Mavzu: Narx siyosati

Narxni belgilashdagi asosiy yondashuvlar:

Zararsizlik va maqsadli foydani ta’minlashning tahlili asosida narx hisob-kitobi.
Talabga yo‘naltirilganlik.
Raqobatchilarga yo‘naltirilganlik.
«Yetakchi orqasidan quvish» usuli.
O‘rtacha bozor narxlari usuli.
Tender asosida narxni belgilash.
Xarajatli metodi (ustamalar metodi).
Narxni iste’molchiga yo‘naltirish metodi
Narxni raqobatga yo‘naltirish metodi

Narxni qabul qilishga bir necha omillar ta’sir ko‘rsatadi:

Motivatsion omillar:
Kognitiv omillar:
Vaziyatli omillar:

• shaxsiy ishtirok, ijtimoiy tan olinganlikka intilish sifati, qulaylikka, iqtisodiy jihatdan naflilik ko‘rsatkichlari iste’molchida rag‘batni (motivatsiyani) shakllantiradi.

• sifat jihatdan to‘g‘ri baholashga layoqatlilik, zehnning o‘tkirligi (axborotlarning ko‘pligi, narxga oid bilimlarga egalik), aqliy salohiyat, tajriba, sotuvchiga ishonch, o‘ziga ishonch, markaga sodiqlik va boshqalar.

• narxni taklif etish usuli (shakli, narx struk- turasi) to‘lov shakli, vaqt bosimi, raqobatchi takliflari va narxlari, xaridorning kopmleks muammolari, narxlarning o‘zgaruvchangligi, narx etiketkalarining mavjudligi, mahsulotni ishlatishdan maqsad, xaridorning xarid qobilyati, sotish joyi

Narxlarning uch turi (ostonasi) farqlanadi:

silliq narxlar yaxlit raqam bilan tugaydi (masalan,75000 so‘m);
yaxlitlangan narxlar ya’ni 63 ming 480 so‘m= 63 ming 500 so‘m;
siniq narxlar ko‘pincha 9 raqami bilan tugaydi (32,999 so‘m).

Narx «ostonasi» samarasi quyidagilar bilan izohlanadi.

iste’molchilar narx shkalasini diskret kategoriyalarda o‘zlari uchun bo‘ladilar (masalan 5000 so‘m o‘rniga 4,899— beshdan kam).
iste’molchilar o‘zlarining subyektiv maksimal narxlarini yaxlitlangan raqamlarda belgilaydilar (masalan uchdan (3) past, 5 dan yuqori).
xaridorlarda yaxlit narxlardan ko‘ra siniq narxlarda tovar olganda iqtisod qildim, deb o‘ylaydilar.
birinchi raqamni iste’molchilar kuchliroq his etadilar. 10 o‘rniga, 9,95.