.) Fermer xo’jaligi 

to’g’risidagi // Xalq so’zi,  2004. – 15 oktyabr. 

5. 

O’zbekiston  Respublikasining  Qonuni  “Mulkchilik  to’g’risida” 

O’zbekiston Respublikasi qonun va farmonlari. –T.: “O’zbekiston”, 1992. -46 b. 

6. 

Karimov  I.A.  Qishloq  xo’jaligi  taraqiyoti  –to’kin  hayot  manbai.  –T.: 

O’zbekiston, 1998. -330 b. 

7. 

Karimov  I.A.  Mamlakatimizni  modernizatsiya  qilish  va  yangilashni 

izchil davom ettirish -  davr talabi: O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasida 

2008  yilda  mamlakatimizni  ijtimoiy-iqtisodiy    rivojlantirish  yakunlari  hamda  2009 

yilda  iqtisodiy  islohotlarni  chuqurlashtirishning  eng  muhim  ustuvor  yunalishlariga 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

 

45 

bag’ishlangan  Vazirlar  Mahkamasi  majlisidagi  ma’ruzasi.  //Xalq  so’zi,  2009.  -14 

fevral. 

8. 

Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida 

uni bartaraf etishning yo’llari va choralari. – T.: O’zbekiston, 2009.- 44 b. 

9. 

Karimov  I.A.  Asosiy  vzifamiz  –  Vatanimiz  taraqqiyoti  va  xalqimiz 

faravonligini  yanada  yuksaltirish.  O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasida 

2009  yilda  mamlakatimizni  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlantirish  yakunlari  hamda  muhim 

ustuvor  yunalishlariga  bag’ishlangan  Vazirlar  Mahkamasi  majlisidagi  ma’ruzasi.  // 

Xalq so’zi,  2010. -30 yanvar. 

10.  Karimov  I.A.  BMT  sammiti  mingyillik  rivojlanishi  maqsadlariga 

bag’ishlangan yalpi majlisdagi nutqi. // Xalq so’zi, 2010. -22 sentyabr. 

11.  Karimov  I.A.  Mamlakatimizda  demokratik  islohotlarni  yanada 

chuqurlashtirish  va  fuqarolik  jamiyatini  rivojlantirish  konsepsiyasi.  O’zbekiston 

Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik va Senatining qo’shma majlisidagi ma’ruzasi. 

// Xalq so’zi,  2010. -13 noyabr 

12.  Karimov  I.A.2012  -  yil  Vatanimiz  taraqqiѐtini  yangi  bosqichga 

ko’taradigan yil bo’ladi. //Xalq so’zi, 20.01.2012y 

13.  O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 18 mart 1998 yil PF-1978-sonli 

farmoniga  1-ilova.  1998-2000  yillardagi  davrda  qishloq  xo’jaligidagi  iqtisodiy 

islohotlarni 

chuqurlashtirish 

Dasturi. 

Qishloq 

xo’jaligida 

islohotlarni 

chuqurlashtirishga doir qonun va me’yoriy hujjatlar to’plami. – T., 1998. 

14.  O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2003 yil 24 martdagi “Qishloq 

xo’jaligida  islohotlarni  chuqurlashtirishning  eng  muhim  yunalishlari  to’g’risida”gi 

Farmoni. // Qishloq xo’jaligida iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning asoslari. –

T.: Fan, 2003. 

15.  O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2003 yil 27 oktyabrdagi “2004-

2006 yillarda fermer xo’jaliklarini rivojlantirish konsepsiyasi to’g’risida”gi Farmoni. 

//  Qishloq  xo’jaligida  iqtisodiy  islohotlarni  chuqurlashtirishning  asoslari.  –T.:  Fan, 

2003. 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

 

46 

16.  O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  Farmoni  Oziq-ovqat  ekinlari 

maydonlarini  optimallashtirish  va  ularni  yetishtirishni  ko’paytirish  chora-tadbirlari 

to’g’risida. 2008. -20 sentyabr. 

17.  O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  2005-2007  yillarda 

fermer xo’jaliklarini jadal rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risdagi 607-sonli qarori. 

2004.-24 dekabr. 

18.  O’zbekiston  Respublikasi  QSXV  04.08.2006  y.  169-son  buyrugi  bilan 

tasdiklangan  Paxta  yetishtiruvchi  qishloq  xo’jalik  korxonalariga  topshirgan  paxta 

xosilidan ularga tegishli bo’lgan paxta sheluxa va kunjarasini kaytarish tartibi to’grisi   

Nizom. –T., 2006. 

19.  O’zbekiston  Respublikasi  VM  19.10.2005  y.  232-son  Qarori  Paxta 

tolasini  xorijiy  investisiyalar  ishtirokidagi  korxonalarga  sotish  mexanizmini  yanada 

takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida. –T., 2005. 

20.  VM 05.02.1999  y. 54-son  Qaroriga  ilova  Mahsulot  (ishlar,  xizmatlar)ni 

ishlab  chiqarish  va  sotish  xarajatlarining  tarkibi  hamda  moliyaviy  natijalarni 

shakllantirish tartibi to’g’risida Nizom -T., 1999. 

21.  Abdug’aniyev A., Abdug’aniyev A.A.  Qishloq xo’jalik iqtisodiyoti. –T.: 

O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Adabiyot Jamg’armasi, 2004.  -320 b. 

22.   Abdullayev  A.A.,  Aybeshov  X.A.  Fermer  xo’jaligi  iqtisodi.  –T.: 

Aloqachi, 2008.  -230 b. 

23.  Abdug’aniyev  A.,  Murtazayev  O.,  Mirzayev  J..  Paxtachilik 

majmuasining  ko’rsatkichlarini  hisoblashni  takomillashtirish.  Qishloq  taroqiyoti  va 

farovonligini  oshirishda  agrar  fanlar  yutuqlarining  o’rni.  Respublika  ilmiy-amaliy 

konferensiyasi. – Samarqand, 2009. 47-49 betlar. 

24.  Astanov 

A. 

Paxtachilik 

majmuasi 

tarmoqlarining 

iqtisodiy 

samaradorligiga  ta’sir  etuvchi  omillar  tahlili.  Qishloq  taroqiyoti  va  farovonligini 

oshirishda agrar fanlar yutuqlarining o’rni. Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi. – 

Samarqand, 2009. 58-60 betlar. 

25.  Vahobov.A.V,      Ibrohimov.A.T,    Eshonqulov.N.F.  Moliyaviy    va  

boshqaruv  tahlili.   –T.,  2005.- 423 b.  

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

 

47 

26.  Murtazayev  O.  Paxtachilik  agrosanoat  majmuasi  samaradorligini 

oshirish muammolari. Monografiya. –T.: FAN, 2005.- 236 b 

27.  Jurayev  F.  Qishloq  xo’jaligi  korxonalaridaishlab  chiqarishni  tashkil 

etish. –T.: “Istiqlol”, 2004. -425 b. 

28.  Ismoilov A., Murtazayev O. Qishloq xo’jalik iqtisodiyoti. –T.: “Moliya”, 

2005. -453 b. 

29.  Umurzoqov  U.T.,  Toshboyev  A.Sh.,  Rashidov  Sh.,  Toshboyev  A.A. 

Qishloq xo’jaligi iqtisodiyoti va menejmenti. –T.: “Iqtisod-moli”, 2008. -285 b. 

30.  Umurzoqov  U.T.,  Toshboyev  A.Sh.,  Toshboyev  A.A.  Fermer  xo’jaligi 

iqtsodi. –T.: “Iqtisod-moliya”, 2008. -213 b. 

31.   O’razov  K.B.,    Voxidov  V.S.  Boshqa  tarmoqlarda  buxgalteriya 

hisobining xususiyatlari.-T.: “ADIB NAShRIYoTI”. 2011 y. -487 b 

32.  Ochilov I., Qurbonov J. Moliyaviy hisob. – T., 2007. -126 b. 

33.   Qudratov T.Q., Fayziyeva N.R. Qishloq xo’jalik korxonalarining tahlili. 

-Samarqand, 2010. -215 b. 

34.  Qudratov T.Q. Qishloq xo’jalik faoliyati tahlili. //Ma’ruza matnlari kursi. 

-Samarqand, 2009. 183 b. 

35.   Qudratov T.Q., Ibragimov M. Iqtisodiy tahlil. // O’quv qo’llanma. “Ilm 

ziyo”, 2008.-176 b. 

36.  Pardayev. M. Q.  Iqtisodiy  tahlil  nazariyasi.  – Samarqand,  2005.- 253 

b. 

37.  Ergashev  R.X.  Qishloq  xo’jaligi  iqtisodiyoti.  –T:  “Extremum  press”,  

2012. -123 b. 

38.  www.investuzbekistan.uz – O’zinfoinvest Davlat agentligi sayti. 

39.  www.agro.uz – Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi sayti 

40.   www.edu.uz  - Oliy ta’lim sayti 

41.  www.lex.uz –qonun hujjatlari sayti 

42.  www.mineconomy.uz - Iqtisodiyot vazirligi ma’lumotlari 

43.  www.samqxi.uz– Samarqand qishloq xo’jalik instituti sayti 

44.   www.ziyonet.uz  – Ziyonet ta’lim portali 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

 

 

48 

45.  www.stat.uz – Statistika Davlat Qo’mitasi sayti

 

46.  Jomboy tumani Qishloq va suv xo’jalik bo’limi ma’lumotlari 

 

47.  Jomboy  tumani    Yulduz  nomli  fermer  xo’jaligining  2009-2011  yillik 

hisobotlari. 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com