Mavzu: O`zbek orfografiyasi va uning boshlang`ich ta’lim dasturi hamda darsliklarda aks etishi, o`rgatishga tavsif

4.Bo„g„in va bo„g„in ko„chirish imlosi. 

Havo  oqimiga  berilgan  zarb  bilan  aytiladigan  tovushlar  ayrim  bir  tovush 

bo‘g‘in deyiladi. Onamiz so‗zida uch bo‗g‗in bor:  o–na–miz. Birinchi bo‗g‗in bir 

tovushdan,  ikkinchi  bo‗g‗in  ikki  tovushdan,  uchinchi  bo‗g‗in  esa  uch  tovushdan 

iborat. 

O‗zbek  tilida  bo‗g‗in  unlisiz  tuzilmaydi.  So‗zda  qancha  unli  tovush  bo‗lsa, 

unda shuncha bo‗g‗in mavjud bo‗ladi. Ayrim bir unli tovush mustaqil bo‗g‗in tuza 

oladi,  lekin  undosh  tovush  bo‗g‗in  tuzolmaydi,  undoshlar  unli  tovush  bilan 

birgalikda bo‗g‗in hosil qiladi. 

So‗zlarda bo‗g‗inlar bittadan to‗rttagacha tovushlardan, o‗zlashtirma so‗zlarda 

esa 5 tagacha bo‗ladi. 

Misollar:  o–ta,  o–i–la,  ra–di–o,  berk,  pro–gram–ma,  sprav–ka,  tekst,  shax–

miat, shtam, qirq, san‘–at. 

Bo‗g‗inlar  unli  yoki  undosh  bilan  tugashiga  qarab  ikki  xil  bo‗ladi:  1)ochiq 

bo‗g‗in  –  unli  bilan  tugaydi:  a–ka,  da–la,  o–na;  2)yopiq  bo‗g‗in  –  undosh  bilan 

tugaydi: mak–tab, bog‗–bon, qish–loq, kol–xoz. 

So‗z  o‗rinlaridan  birini  boshqalariga  nisbatan  kuchliroq  ovoz  (yoki  ohang) 

bilan aytilishi urg‗u deyiladi. Urg‗u odatda unli tovushga tushadi.