Mavzu: “Nazariy mexanika” faniga kirish. Mashg’ulotining ta’lim texnologiyasining modeli

Kuchninig o’qdagi proeksiyasi.

• Kuch bilan o’q bir tekislikda yotgan
• holda kuchning Ox o’qdagi proeksiyasi
• ni aniqlash uchun kuchning boshi A va
• uchidagi B nuqtalardan berilgan o’qqa
• perpendikulyar (Aa) va (Bb)chiziqlarni
• o’tkazamiz. U holda mos ishora bilan
• olingan ab kesma kuchning Ox o’qda
• Gi proeksiyasini ifodalaydi.

Bir nuqtada kesishuvchi kuchlarning muvozanati.

• Agar kesishuvchi kuchlar sistemasining teng ta’sir etuvchisi nolga
• teng bo’lsa, u holda bunday kuchlar sistemasi muvozanatda bo’ladi,
• aksincha, kuchlar sistemasi muvozanatda bo’lsa, teng ta’sir etuvchisi
• nolga teng bo’ldi: ,
• Bir nuqtada kesishuvchi kuchlar sistemasi muvozanatda bo’lishi
• uchun mazkur kuchlarning geometrik yig’indisi nolga teng bo’lishi
• zarur va yetarkidir.
• Bir nuqtada kesishuvchi kuchlar sistemasi muvozanatda bo’lishi
• uchun bu kuchlarga qurilgan kuch ko’pburchagi yopiq bo’lishi
• zarur va yetarkidir.
• yoki
• Tenglik kesishuvchi kuchlar sistemasi muvozanat shartinung analitik ifodasi.

Ta’sir chiziqlari o’zaro parallel bo’lgan kuchlar sistemasiga parallel kuchlar sistemasi deyiladi.

• Ta’sir chiziqlari o’zaro parallel bo’lgan kuchlar sistemasiga parallel kuchlar sistemasi deyiladi.

Nuqtaga nisbatan kuch momenti.

• Qaysi nuqtaga nisbatan moment
• olinadigan bo’lsa, shu nuqta
• moment markazi deyiladi.

• Moment markazidan kuchning ta’sir
• chizig’iga tushirilgan perpendikulyar
• kesma kuch elkasi deyiladi.

• Kuchning nuqtaga nisbatan
• momenti deb, mos ishora bilan
• olingan kuch miqdorining kuch
• elkasiga ko’paytmasiga teng
• kattalikka aytiladi.

• Agar kuch jismni moment markazi
• atrofida soat mili aylanadigan tomon
• ga teskari yo’nalishda aylantirishga intilsa,kuch momenti musbat,aks holda – manfiy deb hisoblanadi.

• Kuchning nuqtaga nisbatan
• momenti quyidagi xossalarga ega:

• Kuchning miqdori va yo’nalishini
• o’zgartirmay ta’sir chizig’i bo’ylab
• istalgan nuqtaga ko’chitilsa, kuch
• momenti o’zgarmaydi.

• Agar kuchning ta’sir chizig’i
• moment markazidan o’tsa, uning
• shu nuqtaga nisbatan momenti
• nolga teng bo’ladi.

• Kuchnning nuqtaga nisbatan momenti moduli kuchning
• boshini va uchini moment markazi bilan tutashtirishdan
• hosil bo’lgan uchburchak yuzining ikkilanganligiga teng

• Bir – biriga teskari yo’nalgan, miqdor jihatdan teng ikkita parallel kuchlar sistemasi juft kuch deyiladi.

• Juft kuchni tashkil etuvchi kuchlarning ta’sir chiziqlari orasidagi eng qisqa masofa
• juft kuch elkasi deyiladi

• Juft kuch yotgan tekislik
• juft kuch tekisligi deyiladi.

• Juft kuch teng ta’sir etuvchiga ega bo’lmaydi.

• Juft kuch