Mavzu: O`zbekiston xududida ibtidoiy davr san’ati. Reja: O’zbekistonning madaniyati va san’ati tarixi fanining predmeti, maqsad va vazifalari. Ibtidoiy davr madaniy bosqichlari. Ibtidoiy davrning ma`naviy madaniyat Tosh davri madaniyati

. Ikkinchi davr – eramizgacha I ming yillikning birinchi yarmi Ilk davlatchilik tuzilmalari san’ati va hunarmandchiligi. Bu Baqtriya, Sug‘d, Xorazmning tarixiy-madaniy viloyatlari shakllanishi davri bo‘lib, bunda siyosiy hokimiyatning tarmoqlangan tizimli davlatlarning dastlabki shakllarini ko‘rish mumkin. San’atda ikkita yorqin yo‘nalish namoyon bo‘ladi, ulardan biri sug‘oruvchi dehqonchilik, boshqasi ko‘proq ko‘chmanchi va yarim ko‘chmanchi chorvachilik bilan mashg‘ul mintaqalarning rivojlanishi bilan bog‘liq. O‘zbekiston turli viloyatlarida ilk davlatchilik shakllanishiga muvofiq holda madaniyat va san’atning mahalliy xususiyatlari yuzaga kela boshlaydi.

Uchinchi davr – eramizgacha IV asr oxiri – eramizning IV asri qadimgi va antik davrlar san’ati va davlatchiliga tarixi. Bu O‘rta Osiyo viloyatlarining hokimlik sifatida Ahmoniylar davlati va Aleksandr Makedonskiy saltanati tarkibiga kirish doirasida mahalliy davlatchilikning shakllanish vaqti. Bir vaqtning o‘zida mahalliy davlatchilik uyg‘onishi jarayoni sodir bo‘ladi (Xorazm, Farg‘ona, Sug‘d, Qang‘yuy). Bu davr madaniyati va san’ati unga zamondosh bo‘lgan «Eron-ahmoniy va sak-skif san’ati (Amudaryo xazinasi) bilan aloqada rivojlanadi». Yunon-Baqtriya va Xorazm antik san’ati rivoji mahalliy an’analariga tayanadi (Baqtriya, Xorazm) va unga mahalliy san’at bilan qorishib ketgan sharqiy ellinizm ta’siri sezilarli bo‘lgan.

. Musulmonlar o‘rta asr shaharlari qiyofasi ko‘proq sajdagohlar-masjidlar, madrasalar, minoralar va hokazolarda namoyon bo‘lgan. Bular shahar hayotining umumiy muhitiga yangi ravonlik va mantiqiy ifodani olib kiradi. Qurilish va bezak – pardoz ashyosi sifatida pishiq g‘ishtdan foydalaniladi. IX – XII asrlarda yanga bezak usuli shakllanib va rivojlanib boradiki, u islom o‘rta asr san’atiga asos soladi. Tasviriy madaniyat o‘rniga bezak san’ati keladi va u musulmon madaniyatining negizlaridan biri bo‘lib qoladi. Umumislom san’ati doirasida O‘rta Osiyoning ikki daryo oralig’ida o‘z estetik san’ati shakllanib, u ko‘proq bo‘lajak O‘zbekiston hududi asosi – Movarounnaxr davlatchiligi va ijtimoiy-siyosiy rivojlanishi xususiyati bilan bog‘liq.