Mavzu; Organik kimyoni o’qitishda didaktik o’yin texnologiyasidan kognitiv faollik va bilim, sifatini oshirish vositasi sifatida foydalanish metodikasi Mundarija Kirish Reja; I bob

Yangi mavzu bayoni: Kundalik hayotimizda turli hodisalar sodir
bo’layotganining guvohi bo’lamiz va ularni kuzatamiz. Masalan, idishda turgan 48
suvning hajmi (miqdori)ning kamayishi, shisha buyimning tushib sinishi, gazning,
yog’ochning va komirning yonishi, muzning suyuqlanishi, temir buyimlarning
zanglashi va hokazo.
Agar bu hodisalar o’rganilib tahlil qilinsa, ayrim hodisalar natijasida
buyimning shakli va moddaning “ichki o’zgarishi” bir turdan boshqasiga aylanishi
tufayli sodir bo’layotganini bilamiz. Bu hodisalarni ikki turga bo’lishimiz
mumkin.
1) fizikaviy hodisalar
2) kimyoviy hodisalar

Lekin shunday hodisalar borki, ularni aniq bir hodisalar qatoriga kiritib bo’lmaydi. Masalan g’ovak spirt yuzasiga gazsimon yoki suyuq modda malekulalarining yutilishi, gazlama yoki silikat buyimlari sirtiga ranglarning qoplanib qolish kabilardir. Bu jarayonlarda bir vaqtda ham fizik, ham kimyoviy hodisalar ro’y beradi. Shu boisdan bular fizik-kimyoviy jarayonlar qatoriga kiritiladi.

Kimyoviy reaksiyalar reaksiyaga kirishayotgan dastlabki moddalar va
reaksiya mahsulotlari sonining o’zgarishi asosida hamda energiyaning yutilishi
yoki chiqishiga qarab sinflanadi. Dastlabki reagentlar va mahsulotlar sonining
o’zgarishi asosida kimyoviy reaksiyalarni quyidagicha sinflash mumkin.