BOB.1
. TIKUVCHILIK KORXONALARI FAOLIYATINI
BOSHQARISHGA OID DARS MATERIALLARINI PEDAGOGIK,
PSIXOLOGIK VA USLUBIY TAHLILI
1.1. Tikuvchilik korxonalarida ishlab chiqarishni tashkil qilishga oid dars
materiallarini tahlili
Ilgarilari kiyim yakka tartibda xonaki tartibda tikilgan. Asta-syekin kiyim
tikish markazlashib, atyelfyelarda, fabrikalarda tikiladigan bo‘lib, tikuvchilik
sanoati vujudga kyeldi. 1921 yilda 279 tagina tikuvchilik korxonasi bor edi.
Kyeyingi yillarga kyelib yangi korxonalar qurildi, eskilari qayta ta`mirlandi.
Yangi korxonalarning 40 dan ortiqrog`i O‘rta Osiyo va Kavkaz orti
ryespublikalarida qurildi. O‘zbyekiston xududida sanoat ko‘lamida mahsuolot
ishlab Chqaruvchi birorta ham tikuvchilik korxonasi yo‘q edi. Kiyim-kyeChak
qo‘lda va kichik ustaxonalarda tikilar edi. Kyeyingi yillarda O‘zbyekistonda yirik
tikuvchilik sanoati barpo qilishga va uni rivojlantirishga e`tibor byerildi. 1924 yil
Toshkyentda «Qizil tong» tikuvchilik fabrikasi ishga tushirildi. Ulug` Vatan
urushigacha bo‘lgan davrda Samarqand, Toshkyent, Buxoro, Urganch, Qo‘qon,
Andijonda yangi korxonalar qurilib, eskilari qayta ta`mirlandi. O‘zbyekiston yirik
tikuvchilik sanoati bor ryesPublikaga aylandi.
Urush yillarida sobiq SSSRning Ukraina, Byelorussiya va boshqa
xududlaridan
tikuvchilik
ustaxonalari
O‘zbyekiston, Qozoqiston, Ural
mamlakatlariga ko‘chirildi. O‘zbyekistonda yana Chirchiq, Qarshi, Namangan
viloyatlarida tikuvchilik fabrikalari qurildi.
Tikuvchilik korxonalari harbiy kiyim-kyechak tikishga o‘tkazildi. Shu yillari
hamma tikuvchilik korxonalarida majburiy ravishda kiyim tikishning sifatli
tyexnologik qurilmasi ishlab chiqildi.
50-yillarga kyelib, eskirib kyetgan asosiy uskunalarning 25-30 foizi
yangilandi, mahsus mashinalar, pryesslar ishlatila boshladi. O‘zbyekistonda
tikuvchilik sanoati ishlab turgan korxonalarni yangi tyexnika bilan qayta
qurollantirish hisobiga rivojlandi. 60-yillarga borib Toshkyentda 3-fabrika (1962),
Oxunboboyev nomli bosh kiyimlar fabrikasi (1963), Xiva tikuvchilik fabrikasi
(1965) ishga tushirildi.
1986 yil aPryelda «Yengil sanoatda xalq istye‘mol tovarlari ishlab chiqarishni
rivojlantirish va iqtisodiy rag`batlantirish hamda iqtisodiy yaxshilash, boshqaruvni
takomillashtirish to‘g`risida» qaror qabul qilindi.
Tikuvchilik korxonalari malakali kadrlar bilan ta‘minlash uchun 1930 yildan
boshlab Moskva, Kiyev, Lyeningrad shaharlarida tyexnologik institutlar va
tyexnikumlar ochildi. Hozirgi paytda Farg`ona polityexnika institutida, Buxoro
oziq-ovqat va yengil sanoat tyexnologik institutida ham tikuvchilik sanoati uchun
kadrlar tayyorlanadi.
Tikuvchilik ishlab chiqarishning fan-tyexnika taraqqiyotini jadallashtirishda –
myehnat unumdorligini oshirishdagi pirovard natijaga erishishda, ishlab
chiqariladigan
mahsulot
sifatini
yaxshilashda–tyexnologiya,
myexanizasiyalashtirish va avtomatlashtirish, ishlab chiqarishni va myehnatni
tashkil etish sohasida erishilgan yangi yutuqlarni joriy qilish yo‘li bilan tyexnik
qayta qurollantirish asosiy rol o‘ynaydi. Bo‘lajak buyumning sifati va uni
yaratilayotganida asos solinadi. Kiyim ishlab ciqarishni loyihalayotganda fan-
tyexnika va amaliy san‘atning so‘nggi yutuqlaridan eng yuqori darajada
foydalaniladi, qulay kompozision va konstruktiv yechimlar tanlab olinadi. Kiyim
insoniyat moddiy madaniyatining elyemyentidir.
Xavfsizlik tyexnikasi myehnat qilish uchun xavfsiz haroit yaratishga
qaratilgan chora-tadbirlar sistyemasidan iborat.
Tikuvchilik korxonalarida yoki ustaxonalarida mashinalarni, pryesslar,
dazmollar va qo‘l asboblarini ishlatayotganda qo‘lga igna kirib kyetishi, qo‘lni
nimadir kyesib olishi, mashinalarning aylanib turadigan qismlarini kiyim yoki
sochni o‘rab kyetishi, dazmol yoki pryesslarda biron joy kuyib qolishi, tugma yoki
igna parchalari uchib yuzga tyegishi va hokazolar natijasida ishlovchilardan
birontasi jarohatlanib qolishi mumkin. Xavfsizlik tyexnikasi qoidalari va shunday
noxushliklar yoki baxtsiz hodisalarining oldini olishga xizmat qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
