Mavzu: O’zbek xalq o’yinlarining rivojlanish tarixi

O’z zamonasida kuch va qudrati bilan butun dunyoni qoyil qoldirgan buyuk sarkarda davlat arbobi Amir Temur “Tadbirkor, baquvvat, shijoatli bir kishi ming kishidan afzal”-deb aytgan edi. Milliy o’yinlarimiz serharakatligi barcha organizm va muskullarni o’stiruvchanligi, chidamlilikka o’rgatuvchi, chiniqtiruvchi harakatlardan tashkil topganligi bilan boshqa xalqlar o’yinlaridan tubdan farq qiladi. Xalqimiz orasida har bir faslga mos o’yinlar mavjud bo’lib o’ynalib kelingan. O’zbek milliy o’yinlari qat’iyligi, har tomondan qulay yaratilganligi uchun xam katta-yu kichik va hatto xotin-qizlar tomonidan sevib o’ynalgan. Ota-bobolarimiz o’z farzandlarini qiyinchiliklar oldida dovdiramaslik, qo’rqmaslik ruxida tarbiyalab uni yechishga o’rgatganlar. Ko’p yillar davomida yiqqan malakalariga tayanib o’z farzandlariga badan tarbiya va aqliy o’yinlardan foydalanish yo’l -yo’riqlarini ko’rsatganlar.

Bu o’yinlar xalq kayfiyatini ko’targan, tetiklashtirib kuch bergan. Ayniqsa, bahorgi va kuzgi fasllarga mos bo’lgan o’yinlarni butun-butun qishloqlar o’ynashib, o’zlarini shod etishga harakat qilganlar. Bu o’yinlar hosil bayramlarida. Sayl va to’ylarda tantanali ravishda o’tkazilgan. Eng kuchli qo’rqmas, botir, chaqqon ishtirokchilar taqdirlangan va sovrinlar olgan. Bu esa o’zbek badantarbiya o’yinlarining rivojlanishiga katta yo’l ochib bergan.

Bu o’yinlar xalq kayfiyatini ko’targan, tetiklashtirib kuch bergan. Ayniqsa, bahorgi va kuzgi fasllarga mos bo’lgan o’yinlarni butun-butun qishloqlar o’ynashib, o’zlarini shod etishga harakat qilganlar. Bu o’yinlar hosil bayramlarida. Sayl va to’ylarda tantanali ravishda o’tkazilgan. Eng kuchli qo’rqmas, botir, chaqqon ishtirokchilar taqdirlangan va sovrinlar olgan. Bu esa o’zbek badantarbiya o’yinlarining rivojlanishiga katta yo’l ochib bergan.

O’zbek xalq o’yinlari kichik yoshdagi bolalarda bilish imkoniyatlari va tafakkurini rivojlantirish, ular xotirasini buyumlar hamda tabiat ijtimoiy hayot voqealari to’g’risidagi turli ma’lumotlar bilan boyitish, so’z boyligini ko’paytirish, ma’naviy qiziqish va ehtiyojlarini tarbiyalashning ajoyib manbai hisoblanadi. O’zbek xalq o’yinlarining juda katta tarbiyaviy imkoniyatlarini bolalarda qat’iylik va dadillik kabi iroda sifatlari shakllanishida ko’rishimiz mumkin.