Мавзу органик боғловчи материаллар Режа

Органик боғловчи 
материаллар
 
Битумлар
 
Қатронлар
 
Табиий
 
Нефтли
 
Сланецли
 
Тошкўмирли
 
Торфли
 
Ёғочли
 

---

бўлади ёки асфальтли тоғ жинсларидан ажратиб олинади
(
асфальтли 
охактошлардан, қумтошлардан, қумлардан ва в.к
)
; нефт битумлар
–
нефтнинг 
смоласимон қолдиғини қайта ишлаб олинадиган махсулот;
сланецли битумлар 
- 
ёнувчи сланецларни хайдашдан хосил бўлган махсулот; тошкўмирли 
қатронлар 
- 
тошкўмирларни(хом смолалар) қуруқ хайдашдан олинадиган 
махсулотлар; торфли қатронлар 
- 
торфни қуруқ хайдашдан олинган махсулот; 
ёгоч қатронлар 
- 
ёғочни қуруқ хайдашдан олинган махсулот. 
Энг асосий қурилиш хоссалари ва консистенцияси бўйича органик
боғловчилар шартли равишда қуйидаги гуруҳларга бўлинади:
қаттиқ битумлар ва қатронлар,
улар 20
-
25 ºС
да қовушқоқ
-
эластиклик 
хоссаларига эга. 120
-
180 ºС да улар ҳаракатчанликка эга буладилар;
қовушқоқ битумлар ва қатронлар
20-
25 ºС да қовушкоқ
-
пластик ва 
эластиклик хоссаларига эга. 120
-180
ºСда улар ҳаракатчанликка эга бўладилар;


суюқ битумлар ва қатронлар
20 - 
25 ºС да оқувчан ҳисобланади, 
таркибида учувчи қуйимолекулали углеводородлар мавжуд.
Улар
15
°С
дан 120ºС гача бўлган температурада қўлланилади. Улар 
таркибидаги углеводородларнинг
буғланиши натижасида қуюқлашиш 
қобилиятига эга, ундан кейин қовушқоқ битумлар ва қатронлар хоссаларига 
яқинроқ хоссага эга бўладилар;


битум эмульсиялар ва сузпензиялар —
уларнинг барқарорлигини
таъминлайдиган эмульятор қўшилган сув мухитида дисперсланган боғловчи 
материалдан (битум ёки қатрондан) таркиб топган дисперс тизимлардир. 
Эмульсия ва сузпензиялар нормал температурада оқувчан бўлади ва совуқ ва 
илиқ холатларда (2ºС дан паст бўлмаган)қўлланилади. 
Органик боғловчилар (битумлар ва қатронлар) ҳар хил таркибдаги 
углеводородлар ва уларнинг нометалл хосилалари бирикмалари тизими 
кўринишида 
бўлади. 
Углеводородларнинг 
кимёвий 
тузилиши 
ва 
хоссаларининг ўзига хослиги уларни алоҳида бир фан соҳасига 
- 
органик
кимё 
йўналишига ажратишга мажбур килди. Углерод тўрт
валентли ва унинг асосий 
ўзига хос хоссаларидан биттаси, углерод атомлари ўзаро боғланган 
бирикмалар (карбоцепли) хосил қилиш қобилияти ҳисобланади. Бунда 
нафақат занжирли(оддий ёки тармоқланган занжирли кўринишда) 
балки 
даврий бирикмалар хосил бўлиши мумкин:
Атомлар сони ва уларнинг ўзаро жойлашишига боғлиқ равишда моддалар 
хусусиятлари ўзгаради. Масалан, битта турдаги бирикмаларга қанчалик кўп 
атомлар кирса, унда молекулалараро ўзаро ҳаракат шунча юқори бўлади ва 
модда газсимон суюкдан 
-
юқори қовушқоқликка 
- 
кейин қаттиқ холатга ўтади.

---

Органик боғловчилар ҳар хил ароматли