Mavzu: Omma va olomon psixologiyasi


Le Bon ommaviy psixologiya haqida



Download 161 Kb.
bet2/2
Sana31.12.2021
Hajmi161 Kb.
#260573
1   2
Bog'liq
sotsial psix

Le Bon ommaviy psixologiya haqida.
Asosiy farqlovchi xususiyat Olomon - bu odamlarni olomon orasida bo'lgan shaxslarni majburlaydigan muayyan kollevizning mavjudligi shaxsiy ong va bir butun ongga bo'ysunadiFrantsuz olimi madaniyat, til, barcha ijtimoiy, siyosiy va o'quv muassasalari "irqiy ruh" dan kelib chiqadi, uning xususiyatlari juda kam. Esingizda bo'lsa, Ivan Ilinani "har bir kishi o'z hukumatiga loyiq". Agar bitta irq boshqa, ruhiy jihatdan bog'liq bo'lmagan, masalan, arxitektura uslubi Yoki din, ikkinchisi qabul qilingan poyganing "ruhi" ga rioya qilinishi, ba'zan tan olinishdan tashqari o'zgaradi. Kollektiv ruhning ta'siridan tashqari, har qanday tsivilizatsiyani rivojlantirish har bir shaxsning ruhiy tuzilishiga qat'iyan kiritilishi, bu, o'z navbatida, "jon" tarkibiy qismiga aylaning.
Agar Lebo Laboning birinchi qismi juda odatiy bo'lsa, ikkinchi qism, "ommaviy psixologiya" jamoalari psixologiyasini o'rganishda katta yutuq bo'ldi. Lebondan oldin "Olomon nima?" Serjh Moshovichning so'zlariga ko'ra, "Serjh Moshovich" so'zlariga ko'ra, "to'liqsiz, shuningdek universal" ifodasi bor edi.
Birinchi javob olomonni ko'chada yoki ishlash yo'lida metroda tasodifiy odamlar sifatida tushunish deb hisobladi. Ilmiy mavzusi shu qadar olomondir, chunki u doirada o'z a'zolarini topish uchun aksialtsiyaning elementiga ega ijtimoiy institutlar. Bu holatda bu holda, qaysi guruhlar va darslarning vakillari jismoniy shaxslar va shuning uchun ularni o'rganish mumkin emas. Ikkinchi javob olomonni aqldan ozgan, massa sifatida namoyish etdi, go'yo bu to'planish ruhiy kasal odamlardan iborat edi.
Va nihoyat, jinoiy olomonning uchinchi javobi. Ushbu yondashuvlar italiyaliklar ijodiyoti va skayipi Skayi SciYie asarlarida bu yondashuv eng aniq tarzda e'lon qilindi. Ular uchun massa psixologiyasi sud va jinoiy antropologiya tarkibiga kiradi. Olomon, ular sezilarli instinktlar, shafqatsizlik va terroristik fikrlashga oid antisosical moyilliklari bo'lgan odamlardan iborat. Biroq, ushbu jinoiy tomon olomonni turli xil ijtimoiy harakatlar bilan shug'ullanadigan siyosatga ochadi: masalan, anarxistlar yoki sotsialistlar.
Le Bon, o'z navbatida, ushbu tarjrinlardan tashqarida oddiy fikr: Olomonning asosiy farqlovchi xususiyati - bu olomonda bo'lgan odamlarni majburlash, shaxsiy ongni rad etish va ong va his-tuyg'ularni bittadan bo'ysundirish. Shaxsiy xususiyatlar Olomondagi kishi uning xatti-harakatlariga ozgina ta'sir qiladi - kayfiyatlarni taqsimlash mexanizmlari o'zgarishsiz bo'ladi.
Olomon haykallarga moyil bo'lib, ajoyib tomonga moyil bo'lib, ularni "gipnotizatsiya qilish" olib bora oladigan va munozaralarga yo'l qo'ymaydigan aniq, o'ziga xos, aniqlikdagi rasmlar, hech bo'lmaganda hamdardlikni keltirib chiqarishi mumkin bo'lgan aniq, o'ziga xos, aniqlikdagi rasmlar ko'rinishida o'z g'oyalarini hech bo'lmaganda hamdardlik qila olmaydi unda va hatto ishtiyoqli fanatizm
Le Aristokratiya oldingi davriga qarshi chiqqan "olomon asrining hujumi haqida" ga bag'ishlangan. Olimning fikriga ko'ra, olomonning hukmi tartibsizlikka olib keladi. Shunga qaramay, tadqiqotchi olomonni faqat jinoiy yig'ish sifatida tushunishdan bosh tortadi. Kollektiv ongsiz, umuman ongsiz, shuningdek, ongsiz, odamni past yolg'onchi, yaramas harakatlarni bajarishga undaydi, chunki bu holat instinktlarga bo'ysunadi. Biroq, bir xil instinktsiyalar va fikrlashning iloji yo'qligi, odamlar yolg'iz harakat qilmaydi, chunki odam yolg'iz harakat qilmaydi
Omma psixologiyasi nazariyasi paydo bўlishiga tarixiy asos ishchilar sinfining paydo bўlishi va Еvropada ishchilar harakatining ommaviy tus olishi bўldi. Ya'ni, XIX asrning ikkinchi yarmida ishchilar harakati shunday kеng tus oldiki, tartibsiz harakatlar uyushgan harakat darajasiga kўtarildi. Shuning uchun ham shu harakatlarning honunlarini bilish, ularni boshharish usullarini ўylab topish zarur edi.
Ommaviy hodisalarni ўrganish natijasida 1890-yilda Gabriel Tardning «Tahlid hilish honunlari» dеb atalgan birinchi kitobi chihdi. G.Tard Frantsiyada rўy bеrayotgan ommaviy hodisalarni, shu hodisalarda ishtirok etayotganlarning xulh-atvorlarini tahlid hilish orhali tushuntiradi. Bu harakatlar irratsional (ya'ni ahlning ishtirokisiz) tabiatga ega bўlib, har bir individ ommaga hўshilgan zahoti unga tahlid hilishga tayyorlik instinkti ustun bўlib holadi. Italiyalik huhuhshunos S.Sigеli va frantsuz olimi G. Lеbon ham G.Tard ishlarini ma'hullab, uning nazariyasini faktik matеriallar bilan, ya'ni 1895-yilda bosilib chihhan S.Sigеlining «Ommaning jinoyatlari» va G.Lеbonning «Omma psixologiyasi» kitoblari orhali boyitdilar. Bu harashlari tufayli S.Sigеli Italiyaning honuniga maxsus modda kiritishga ham erishdi.
Sotsiolog G.Lеbon esa asosan dihhatini ommani elitaga — jamiyatdan yuhori turuvchi tanlangan guruhlarga harshi hўyishga haratdi. Chunki bu holatda ular holatini instinktlar va hissiyotlar boshharadi. G.Lеbon shaxsning omma holatidagi bеlgilariga tўxtalib huyidagilarni ajratadi:
1. Shaxsiy sifatlarning yўholishi. Boshha odamlar ta'sirida individ ўziga xos sifatlarni yўhotishi, buning ўrniga impulsiv instinktiv harakatlarni amalga oshirishi mumkinligi.
2. hissiyotlarga ўta bеriluvchanlik. Ommada ahl, tafakkur, hissiyot, instinktlarga ўz ўrnini bўshatadi. Shuning uchun ham ommaning ta'sirchanligi ўta oshib kеtadi.
3. Ahliy sifatlarning yўholishi. Ommaning «ahli» uni tashkil etuvchilar ahlidan ancha past bўladi. Shuning uchun ham ommaning taz'yihiga uchramaslik uchun har bir kishi ahlan mulohaza yuritishdan bosh tortishi, munozaradan hochishi lozim.
4. Shaxsiy mas'uliyatning yўholishi. Ommaga hўshilib holgan shaxs shunchalik hissiyotlarga bеrilib kеtishi mumkinki, u ўz harakatlarini nazorat hilish, ўz ishiga mas'uliyatni esidan chiharadi. Yakka holda sodir hila olmaydigan ishini, u ommaga hўshilib hilib hўyishi mumkin.
Ijtimoiy xulh-atvor instinktlari nazariyasi XX asrning boshida Angliyada shakllandi. Uning asoschisi ingliz psixologi Uilyam Makdugall bўlib, u ўzining 1908 yilda yozgan "Ijtimoiy psixologiyaga kirish" kitobidagi inson xulh-atvorlarining motivi yoki uni harakatga kеltiruvchi kuch instinktlardir, - dеb yozgan. Kеyinchalik u instinkt tushunchasi bilan birga layohat, intilish iboralarini ham ishlata boshladi. Uning fikricha, xulh-atvorni ta'minlovchi narsa tuhma, psixofiziologik tayyorlik holati bўlib, u nasldan-naslga uzatiladi. Makdugall barcha harakatlarni rеflеksiv holda tushuntirishga intilib, rеflеksiv yoyga xos bўlgan barcha hismlar — ya'ni effеrеnt habul hiluvchi, rеtsеptiv bўlim, effеrеnt (harakat) va markaziy bўlimdan iborat tizim sifatida tasavvur hiladi. Barcha ijtimoiy harakatlar ham ana shunday rеflеksiv tabiatga egadir, dеb uhtiradi u.
Shunga ўxshash fikrlar E.Ross ("Ijtimoiy psixologiya ) va Dj.Bolduin ("Ijtimoiy psixologiya bўyicha tadhihotlar") harashlarida ham rivojlantirilgan. Masalan, Bolduin ikki turli irsiyat xahida — tabiiy va ijtimoiy irsiyat hahida yozib, ijtimoiy odamlardagi tahlid hilish hobiliyati bilan bohlih, dеb yozadi. Jamiyatda yashayotgan odamlar bir-birlariga ta'sirlarini ўtkazishga moyildirlarki, bu narsa ular ўrtasidagi munosabatlarni boshharib turadi.
Shunday hilib, bu yўnalish tarafdorlarining fikricha, barcha ongli harakatlarning boshi — ongsizlikdir, ya'ni instinktlar bўlib, ular asosan hissiyotlarda namoyon bўladi.hissiyot bilan instinktlar bohlihligini Makdugall juftliklarda kўrsatishga harakat hilgan: masalan, kurash instinkti — hўrhuv, hazab hissi; nasl holdirish instinkti — rashk ayollardagi tobеlik hissi; ўzlashtirish instinkti — xususiylikka intilish
Asosiy farqlovchi xususiyat Olomon - bu odamlarni olomon orasida bo'lgan shaxslarni majburlaydigan muayyan kollevizning mavjudligi shaxsiy ong va bir butun ongga bo'ysunadi

Frantsuz olimi madaniyat, til, barcha ijtimoiy, siyosiy va o'quv muassasalari "irqiy ruh" dan kelib chiqadi, uning xususiyatlari juda kam. Esingizda bo'lsa, Ivan Ilinani "har bir kishi o'z hukumatiga loyiq". Agar bitta irq boshqa, ruhiy jihatdan bog'liq bo'lmagan, masalan, arxitektura uslubi Yoki din, ikkinchisi qabul qilingan poyganing "ruhi" ga rioya qilinishi, ba'zan tan olinishdan tashqari o'zgaradi. Kollektiv ruhning ta'siridan tashqari, har qanday tsivilizatsiyani rivojlantirish har bir shaxsning ruhiy tuzilishiga qat'iyan kiritilishi, bu, o'z navbatida, "jon" tarkibiy qismiga aylaning.


Agar Lebo Laboning birinchi qismi juda odatiy bo'lsa, ikkinchi qism, "ommaviy psixologiya" jamoalari psixologiyasini o'rganishda katta yutuq bo'ldi. Lebondan oldin "Olomon nima?" Serjh Moshovichning so'zlariga ko'ra, "Serjh Moshovich" so'zlariga ko'ra, "to'liqsiz, shuningdek universal" ifodasi bor edi.
Birinchi javob olomonni ko'chada yoki ishlash yo'lida metroda tasodifiy odamlar sifatida tushunish deb hisobladi. Ilmiy mavzusi shu qadar olomondir, chunki u doirada o'z a'zolarini topish uchun aksialtsiyaning elementiga ega ijtimoiy institutlar. Bu holatda bu holda, qaysi guruhlar va darslarning vakillari jismoniy shaxslar va shuning uchun ularni o'rganish mumkin emas. Ikkinchi javob olomonni aqldan ozgan, massa sifatida namoyish etdi, go'yo bu to'planish ruhiy kasal odamlardan iborat edi.
Va nihoyat, jinoiy olomonning uchinchi javobi. Ushbu yondashuvlar italiyaliklar ijodiyoti va skayipi Skayi SciYie asarlarida bu yondashuv eng aniq tarzda e'lon qilindi. Ular uchun massa psixologiyasi sud va jinoiy antropologiya tarkibiga kiradi. Olomon, ular sezilarli instinktlar, shafqatsizlik va terroristik fikrlashga oid antisosical moyilliklari bo'lgan odamlardan iborat. Biroq, ushbu jinoiy tomon olomonni turli xil ijtimoiy harakatlar bilan shug'ullanadigan siyosatga ochadi: masalan, anarxistlar yoki sotsialistlar.
Le Bon, o'z navbatida, ushbu tarjrinlardan tashqarida oddiy fikr: Olomonning asosiy farqlovchi xususiyati - bu olomonda bo'lgan odamlarni majburlash, shaxsiy ongni rad etish va ong va his-tuyg'ularni bittadan bo'ysundirish. Shaxsiy xususiyatlar Olomondagi kishi uning xatti-harakatlariga ozgina ta'sir qiladi - kayfiyatlarni taqsimlash mexanizmlari o'zgarishsiz bo'ladi.
Olomon haykallarga moyil bo'lib, ajoyib tomonga moyil bo'lib, ularni "gipnotizatsiya qilish" olib bora oladigan va munozaralarga yo'l qo'ymaydigan aniq, o'ziga xos, aniqlikdagi rasmlar, hech bo'lmaganda hamdardlikni keltirib chiqarishi mumkin bo'lgan aniq, o'ziga xos, aniqlikdagi rasmlar ko'rinishida o'z g'oyalarini hech bo'lmaganda hamdardlik qila olmaydi unda va hatto ishtiyoqli fanatizm
Le Aristokratiya oldingi davriga qarshi chiqqan "olomon asrining hujumi haqida" ga bag'ishlangan. Olimning fikriga ko'ra, olomonning hukmi tartibsizlikka olib keladi. Shunga qaramay, tadqiqotchi olomonni faqat jinoiy yig'ish sifatida tushunishdan bosh tortadi. Kollektiv ongsiz, umuman ongsiz, shuningdek, ongsiz, odamni past yolg'onchi, yaramas harakatlarni bajarishga undaydi, chunki bu holat instinktlarga bo'ysunadi. Biroq, bir xil instinktsiyalar va fikrlashning iloji yo'qligi, odamlar yolg'iz harakat qilmaydi, chunki odam yolg'iz harakat qilmaydi

Asosiy farqlovchi xususiyat Olomon - bu odamlarni olomon orasida bo'lgan shaxslarni majburlaydigan muayyan kollevizning mavjudligi shaxsiy ong va bir butun ongga bo'ysunadi


Frantsuz olimi madaniyat, til, barcha ijtimoiy, siyosiy va o'quv muassasalari "irqiy ruh" dan kelib chiqadi, uning xususiyatlari juda kam. Esingizda bo'lsa, Ivan Ilinani "har bir kishi o'z hukumatiga loyiq". Agar bitta irq boshqa, ruhiy jihatdan bog'liq bo'lmagan, masalan, arxitektura uslubi Yoki din, ikkinchisi qabul qilingan poyganing "ruhi" ga rioya qilinishi, ba'zan tan olinishdan tashqari o'zgaradi. Kollektiv ruhning ta'siridan tashqari, har qanday tsivilizatsiyani rivojlantirish har bir shaxsning ruhiy tuzilishiga qat'iyan kiritilishi, bu, o'z navbatida, "jon" tarkibiy qismiga aylaning.
Agar Lebo Laboning birinchi qismi juda odatiy bo'lsa, ikkinchi qism, "ommaviy psixologiya" jamoalari psixologiyasini o'rganishda katta yutuq bo'ldi. Lebondan oldin "Olomon nima?" Serjh Moshovichning so'zlariga ko'ra, "Serjh Moshovich" so'zlariga ko'ra, "to'liqsiz, shuningdek universal" ifodasi bor edi.
Birinchi javob olomonni ko'chada yoki ishlash yo'lida metroda tasodifiy odamlar sifatida tushunish deb hisobladi. Ilmiy mavzusi shu qadar olomondir, chunki u doirada o'z a'zolarini topish uchun aksialtsiyaning elementiga ega ijtimoiy institutlar. Bu holatda bu holda, qaysi guruhlar va darslarning vakillari jismoniy shaxslar va shuning uchun ularni o'rganish mumkin emas. Ikkinchi javob olomonni aqldan ozgan, massa sifatida namoyish etdi, go'yo bu to'planish ruhiy kasal odamlardan iborat edi.
Va nihoyat, jinoiy olomonning uchinchi javobi. Ushbu yondashuvlar italiyaliklar ijodiyoti va skayipi Skayi SciYie asarlarida bu yondashuv eng aniq tarzda e'lon qilindi. Ular uchun massa psixologiyasi sud va jinoiy antropologiya tarkibiga kiradi. Olomon, ular sezilarli instinktlar, shafqatsizlik va terroristik fikrlashga oid antisosical moyilliklari bo'lgan odamlardan iborat. Biroq, ushbu jinoiy tomon olomonni turli xil ijtimoiy harakatlar bilan shug'ullanadigan siyosatga ochadi: masalan, anarxistlar yoki sotsialistlar.
Le Bon, o'z navbatida, ushbu tarjrinlardan tashqarida oddiy fikr: Olomonning asosiy farqlovchi xususiyati - bu olomonda bo'lgan odamlarni majburlash, shaxsiy ongni rad etish va ong va his-tuyg'ularni bittadan bo'ysundirish. Shaxsiy xususiyatlar Olomondagi kishi uning xatti-harakatlariga ozgina ta'sir qiladi - kayfiyatlarni taqsimlash mexanizmlari o'zgarishsiz bo'ladi.
Olomon haykallarga moyil bo'lib, ajoyib tomonga moyil bo'lib, ularni "gipnotizatsiya qilish" olib bora oladigan va munozaralarga yo'l qo'ymaydigan aniq, o'ziga xos, aniqlikdagi rasmlar, hech bo'lmaganda hamdardlikni keltirib chiqarishi mumkin bo'lgan aniq, o'ziga xos, aniqlikdagi rasmlar ko'rinishida o'z g'oyalarini hech bo'lmaganda hamdardlik qila olmaydi unda va hatto ishtiyoqli fanatizm
Le Aristokratiya oldingi davriga qarshi chiqqan "olomon asrining hujumi haqida" ga bag'ishlangan. Olimning fikriga ko'ra, olomonning hukmi tartibsizlikka olib keladi. Shunga qaramay, tadqiqotchi olomonni faqat jinoiy yig'ish sifatida tushunishdan bosh tortadi. Kollektiv ongsiz, umuman ongsiz, shuningdek, ongsiz, odamni past yolg'onchi, yaramas harakatlarni bajarishga undaydi, chunki bu holat instinktlarga bo'ysunadi. Biroq, bir xil instinktsiyalar va fikrlashning iloji yo'qligi, odamlar yolg'iz harakat qilmaydi, chunki odam yolg'iz harakat qilmaydi
Download 161 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish