Mavzu: O’qituvchiga qo’yiladigan talablar ta’lim shakllarining tarixi,uning turlari va vazifalari

XIV-XV asrlarda Temuriylar davrida ta’lim rivojlangan,ayniqsa Ulug’bek davrida matematika,falakiyot,adabiyot,tarix fanlarga katta e’tibor berilgan.Ulig’bek madrasasida o’qish muddatini 15-20 yildan 8 yilga tushiradi.XVII-XIX asrlar xonliklar davrida madrasalarda 15 yil’madrasalar qoshidagi maktablarda 7 yil ta’lim berilgan.Ayollar ta’limiga ham katta e’tibor berilgan. XIX asr madrasalarida O`rta asrga oid diniy falsafa, musulmon huquqlari, arab tili grammatikasi, mantiq ilmlari o`qitilgan. Uni tugatib imomlik qilish yoki qozixonada ishlash mumkin bo`lgan. Maktab va madrasalarda dars o`zbek, arab,fors-tojik tillarida olib borilgan.

Ta’lim tizimi 5 toifaga bo’lingan
Quyi boshlang’ich diniy maktab
Qorixona
Doilxona
Madrasa
Maktab internat

Feruz farmoni bilan 1904 yil 10 noyabrda Urganchda birinchi yangi usul maktab ochilgan.1906-07 yillarda qizlar maktabi ham tashkil qilinib, uning xotini Komila Kushayeva qizlarni o`qitgan Maktab o`quv dasturi va rejasida- riyoziyot, tarix, geografiya, tabiat, rus tili, ona tili, islomshunoslik fanlarini o`qitish belgilanadi. Toshkentda dastlabki rus maktabi 1866 yili ochiladi Bunday maktablarda ruslar bilan birga mahalliy bolalar ham qabul qilinardi XIX asrning oxirlariga kelib o`zbek ma’rifatparvarlarining butun bir avlodi yetishib chiqadi. XX asrning 20-yillariga kelib ulangan bu avlod xalqimizning umumiy ma’rifatida, ijtimoiy-siyosiy yuksalishida va yangi turmushga tayyorlashda buyuk xizmat etdi.

XIX asrning oxirlariga kelib yetishib chiqqan o`zbek ma’rifatparvarlari

• Shakuriy-1901 yilda o`z qishlog`ida yangi usuldagi maktab tashkil qiladi. Doska va partalar yasattiradi. Tatar tilidagi darsliklardan foydalaniladi
• I.Raxmatillayev hozirgi Registon ko`chasida mehnatkashlar bolalari uchun yangi maktab ochadi.1915 yili «Alifbe ta’limi» kitobini yozadi,pedagog kadrlar tayyorlashga katta hissa qo`shgan
• Siddiqiy-Ajziy 1903 yili Xalvoiy qishlog`ida yangi maktab ochadi U birinchi bo`lib katta yoshdagi kishilar uchun kechki maktab tashkil qiladi.