Mavzu Nomi: Aholi turmush darajasi statistikasi

Mavzu Nomi: Tashqi iqtisodiy faoliyati statistikasi..Tashqi iqtisodiy faoliyat statistikasining asoschisi deb haqli ravishda belgiyalik olim Adolf Ketleni (1796-1874) hisoblash mumkin. CHunki u birinchilardan bo’lib to’plangan statistik ma’lumotlarga statistik usullar yordamida ishlov berishni qo’lladi. U shuningdek ilk bor Belgiyada Markaziy statistik komissiyani tashkil qilishda taniqli matematik olimlar bilan jonbozlik qildi. A. Ketleni matematik bo’lgani uchun u o’z tahlillarida matematik tamoyillariga suyanadi. Ushbu holat statistikani vujudga kelishida boshqa mamlakatlarda statistik tashkilotlarning shakllanishida ham o’z ifodasini topdi. CHet el mamlakatlarida xozirgi kunda TIF statistikasi matematikaning alohida qismi sifatida tashkil topdi.TIF statistikasi ham o’z ob’ektini xususiy metodlari yordamida o’rganadi. Ular quyidagilardan iborat:1. Ommaviy statistik kuzatish metodi;2. Kuzatish ma’lumotlarini jamlash va guruxlash;
3. Turli umumlashtiruvchi ko’rsatkichlarni (masalan, mutloq va nisbiy miqdor, o’rtacha miqdor, indeks va hakozo)hisoblash;4. Tanlanma kuzatish usuli, statistik ma’lumotlarni jadval va grafiklar ko’rinishida ifodalash. TIF statistikasi faqat fan bo’libgina qolmasdan, shu bilan birga amaliy faoliyatning muxim sohasi xamdir. TIF statistikasi doim ommaviy mashg’ulotlarga asolanadi


Mavzu Nomi: indekslar togrisida tushuncha va ularning turlari..Indekslar to’g’risida tushuncha va ularning turlariIndeks so’zi lotincha “Index” atamasidan olingan bo’lib, belgi, ko’rsatkich degan ma’noni bildiradi.Indeks – bu bevosita qo’shib bo’lmaydigan bo’laklardan tashkil topgan ikki to’plamni taqqoslashga aytiladi. Indeks metodi yordamida murakkab hodisalarning vaqt bo’yicha va hududiy o’zgarishi, reja va buyurtmalar bajarilishi o’rganishiga ko’ra quyidagi turlarga bo’linadi: dinamika indekslari; hududiy indekslar; reja yoki buyurtmalarning bajarilishi indekslari. Indekslar to’plam birliklarini qamrab olishiga qarab yakka va umumiy indekslarga bo’linadi. O’rtachaning o’zgarishiga ikki omil ta’sir ko’rsatadi. Bu omillar ta’sirini baholash uchun statistikada o’zgaruvchan va o’zgarmas tarkibli hamda tarkibiy siljishlar indekslari hisoblanadi. Taqqoslanish asosiga qarab indekslar bazisli va zanjirsimon indekslarga bo’linadi.Indekslashtirilayotgan miqdorlarning xarakteri va mazmuniga qarab indekslar miqdor(hajm) va sifat kursatkichlari indekslariga bo’linadi.Indekslar nazariyasida qaysi ko’rsatkich indekslashtirilsa, u indekslashtiriladigan miqdor deyiladi. Umumiy indekslarda indekslashtirilayotgan miqdor so’zi o’rniga indekslashtirilayotgan belgi va uning vazni tushunchalari ishlatiladi. Individual indekslar quyidagicha ifodalanadi:mahsulot fizik hajmi indeksi ,bu erda: q1 va q0 - joriy va o’tgan davrlarda ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi.Baho individualindeksi - ip=bu erda: P1 va R0 – joriy va o’tgan davrlarda mahsulot bir birligini bahosi (narxi.)