Mavzu: Organizmning ichki muhiti va qon fiziologiyasi Reja: Organizmning ichki muhiti haqida tushuncha

Mavzu: Organizmning ichki muhiti va qon fiziologiyasi

Reja:

1. Organizmning ichki muhiti haqida tushuncha

2. Hujayra ichi suyuqliklari

3. Hujayralararo suyuqliklari

4. Qon. Qonning tarkibi va vazifalari

5. Qon gruppalari va rezus faktor

6. Limfa

Organizm ichki muhiti
Hujayra ichidagi suyuqliklar
Hujayra tashqarisidagi suyuqliklar
Hujayra tashqarisidagi suyuqliklari
Hujayralararo suyuqliklar
Tomir Ichidagi suyuqliklar

Hujayra ichi suyuqliklari Bu organizmda mavjud bo'lgan va hujayralardan tashqarida joylashgan barcha suyuqlikdir. Bunga interstitsial suyuqlik, plazma va ba'zi bir maxsus bo'limlarda mavjud bo'lgan oz miqdordagi moddalar kiradi.

Hujayralararo suyuqliklar Hujayralararo suyuqlik bilan qon plazmasi tarkibi juda yaqin va faqat qon plazmasida ko’p oqsil bo’lishi bilan farqlanadi.

Qon suyuq biriktiruvchi to'qima.
U qizil rangli, yopishqoq va xira bo'ladi.
Reaksiyasi kuchsiz ishqoriy va ta'mi sho'rroq.
Qon
1. (Rangsi) Qonning suyuq qismi
{Qon plazmasi}
55-60%
2. (Qizil) Qonning quyuq qismi
{Qonning shaklli elementlari}
40-45%

1.Qon plazmasi Qonning suyuq qismi bo'lib, oqsil tabiatiga ega. U sal sarg'ish, tiniq, yopishqoq suyuqliklardir. Tarkibi: suv, oqsillar, yog'lar, uglevodlar, mineral tuzlar, gormonlar, fermentlar, antitelo va erigan holdagi gazlar 2.Qonning shaklli elementlari a)eritrotsitlar b) leykotsitlar va c) trombotsitlar

Eritrotsitlar

Leykotsitlar

Trombotsitlar

Qon tomirlarda aylanib yurar ekan, suyuq qismi to'qimalarga , to'qimalar orasidagi qavatlarga va limfa kapilyarlariga chiqib , to'qima suyuqligi va limfaga aylanadi. Odam tinch turgan paytda qonning hammasi 2 ga bolinib turadi. Qonning bir qismi(55%) tanadagi qon tomirlarda aylanib turadi. Bunga "aylanib turgan qon" deyiladi. Qolgan qismi (45%) "depo deb ataladigan turli organlarda : taloq, jigar, opka , teri osti kletchatkasining kapilyarlarida bo'ladi. "Depolangan qon " deb shunga aytiladi

Qonning organizmdagi vazifalari

LimfaOdam tanasida taxminan. 1-2 litr limfa boʻladi, u limfa kapillyarlari, limfa tomirlari va limfa yoʻllari boʻylab harakat qilib, venoz qonga quyiladi. Limfa suyuq qism (limfoplazma) va shaklli elementlardan tashkil topgan. Limfoplazma tarkibiga oqsillar, glyukoza, mineral moddalar, neytral yogʻlar kiradi. Limfaning shaklli elementlari limfotsitlar, monotsitlar va leykotsitlarnnt baʼzi turlaridan iborat. Biroq aʼzo faoliyati kuchayganda unda limfa hosil boʻlishi tezlashadi. Limfaning miqdori va kimyoviy tarkibi, jumladan, undagi yogʻ va oqsilning foiz miqdori uning qaysi aʼzodan oqib kelishiga, mazkur aʼzodagi moddalar almashinuvining xususiyatlariga bogʻliq.i.

Masalan, yogʻli ovqat yegandan soʻng ichak limfa tomirlarida koʻp miqdorda yogʻ boʻlganligi tufayli limfa oq rangga kiradi. Ichki sekretsiya bezlaridan oqadigan limfada esa maʼlum miqdorda gormonlar boʻladi. Limfa tugunlarida limfa limfotsitlar bilan boyiydi. Limfa tugunlaridan bir necha marta oqib oʻtib, filtrla-nadi.