Mavzu: “O’rtacha miqdorlar”

MODA VA MEDIANA

Bu erda: Mo – moda;
Xo(moda) – moda oralig'i (intervali)ning qo'yi chegarasi;
do(moda) – moda oralig'i (intervali)ning kattaligi;
f1 – moda oralig'i (intervali)ning oldingi chegarasidagi vazni;
f2 – modani o'z ichiga olgan oraliq (intervali)ning vazni (varianti, uchrashish, tezligi);
f3 – moda oralig'i (intervali)ning keyingi chegarasidagi vazni.

MODA VA MEDIANA

STATISTIKADA MEDIANA deb, o'rganilayotgan to'plamni teng ikkiga bo'luvchi ko'rsatkichga aytiladi. Buni hisoblashda quyi-dagi formula qo'llaniladi:

MODA VA MEDIANA

Bu erda: Me – mediana;
Xo(med) – mediana oralig'i (intervali)ning quyi chegarasi;
d(med) – mediana oralig'i (intervali)ning kattaligi;
∑f- variantalar soni yig'indisi;
fm – mediana oralig'i (intervali)ning vazni;
Sm-1 – mediana oralig'i (intervali) ning oldingi chegarasidan jamlangan vaznlar yig'indisi.

MODA VA MEDIANA

Moda va Mediananing qiymati o'rganilgan qatordagi tafovutga ham, vaznlar salmog'iga ham bog'liq emas. Shuning uchun ham moda va medianada to'plamning muhim xususiyatlari o'z aksini topa olmaydi.
Bu esa Moda va Mediananing faqat ayrim xususiy masalalarni echishda, ya'ni to'plam o'rtasidagi ko'rsatgichga mos tushuvchi optimal (me'yoriy) miqdorlarni aniqlashda ishlatilishiga olib keladi. Shu holatlardan kelib chiqqan holda, moda va mediana o'rtacha miqdor funktsiyasini bajara olmaydi. Ularning qiymati faqatgina simmetrik qatorlarida o'rtacha qiymatiga mos tushishi mumkin.

MODA VA MEDIANA

MODA VA MEDIANADAN AMALIYOTDA QUYIDAGI SOHALARDA QO'LLANILADIB KELINMOQDA:
MODA KO'RSATKICHI - xalqning eng ko'p talabi bo'lgan kiyim-kechaklar va oyoq kiyimlari ishlab chiqarilishini rejalash-tirishda, yo'lovchi tashish yo'nalishini o'rganishda, dehqon bozorlaridagi umumiy tovar aylanishi va narxlarning o'zga-rishini aniqlaщda keng qo'llaniladi.
MEDIANA KO'RSATKICHI – ishlab chiqarilgan maxsulotlarning sifatini nazorat qilish, yoqilg'i quyish shaxobchalarini qurish loyihalarini tuzishda, maktablar qurishda keng qo'llaniladi.