Mavzu: O`zbek orfografiyasi va uning boshlang`ich ta’lim dasturi hamda darsliklarda aks etishi, o`rgatishga tavsif

O„qitish tamoyillari 

Mazmuni 

Masalan 

1.  Til 

materialiga, 

nutq 

organlarining  o‗sishiga, 

nutq 

malakalarining 

to‗g‗ri 

rivojlanishiga 

e‘tibor berish tamoyili 

Eshituv 

va 

ko‗ruv 

ko‗rsatmaliligini 

ta‘minlashni 

va 

nutq 

organlarini 

mashq 

qildirishni talab etadi. 

Gapirib 

berish, 

ifodali 

o‗qish, 

ichida gapirish  

2.  Til ma‘nolarini tushunish 

tamoyili 

So‗zni,  morfemani,  so‗z 

birikmasini, gapni tushunish 

borliqdagi  ma‘lum  voqea-

hodisalar 

o‗rtasidagi 

bog‗lanishni 

aniqlsh 

demakdir.    Bu  tamoyilga 

amal  qilishning    sharti 

tilning  hamma  tomonlarini, 

tilga  oid  barcha  bo‗limlarni 

o‗zaro  bog‗langan  holda 

o‗rganish. 

Morfologiyani 

sintaksisga 

tayangan 

holda 

o‗rganish 

(so‗z 

turkumlarinng 

gapdagi 

vazifasi), 

so‗zni 

morfemik 

tahlil  qilish  orqali 

uning 

ma‘nosiga 

tushunish. 

3.  Tilga sezgirlikni o‗stirish 

tamoyili 

Tilnin 

tuzilishi, 

izchil 

tizimini 

fahmlab 

olmay 

turib  uni  yodda  saqlab 

bo‗lmaydi.  

Gaplashish,  o‗qish, 

eshitish. 

4.  Nutqning 

ifodaliligiga 

baho berish tamoyili 

Til  hodisalarini  tushunmay 

turib  savodli  yozish,  nutq 

madaniyati 

vositalarining 

xabar 

berish 

vazifasini 

tushunish  bilab  bir  qatorda 

uning 

ifodaliligini 

Badiiy 

adabiyotlardan, 

tilning 

uslubiy 

xususiyatlari 

aniq 

ifodalangan  boshqa 

matnlardan 

---

71 

 

 

tushunishni,  mazmuninigina 

emas,  balki  so‗z  va  nutq 

birliklarining, 

tilning 

boshqa 

badiiy-tasviriy 

vositalarining 

hissiy 

bo‗yqdorligini 

ham 

tushunishni ko‗zda tutadi. 

foydalanish 

mumkin. 

5.  Og‗zaki  nutqni  yozma 

nutqdan 

oldin 

o‗zlashtirish tamoyili 

Kishi 

nutqining 

rivoj- 

lanishiga  ta‘sir  etadi  va  til 

o‗qitish 

metodikasini 

tuzishda xizmat qiladi.  

Rasm 

asosida 

suhbat, 

savollarga 

javob, 

og‗zaki 

hikoyalar tuzish. 

 

4-ilova. Chiroyli yozuv qoidalari 

 

1. Partada to‗g‗ri o‗tirish, ruchkani to‗g‗ri ushlash, daftarni to‗g‗ri tutish 

2. O‗quvchilarni mayda harflar bilan yanada tezrоq yozishga o‗rgatish. 

3.  Kichik  harflarni  bir  хil  balandlikda,  bоsh  harflarni  bir  хil  balandlikda  bir 

tekis qilib yozishga o‗rgatish. 

4. Tez yozishga o‗rgatuvchi mashqlarni muntazam o‗rgatish. 

5. Ayrim kichik va bоsh harflarni tez yozish uchun mоslashtirish.